Του Γιάννη Σιδέρη
Το ρηγματωμένο τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα επιχειρήσουν να ενοποιήσουν σήμερα, μετά το σοκ του Brexit, οι αρχηγοί των ευρωπαϊκών κρατών στην Ατυπη Σύνοδο Κορυφής της Μπρατισλάβα. Είναι η πλέον κρίσιμη Σύνοδος των τελευταίων ετών, καθώς θα αποτελέσει τον σηματωρό για την κατεύθυνση που θα πάρει η Ευρώπη.
Το σαθρό έδαφος στο οποίο πορεύεται η Ε.Ε. το περιέγραψε η Άγκελα Μέρκελ με τη δραματική φράση «Δεν είμαι υπερβολική να επισημάνω ότι η Ευρώπη δεν είναι σε καθόλου καλή κατάσταση». Δεσμεύτηκε βέβαια να κάνει το παν για να αποτρέψει τη διάλυση της. λέγοντας ότι «είναι ζήτημα πολέμου και ειρήνης».
Καράβια χάνονται… βαρκούλες αρμενίζουν
Ασφάλεια-Άμυνα, Προσφυγικό-Μεταναστευτικό και Οικονομία, είναι τα τρία κεντρικά θέματα στην ατζέντα των συνομιλιών.
Ο έλληνας πρωθυπουργός και το κυβερνητικό επιτελείο θεωρούν ότι η Ελλάδα συμμετέχει στην Σύνοδο ενδυναμωμένη λόγω δύο παραγόντων: Των αποφάσεων που έλαβε η πρόσφατη διάσκεψη των χωρών του Νότου που συνήλθε στην Αθήνα, και η ομιλία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στο ευρωκοινοβούλιο.
Η ομιλία Γιούνκερ εμπεριείχε την αγωνία των ευρωπαίων πολιτών και πολιτικών για την επιβίωση της Ένωσης, με τον φόβο να ακολουθήσουν και άλλες χώρες το βρετανικό παράδειγμα (π.χ. η Μαρίν Λεπέν, απαντώντας του, υποσχέθηκε δημοψήφισμα για Frexit).
Η ελληνική πλευρά δηλώνει αρκούντως ικανοποιημένη, καθώς οι θέσεις Γιούνκερ σε αρκετά και σημαντικά σημεία, εφάπτονται με τις θέσεις που αποτυπώθηκαν στην διακήρυξη της ευρωμεσογειακής Συνόδου. Ως εκ τούτου ο έλληνας πρωθυπουργός μετέβη στην πρωτεύουσα της Σλοβακίας με την συγκρατημένη ελπίδα, οι θέσεις αυτές να συνυπολογιστούν στους προβληματισμούς και τις μελλοντικές αποφάσεις των ευρωπαίων ηγετών.
Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, τα σημεία της ομιλίας Γιούνκερ που αποτυπώνουν τις θέσεις των μεσογειακών κρατών και δη της Ελλάδας, είναι ότι «η Ευρώπη δεν είναι αρκετά κοινωνική και οφείλουμε να την αλλάξουμε». Παράλληλα στη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να θέσει ως προτεραιότητά της την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανεργίας, ειδικά στους νέους.
Πρόσθετο σημείο για το οποίο υπάρχει ελληνική ικανοποίηση αφορά στην πρότασή του για ανάπτυξη μέσω της αύξησης των πόρων του πακέτου που φέρει το όνομά του. Είναι ωστόσο είναι απορίας άξια η ελληνική εμμονή στην πρόταση, αφού στη χώρα μας δεν προσφέρει κάτι ουσιώδες, αφ ής στιγμής το πακέτο Γιούνκερ παραμένει σχεδόν αναξιοποίητο. Εχουμε ξαναγράψει ότι το εν λόγω πακέτο πόρω απέχει από το ζεστό χρήμα των πακέτων Ντελόρ που μας δίνοντας αφειδώς και ανελέγκτως. Το πακέτο είναι μια μικρή συμμετοχή, ένα είδος εγγύησης, προκειμένου να προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις οι ευρωπαϊκές χώρες. Αν επενδύσεις δεν υπάρξουν, η συγκεκριμένη χώρα δεν έχει λαμβάνειν.
Ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος στην ομιλία Γιούνκερ ήταν επίσης: Η τοποθέτησή του περί της αναγκαιότητας να επιδειχθεί ευελιξία στο σύμφωνο σταθερότητας και στο προσφυγικό, μιλώντας, καθώς και η αναφορά του στα θέματα της ασφάλειας και στην ανάγκη η Ε.Ε. να αποκτήσει δικές της στρατιωτικές δομές.
Σε αυτό ο Γιούνκερ συντονίζεται κυρίως με τις προθέσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας να προχωρήσουν στην δημιουργία Ευρωπαϊκού Στρατού. Η θέση όμως αυτή προκαλεί επιφυλάξεις και αντιδράσεις σε πολλά κράτη, καθώς δεν έχει προσδιορισθεί ο ρόλος και το πεδίο δράσης της εν λόγω δύναμης, αλλά και το γεγονός ότι σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία τα ευρωπαϊκά κράτη θα κληθούν να εκταμιεύσουν κονδύλια, συντηρώντας παράλληλα τους εθνικού τους στρατούς.
Η Ελλάδα συναινεί στη δημιουργία ευρωστρατού «υπό προϋποθέσεις», αλλά τάσσεται ενθέρμως υπέρ της κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Προτείνει δε, την ύπατη εκπρόσωπο για θέματα Εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι , ως υπουργό Εξωτερικών της Ενωσης. Τα δύο τελευταία (στρατός - κοινή εξωτερική πολιτική) το Μαξίμου πιστεύει ότι θα βοηθήσουν «να επιλύουμε τα προβλήματα πριν αυτά έρθουν σε μας».
«Μια βάναυσα ειλικρινή αξιολόγηση της κατάστασης»
Η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί τις ωραιολογίες, πιστεύοντας ότι «η σύνοδος στη Μπρατισλάβα πρέπει να είναι η απάντηση της δημοκρατικής Ευρώπης στον λαϊκισμό, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό». (ωραίο ακούγεται!). Ο ρεαλιστής όμως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ ζητά από του ευρωπαίους ηγέτες μια «βάναυσα ειλικρινή» αξιολόγηση της κατάστασης.
Δυστυχώς πέραν του Γιούνκερ και των χωρών του Νότου, υπάρχει και η «άλλη πλευρά». Δεν είναι μόνο οι πρώην ανατολικές χώρες, οι οποίες είναι αρκετά συμπαγείς στις απόψεις τους, και οι οποίες προερχόμενες από άλλη πολιτική κουλτούρα, δεν διακατέχονται από κάποια οραματική ενατένιση για το μέλλον της Ευρώπης.
Υπάρχουν και οι μετριοπαθείς συντηρητικοί ηγέτες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, οι οποίοι πλέον νιώθουν την ανάσα ακροδεξιών και ρατσιστικών κομμάτων, που κερδίζουν έδαφος στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Αυτά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αποδυναμωθούν, εάν (υπόθεση εργασίας) υπερισχύσουν οι μεσογειακές απόψεις περί ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Κατά τη γνώμη τους η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μεταφράζεται σε «κλοπή» των δικών τους πλεονασμάτων και χαριστική μεταφορά τους στο Νότο, ενώ η «απάντηση της δημοκρατικής Ευρώπης στον λαϊκισμό, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό», εκλαμβάνεται ως παθητική ανοχή στην είσοδο πολιτισμικά αλλότριων και οικονομικά ρακένδυτων πληθυσμών, γεγονός που διαταράσσει τις πολιτισμικές και οργανωτικές δομές των κοινωνιών τους, διασπαθίζοντας παράλληλα τους εθνικούς τους πόρους και αποδυναμώνοντας το κοινωνικό τους κράτος.
Το σταυρόλεξο είναι δύσκολο. Για την Ευρώπη αναβιώνει …ο παλιός μύθο του Ηρακλή, καλούμενη να διαλέξει ανάμεσα στο δρόμο της αρετής ή της κακίας.
Ο πλέον αδύναμος κρίκος, η Ελλάδα, επαφίεται και ελπίζει στους συσχετισμούς της Μεσογείου και στην αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της κλονισμένης προσφάτως Μέρκελ.
Διαβάστε ακόμα: - Στο κάστρο της Μπρατισλάβας καταφθάνουν οι ηγέτες της ΕΕ
