«Οι παλαβές πολιτικές της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (CBRT) έχουν ως αποτέλεσμα την εκτόξευση του πληθωρισμού», αναφέρει σε χθεσινό του tweet, ο διάσημος καθηγητής Οικονομικών του πανεπιστημίου Johns Hopkins, Στηβ Χάνκε. Ο ίδιος εκτιμά ότι ο πληθωρισμός σήμερα στην Τουρκία διαμορφώνεται στο 94,3%, κατατάσσοντας την 4η στον κόσμο, πίσω από τη Βενεζουέλα (276%), τον Λίβανο (179%) και τη Ζιμπάμπουε (136%).
Ο Αμερικανός καθηγητής δεν είναι ο μόνος που διαφωνεί με τις επίσημες μετρήσεις της CBRT. Η ανεξάρτητη ομάδα οικονομολόγων ENAGrup εκτίμησε πρόσφατα ότι το πραγματικό ύψος του πληθωρισμού ήταν 82,81% τον Δεκέμβριο με αποτέλεσμα να διωχθεί δικαστικά για διάδοση ψευδών ειδήσεων.
Τελικά, ποιος λέει την αλήθεια και πόσο υψηλός είναι ο πληθωρισμός στην Τουρκία; Αν η απάντηση προέρχεται από την κυβέρνηση, τότε ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 36% τον Δεκέμβριο, που είναι υψηλό 20 ετών, αλλά θα υποχωρήσει στο 23,2% στο τέλος του 2022 και στο… 8,2% το 2023. Αν όμως η απάντηση προέρχεται από τα νοικοκυριά που βλέπουν καθημερινά τις τιμές των τροφίμων στις λαϊκές αγορές και στα κρεοπωλεία να ανεβαίνουν, τότε ο πληθωρισμός στη γειτονική μας χώρα φτάνει ακόμη και το 100%.
Ας πάρουμε, όμως τα πράγματα από την αρχή. Την περασμένη Πέμπτη, η CBRT έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή της για τον πληθωρισμό και ανακοίνωσε ότι στο νέο οικονομικό μοντέλο που θα ακολουθήσει, θα προσπαθήσει να αντιστρέψει την δολαριοποίηση της οικονομίας, η οποία κινδυνεύει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Παρά το μέτρο προστασίας των καταθέσεων έναντι των διακυμάνσεων της συναλλαγματικής ισοτιμίας, περίπου το 60% των καταθέσεων στην Τουρκία είναι σε ξένο νόμισμα και κυρίως σε δολάρια και ευρώ.
Στην ίδια έκθεση, αναβάθμισε την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό στο 23,2% για το σύνολο του 2022 και προχώρησε στην εξωφρενική εκτίμηση ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα υποχωρήσει στο 8,2% το 2023. Σύμφωνα με τον Χάνκε, τα όσα λέει η CBRT δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα και δείχνουν την ανεντιμότητα του Ερντογάν και των «yes-men» ακολούθων του.
Ακόμη και στην ωραιοποιημένη κατάσταση που παρουσιάζει στην έκθεσή της η CBRT, υπάρχει μία εκτίμηση που κάνει εντύπωση περισσότερο από το πολύ χαμηλό 8,2% για το 2023. Εξάλλου, ο Ερντογάν μας έχει συνηθίσει σε πομπώδεις δηλώσεις για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Το ενδιαφέρον της επενδυτικής και οικονομικής κοινότητας κέντρισε η εκτίμηση της CBRT που τοποθετεί τον πληθωρισμό έως και άνω του 50% από την αρχή του έτους, σε ένα παράθυρο υπερπληθωρισμού που ενδέχεται να διαρκέσει έως τον ερχόμενο Ιούλιο. Σχεδόν στο μισό έτος, δηλαδή, η τουρκική οικονομία θα λειτουργεί με πληθωρισμό μεταξύ 40%-55%, κάτι που κάνει τον στόχο του 23,2% να μοιάζει ήδη χαμένος.
Επίσης, στην Τουρκία εκφράζονται συχνά αμφιβολίες για την εγκυρότητα και αξιοπιστία των στοιχείων που δίνει η CBRT για τον πληθωρισμό. Και αυτό γιατί δεν είναι μία ανεξάρτητη αρχή, αλλά ουσιαστικά μία κρατική υπηρεσία που απλώς ικανοποιεί τα αιτήματα του Ερντογάν. Γι’ αυτό παρουσιάζονται μετρήσεις από ομάδες όπως η ENAGrup και οικονομολόγους όπως ο Χάνκε.
Στην πραγματική οικονομία, η εικόνα για τον πληθωρισμό είναι ακόμα χειρότερη. Οι ίδιοι οι παραγωγοί δηλώνουν ότι οι τιμές σε τρόφιμα όπως οι πατάτες, τα κρεμμύδια, οι μελιτζάνες και τα φασολάκια, έχουν εκτιναχθεί άνω του 50% όχι σε ένα χρόνο αλλά σε λίγους μήνες. Την ίδια ώρα, δημοσκόπηση της εταιρείας MetroPoll έδειξε ότι οι Τούρκοι πολίτες μπορεί να μην είναι ειδικοί αλλά έχουν τη δική τους αίσθηση για τον πληθωρισμό. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη δημοσκόπηση, το 90% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος του 50%, ενώ πάνω από το 60% των ερωτηθέντων τον τοποθετεί στο 100% ή ακόμη υψηλότερα.
