Ολοένα και περισσότερο βαθαίνει η κρίση στην Τουρκία. Το τουρκικό νόμισμα διολισθαίνει σε αλλεπάλληλα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου, οι ξένοι επενδυτές ρευστοποιούν μετοχές και ομόλογα, ο πληθωρισμός είναι από τους υψηλότερους στον κόσμο και μέσα σε δύο μήνες «κάηκαν» τα δολάρια που εξασφάλισε η κεντρική τράπεζα μέσω διακρατικών συμφωνιών ανταλλαγής συναλλάγματος, όπως η πρόσφατη με τα ΗΑΕ.
Παρ’ όλα αυτά, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να ποντάρει στο αφήγημα της ανάπτυξης για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Χθες, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας (CBRT) διατήρησε για 5ο διαδοχικό μήνα αμετάβλητα τα επιτόκια και οι διεθνείς σχολιαστές χαρακτηρίζουν πλέον ως «non event» τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, σημειώνοντας ότι δεν έχουν κανένα νόημα. Η CBRT απλώς υπακούει στις διαταγές του Τούρκου προέδρου με αποτέλεσμα να αναμένεται νέα φυγή επενδυτών από τη χώρα αλλά και νέα μεγάλη πτώση του τουρκικού νομίσματος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Capital Economics, η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο θα φτάσει στις 24 λίρες/δολάριο έως το τέλος του έτους, σημειώνοντας περαιτέρω πτώση της τάξης του 30%. Ήδη, η λίρα έχει υποτιμηθεί κατά περίπου 23% μέσα στο 2022, ενώ συνολικά την τελευταία πενταετία έχει χάσει το 80% της αξίας της.
Στην προσπάθειά τους να συγκρατήσουν την κατρακύλα της λίρας, οι τουρκικές αρχές πουλάνε δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματα. Υπενθυμίζεται ότι τη διετία 2019-2020 η Τουρκία «έκαψε» περί τα 128 δισ. δολάρια για να σταματήσει την κατάρρευση του νομίσματος. Στη συνέχεια προχώρησε σε διακρατικές συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων για να ενισχύσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα με πιο πρόσφατο deal αυτό με τα Εμιράτα ύψους 4,9 δισ. δολαρίων τον περασμένο Ιανουάριο. Επίσης, προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και η απόφαση της κυβέρνησης να πουλήσει στην κεντρική τράπεζα το 40% των εσόδων από τις εξαγωγές αλλά και το μέτρο προστασίας των καταθέσεων από τις συναλλαγματικές διακυμάνσεις.
Συνολικά έως το τέλος του 2021 η Τουρκία είχε συνάψει διακρατικές συμφωνίες ύψους 21 δις. δολαρίων. Το μεγαλύτερο deal ήταν με το Κατάρ, με το αρχικό όριο των 5 δις. δολαρίων να τριπλασιάζεται στα 15 δισ. δολάρια το 2020. Η πρώτη διακρατική συμφωνία ήταν με την Κίνα το 2012, ύψους 1,6 δις. δολαρίων η οποία ανανεώθηκε σε περίπου 6 δισ. δολάρια τον Ιούνιο του 2021. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους συνάφθηκε συμφωνία με την Ν. Κορέα για περίπου 2 δισ. δολάρια.
Είναι όμως τέτοιες οι πιέσεις που δέχεται η λίρα που κανένα μέτρο δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σύμφωνα με στοιχεία της CBRT, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν στα 7,38 δισ. δολάρια στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών, από το 2002. Στις 15 Απριλίου τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας διαμορφώνονταν στα 19 δισ. δολάρια που σημαίνει ότι «κάηκαν» πάνω από 11,5 δισ. δολάρια σε δύο μήνες, ακυρώνοντας στην ουσία τις διακρατικές συμφωνίες.
Διεθνή μέσα αναφέρουν ότι η CBRT βρίσκεται διαρκώς σε συζητήσεις για νέες διακρατικές συμφωνίες ανταλλαγής συναλλάγματος με χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν, η Λιβύη, η Σ. Αραβία αλλά και χώρες των Βαλκανίων.
Την ίδια ώρα ο πληθωρισμός καλπάζει με ρυθμό 73,5% (γύρω στο 100% σύμφωνα με ανεξάρτητες μελέτες) που είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 1998 και οι ξένοι επενδυτές εγκαταλείπουν τη χώρα. Με βάση τα επίσημα στοιχεία της CBRT, ξένοι επενδυτές έχουν ρευστοποιήσει τουρκικές μετοχές και ομόλογα συνολικής αξίας 5 δισ. δολαρίων μέσα στο 2022. Τη μερίδα του λέοντος έχουν οι πωλήσεις τουρκικών μετοχών, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 3,2 δισ. δολάρια και ακολουθούν οι πωλήσεις ομολόγων στα 1,68 δισ. δολάρια.
