Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Κοσμοϊστορικές είναι οι στιγμές που βιώνουμε τα τελευταία εικοσιτετράωρα καθώς το Brexit απειλεί... να επιταχύνει την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας προς το πλήρες αδιέξοδο. Την ώρα που οι αγορές προσπαθούν να συνέλθουν από το απρόσμενο χτύπημα που δέχτηκαν από τους Βρετανούς (στα 2 τρισ. δολάρια εκτιμώνται τα κεφάλαια που χάθηκαν), οι προβολείς στρέφονται στους κεντρικούς τραπεζίτες και φυσικά στον Mario Draghi.
Η ετήσια συνεδρίαση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) το περασμένο Σαββατοκύριακο και το Φόρουμ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που ολοκληρώνεται αύριο, διεξάγονται την κατάλληλη στιγμή, στο απόηχο της ακραίας αβεβαιότητας που σύμφωνα με αναλυτές αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μίας νέας παγκόσμιας κρίσης. Η ταχύτητα με την οποία θα κινηθούν οι κεντρικές τράπεζες εκτιμάται πως θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη συνέχεια.
Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι αναφορές της κεντρικής τράπεζας των κεντρικών τραπεζών, όπως χαρακτηρίζεται η BIS, για το οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται μέχρι σήμερα. Το «τρίπτυχο ρίσκου» όπως το ονομάζει η BIS, σχετίζεται με τα υψηλά χρέη, τη χαμηλή παραγωγικότητα και τη μειωμένη ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να επέμβουν αποτελεσματικά.
Οι απόψεις που ακούστηκαν στη Βασιλεία της Ελβετίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο επικεφαλής της BIS, Jaime Caruana προσπάθησε να περιορίσει τον πανικό, υποστηρίζοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες διαθέτουν τα εργαλεία να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες, όμως δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξει μία μακρά περίοδος αβεβαιότητας και προσαρμογής.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του τμήματος νομισματικής πολιτικής και οικονομικών, Caludio Borio, τόνισε ότι η ασυνήθιστα χαμηλή παραγωγή θέτει εν αμφιβόλω τη μελλοντική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και ότι η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στο μοντέλο ανάπτυξης με υψηλά χρέη το οποίο μας οδήγησε στο σημερινό σταυροδρόμι.
Το σχόλιο του Borio κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με την εκτίμηση του «γκουρού» των ομολόγων Mohamed El Erian, σύμφωνα με την οποία στα επόμενα χρόνια δεν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τον κόσμο στο επίπεδο των τελευταίων 5-7 ετών. «Ο δρόμος στον οποίο πορευόμαστε ενδέχεται να φτάσει στο τέλος του στα επόμενα τρία χρόνια καθώς η ανάπτυξη θα αποσταθεροποιείται και οι κεντρικές τράπεζες θα χάνουν τη δυνατότητα συγκράτησης της μεταβλητότητας στις χρηματαγορές. Αυτό που θα ακολουθήσει, τόνισε σε συνέντευξή του στο Liberal o El Erian, δεν είναι προκαθορισμένο και θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το τι θα πράξουν οι κυβερνήσεις.
Η παγκόσμια οικονομία δεν είναι φτιαγμένη να κρατήσει σε μία παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης, επιδείνωσης των ανισορροπιών και ευρείας κλίμακας εφαρμογής πειραματικών μέτρων από τις κεντρικές τράπεζες, προσθέτει ο El-Erian.
Καθημερινά αυξάνονται οι αναλυτές που θεωρούν ότι το Brexit φέρνει πιο κοντά την ώρα που θα πρέπει να υπάρξει ένας ευρύτερος συντονισμός των κεντρικών τραπεζών για την αποφυγή μιας νέας κρίσης. Και αυτό γιατί σε συνθήκες ακραίας αβεβαιότητας, αυτοί που κερδίζουν είναι οι κερδοσκόποι και αυτοί που χάνουν είναι οι απλοί πολίτες των οποίων το βιοτικό επίπεδο επιδεινώνεται.
«Είναι η ώρα που οι κεντρικές τράπεζες και οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δράσουν συντονισμένα και άμεσα», σημειώνει στο liberal.gr διαχειριστής κεφαλαίων με έδρα στο City του Λονδίνου.
Ψάχνει... λαγό στο καπέλο του ο Draghi
Το φόρουμ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που λαμβάνει χώρα 27-29 Ιουνίου στην Πορτογαλία διεξάγεται την κατάλληλη στιγμή, αφού έτσι κι αλλιώς το Brexit έχει ανοίξει την κουβέντα για το ρόλο των κεντρικών τραπεζών και τις ενέργειες που θα έπρεπε να προωθήσουν για να μην επαναληφθούν καταστάσεις ντόμινο όπως το 2008.
Ο Draghi είναι, κατά τους αναλυτές, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας που καλείται να αντιμετωπίσει τα περισσότερα προβλήματα. Διότι οι αναταράξεις που προκαλεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μ. Βρετανία έρχονται σε μία εποχή που η ΕΚΤ θεωρούσε πως είναι μεταβατική για την επιστροφή σε βιώσιμη ανάκαμψη.
Από τον περασμένο Μάρτιο, όταν η ΕΚΤ ανακοίνωσε τα νέα μη συμβατικά μέτρα για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ, ο Draghi ζητάει χρόνο για να γίνουν αισθητές σε ικανοποιητικό βαθμό οι επιδράσεις των μέτρων χαλάρωσης. Το Brexit όχι μόνο... χαλάει τα σχέδια του Ιταλού αλλά επιπλέον τον φέρνει αντιμέτωπο με μία απρόβλεπτη κατάσταση.
Μπορεί η ΕΚΤ να αλλάξει τα δεδομένα, όταν μέχρι σήμερα, σε μία περίοδο που το Brexit αποτελούσε μακρινό και απίθανο ενδεχόμενο, δεν έχει καταφέρει να βελτιώσει τις προοπτικές της οικονομίας της Ευρωζώνης; Αν λάβουμε υπόψη την εκτίμηση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, η απάντηση είναι «και ναι και όχι».
Οι συναντήσεις που πραγματοποιεί αυτές τις ημέρες ο Draghi, με ομολόγους του, όπως η Janet Yellen της Fed και ο Mark Carney της Bank of England είναι εξαιρετικά κρίσιμες. Ο «Super Mario» καλείται να αποδείξει ότι το εννοούσε όταν έλεγε ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει τα πάντα στην περίπτωση που επικρατούσε το Brexit.
