Σε υποβάθμιση της Τουρκιας σε Β από Β+ προχώρησε η Scope Ratings την Παρασκευή με αρνητικές προοπτικές όσον αφορά στα μακροπρόθεσμα συναλλαγματικά της αποθέματα λόγω επιδείνωσης στη δυνατότητα του κράτους να εξυπηρετήσει χρέος σε ξένο νόμισμα μετά τη σχετική εξάντληση μέρους των συναλλαγματικών αποθεμάτων για να συγκρατήσει την πτώση της λίρας αλλά και των ελλειμμάτων που παρατηρούνται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Το σκεπτικό
Η υποβάθμιση οφείλεται στην επιδείνωση της ικανότητας της χώρας να εξυπηρετεί πληρωμές χρέους σε ξένο νόμισμα μακροπρόθεσμα. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, υποχώρησαν στα $84,4 δισ. τον Νοέμβριο από το υψηλό των $134,6 δις στις αρχές του 2020, αναφέρει η έκθεση του οίκου αξιολόγησης. Η αυξανόμενη χρήση swaps σε ξένο νόμισμα - $58 δις στο τέλος Σεπτεμβρίου από$4 δις τον Φεβρουάριο του 2019 – με τις τουρκικές τράπεζες επιδεινώνει περαιτέρω την εικόνα.
«Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας στηρίζεται όλο και περισσότερο στο να δανείζεται και να ρολάρει ξένο νόμισμα από τις τράπεζες του εσωτερικού για να επιβραδύνει την διολίσθηση της λίρας. Αυτή η εξάρτηση αυξάνει τους κινδύνους στο ισοζύγιο πληρωμών καθώς τα συναλλαγματικά αποθέματα εξαντλούνται ενώ υπάρχει φυγή κεφαλαίων και δομικά ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών σθναλλαγών», αναφέρει ο οίκος.
Τα αποθέματα χρυσού της Τουρκίας καλύπτουν γύρω στο64% του βραχυπρόθεσμου χρέους έναντι 114% στα μέσα του 2016. Επιπρόσθετα, πάνω από $15 δις αποθεμάτων είναι στο νόμισμα ριάλ του Κατάρ που έχει χαμηλότερη ρευστότητα, αποτέλεσμα των swaps με την κεντρική τράπεζα του Κατάρ. Παρόλο που τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας επαρκούν για να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες πληρωμές χρέους, η υποχώρηση τους αυξάνει την πίεση αποπληρωμής χρέους σε ξένο νόμισμα μακροπρόθεσμα. Κατά συνέπεια, τα ασφάλιστρα κινδύνου credit default swaps διάρκειας ενός έτους σε δολάριο διαπραγματεύονται σήμερα στις 491 μονάδες βάσης από 65 μβ τον Ιανουάριο.
«Αντί να στραφεί στις πιό απαιτητικές αγορές της Ευρώπης για να αντλήσει ξένο νόμισμα, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας το αντλεί από το τραπεζικό σύστημα της χώρας μέσω έκδοσης χρεογράφων σε ξένο νόμισμα ύψους $30 δις στς τράπεζες του εσωτερικού. Η εξάρτηση αυτή από το τραπεζικό σύστημα του εσωτερικού για να καλύψει την έξοδο των διεθνών επενδυτών εξαντλεί τις αντοχές της οικονομίας. Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης σε ξένο νόμισμα ανέρχεται στο 56% του συνόλου από 27% στα μέσα του 2013. Σε αυτό έχει συμβάλλει η διολίσθηση της λίρας που υποτιμήθηκε κατά 16,7% ετησίως κατά μέσο όρο από το 2015 έως το 2019 και κατά 31% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ το 2020.
Στο εγγύς μέλλον, οι κρατικές και οι ιδιωτικές τράπεζες της Τουρκίας έχουν επαρκή αποθέματα δολαρίων για να συνεχίσουν τις συναλλαγές swap με την κεντρική τράπεζα η να δανείζουν την κυβέρνηση. Οι καταθέσεις κατοίκων εσωτερικού σε ξένο νόμισμα αγγίζουν τα $196 δις λόγω της προτίμησης τους να αποταμιεύουν σε δολάρια για να προφυλαχθούν από το ρίσκο υποτίμησης της λίρας. Ομως, το συστημικό απόθεμα ξένου νομίσματος έχει και αυτό τα όρια του καθώς καλύπτει το εκτιμώμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 1,2% του ΑΕΠ για την περίοδο 2021-25 μετά από την διεύρυνση του στο 3,7% φέτος λόγω της πτώσης των εξαγωγών, των εσόδων από τουρισμό και φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οίκου Scope Ratings, η οικονομία της Τουρκίας προβλέπεται να συρρικνωθεί κατα 4,4% φέτος, ανακάμπτοντας 5,7% το 2021 με βάση ένα αρνητικό σενάριο που βλέπει lockdown στο τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς.
Το χρέος της γενικής κυβέρνησης στην Τουρκία βρίσκεται σε μέτρια επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες, ωστόσο συνεχίζει να αυξάνεται. Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης βρίσκεται σε ένα διαχειρίσιμο 33% του ΑΕΠ. Υπάρχει και το κρατικο ταμείο πλούτου με $33,5 δις σε περιουσιακά στοιχεία στο τέλος του 2018 που μπορούν να παρέχουν ρευστότητα σε δυσμενή σενάρια.
