Του Γιώργου Φιντικάκη
Ένας εφιάλτης πλανάται πάνω από την ελληνική κοινωνία, ονομάζεται στασιμομιζέρια, και στο φανταστικό αυτό σενάριο η χώρα καταφέρνει να παραμείνει στο ευρώ, όχι όμως και να ξεπεράσει τον εαυτό της.
Η κυβέρνηση επιτυγχάνει τη πολυπόθητη συμφωνία με τους δανειστές στο Eurogrοup της 9ης Μαΐου, ο Πρωθυπουργός απευθύνει διάγγελμα, τα μέτρα όμως αργά ή γρήγορα οδηγούν την οικονομία σε μεγαλύτερη ύφεση.
Ένας νέος φαύλος κύκλος ξεκινά, οι στόχοι του προυπολογισμού πέφτουν έξω, και προς τα τέλη του 2016 η κυβέρνηση αναγκάζεται να θέσει σε εφαρμογή το μηχανισμό αυτόματης περικοπής δαπανών, δίχως όμως και αυτή η έσχατη κίνηση πανικού να έχει αποτέλεσμα στο αναπτυξιακό πρότυπο και κατ' επέκταση στη βιωσιμότητα του χρέους.
Μάταια η κοινωνία περιμένει το τρενάκι της ανάπτυξης να σταματήσει στην αποβάθρα, και η Ελλάδα όλο και περισσότερο χώρα-παρίας παραμένει σε μια αέναη υφεσιακή κατάσταση.
Γενικεύεται μια αίσθηση ότι η χώρα πηγαίνει προς το άγνωστο, οι πολλοί σταματούν να πληρώνουν φόρους, εισφορές και κάθε είδους υποχρεώσεις, τα δημόσια ταμεία αδειάζουν γρηγορότερα του αναμενόμενου, η φοροδιαφυγή αποκτά ανεξέλεγκτες διαστάσεις, νέα μέτρα εξαγγέλονται και λαμβάνονται.
Ενα μείγμα δυσφορίας και απάθειας καταλαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού, οι δημοσκόποι καταγράφουν μια παντελή αδιαφορία για το αύριο, η κρίση γίνεται η φυσική μας κατάσταση, ουδείς αναρωτιέται πλέον πότε θα αρθούν τα capital controls ή θα επιστρέψουν στις τράπεζες οι καταθέσεις, και η φυγή των καλύτερων μυαλών (brain drain) στο εξωτερικό θεωρείται απολύτως φυσιολογική.
Σε αυτό το οργουελικό αφήγημα, η ελληνική κοινωνία και οικονομία αντιδρούν όπως ο βάτραχος στο πείραμα με το καζάνι. Αν ρίξουμε ένα βάτραχο σε ένα καζάνι που βράζει αυτός θα φοβηθεί και θα πηδήξει αυτόματα έξω. Εάν όμως τον βάλουμε στο καζάνι σε χαμηλή θερμοκρασία θα του αρέσει. Οπότε όσο εμείς αυξάνουμε τους βαθμούς σταδιακά, ο βάτραχος ζώντας σε μια ψευδαίσθηση θα βράσει και έπειτα θα πεθάνει χωρίς ούτε καν να το καταλάβει.
Πάμε προς τα εκεί ; Ελπίζουμε πως όχι. Δείγματα στασιμομιζέριας ωστόσο υπάρχουν αρκετά όπου και να κοιτάξουμε. Ενα κλίμα παραλυσίας είναι διάχυτο παντού, από τα εύκολα μέχρι τα δύσκολα και μεγάλα. Η αποχή των δικηγόρων έχει παγώσει εδώ και τέσσερις μήνες τα πάντα, από υποθέσεις διαζυγίων και διατροφών μέχρι διεκδικήσεις χρημάτων από εμπορικές συναλλαγές, χρεών προς το Δημόσιο, ακόμη και υποθέσεις ανάθεσης επιμέλειας τέκνου. Για το κλίμα που επικρατεί στις τράπεζες δεν χρειάζεται να πούμε πολλά, νέοι καταθετικοί λογαριασμοί έχουν να ανοίξουν από το 2014. Ακόμη όμως και στα πολύ ταπεινά όπως η έκδοση διπλώματος οδήγησης θα πάρει πολύ καιρό να εξυπηρετηθούν οι χιλιάδες που περιμένουν στην ουρά για να εξεταστούν λόγω της πολυήμερης απεργίας των εξεταστών. Και όλα αυτά όταν προετοιμάζεται ένα απεργιακό μπλακ άουτ για αμέσως μετά το Πάσχα, καθώς δημόσιοι υπάλληλοι, δικηγόροι, μηχανικοί, γιατροί, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, δημοσιογράφοι πρόκειται να κορυφώσουν τις κινητοποιήσεις τους μόλις το ασφαλιστικό νομοσχέδιο εισαχθεί για συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής.
Σαν η χώρα να έχει μπει σε ένα φαντασιακό τρίγωνο των Βερμούδων, όπου μια μαγνητική έλξη μας τραβά προς τα κάτω και οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου παραμένουν καθηλωμένες δίχως σαφή προοπτική εξόδου από τη κρίση.
Σε αυτή τη κουτσή κανονικότητα που ζούμε, ο κίνδυνος του Grexit παραμένει αλλά πλέον δεν τρομάζει, κανείς δεν ενοχλείται που τρώμε από τα έτοιμα, ούτε αναρωτιέται γιατί δεν έρχονται επενδυτές, καθώς ξέρει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει σε ότι αφορά το κλίμα.
Στασιμομιζέρια με άλλα λόγια. Στο κακό αυτό αφήγημα η Ελλάδα όσο περνά ο καιρός θα θυμίζει όλο και περισσότερο την ιστορία με το γάιδαρο του Χότζα. Κάποια περίοδο που τα οικονομικά του Χότζα δεν πήγαιναν καλά, σκέφτηκε να περικόψει τα έξοδα του γαϊδάρου του μειώνοντας σιγά-σιγά τη τροφή του. Άρχισε έτσι να περιορίζει την καθημερινή ποσότητα του σανού που του έδινε, τόσο ώστε σ' ένα μήνα να σταματήσει τελείως να του δίνει τροφή. Μέχρι που το άτυχο ζωντανό εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Και τότε ο Χότζας, με παράπονο, είπε: "Για δες ατυχία, τώρα που ο γάιδαρος έμαθε να μην τρώει, ψόφησε".
