Της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου
Κατά πόσο είναι συμφέρουσα η διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρισμού; Μήπως είναι προτιμότερη η ανάπτυξη αυτόνομων συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά; Σε αυτά τα ερωτήματα καλείται να απαντήσει η ομάδα εργασίας που συστάθηκε από τη ΡΑΕ, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ και η οποία θα παραδώσει το τελικό πόρισμα της στα μέσα του επόμενου χρόνου. Σταδιακά, ωστόσο, στο διάστημα που μεσολαβεί θα δημοσιοποιεί τις απόψεις της, μελετώντας συμπλέγματα νησιών, με έμφαση, καταρχήν, στην Κρήτη και τη Ρόδο.
Η ομάδα εργασίας συνεδρίασε για πρώτη φορά την προηγούμενη Πέμπτη, για τον καθορισμό της ατζέντας της και του προγραμματισμού της εργασίας που έχει αναλάβει. Στόχος της είναι να εξετάσει διασύνδεση με διασύνδεση, για να παραδίδει τα αποτελέσματα σταδιακά, διευκολύνοντας, ενδεχομένως, και το σχεδιασμό των αναγκαίων έργων (;).
Πρώτη διασύνδεση που θα τεθεί στο μικροσκόπιο της θα είναι αυτή της Κρήτης, που αντιπροσωπεύει το 50% της ενέργειας και των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), με τις οποίες επιβαρύνονται οι καταναλωτές στους λογαριασμούς του ρεύματος, καλύπτοντας ουσιαστικά με τον τρόπο αυτό το πρόσθετο κόστος ηλεκτροπαραγωγής με πετρέλαιο και το οποίο υπολογίζεται σε ετήσια βάση στα 400 εκατ. ευρώ. Για τη διαμόρφωση της γνώμης της ομάδας εργασίας απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται το 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του εθνικού συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, 2017-2020, η δημοσιοποίηση του οποίου εκκρεμεί από τον ΑΔΜΗΕ.
Πρώτα οι Κυκλάδες
Μέχρι στιγμής, η μόνη διασύνδεση που προχωρά, έστω και με καθυστερήσεις, είναι αυτή των Κυκλάδων. Εκτιμάται ότι ως το Μάιο θα έχει ολοκληρωθεί η πόντιση των υποβρύχιων καλωδίων, που θα συνδέσουν τις Κυκλάδες με το ηπειρωτικό σύστημα. Προηγήθηκε η πόντιση καλωδίων που συνδέουν τη Σύρο με τη Μύκονο, τη Σύρο με την Τήνο, καθώς και τη Σύρο με το Λαύριο. Τον Απρίλιο θα ακολουθήσει η πόντιση για τη σύνδεση Μυκόνου και Πάρου. Ωστόσο, «αγκάθι» για την κατασκευή των αναγκαίων υποσταθμών στα νησιά αυτά αποτελούν ζητήματα αρχαιολογίας στη Μύκονο και εναπόθεσης των προϊόντων εκσκαφής στη Σύρο. Ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι το έργο διασύνδεσης με τις Κυκλάδες θα είναι έτοιμο στα τέλη του επόμενου έτους, από το Μάιο, που είχε προβλεφθεί αρχικά. Όταν ολοκληρωθεί, πάντως, θα αποφέρει εξοικονόμηση για τα ΥΚΩ, περί τα 100 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ θα οδηγήσει και στον παροπλισμό των ρυπογόνων πετρελαιογεννητριών, που τα τροφοδοτούν σήμερα.
Τα βάρη των ΥΚΩ
Η τροφοδότηση με ηλεκτρισμό στα νησιά γίνεται σήμερα με πετρελαιογεννήτριες, που συνεπάγονται, για τη λειτουργία τους, επιβάρυνση των καταναλωτών, η οποία υπολογίζεται σε ένα ποσό της τάξης των 780 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και καταβάλλεται μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Μοιάζει, δηλαδή, να είναι κοινωνική υποχρέωση, ένα είδος «κοινωνικής ωφέλειας», εξού και η κατ' ευφημισμό ονομασία των ΥΚΩ, έστω κι αν επί της ουσίας συνιστούν μια άνευ λόγου επιβάρυνση για τις τσέπες των καταναλωτών, που δεν γνωρίζουν τι και γιατί «χαρατσώνονται». Όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, τα λειτουργικά και οικονομικά στοιχεία των σταθμών πετρελαίου δεν δημοσιεύονται, αν και επιβάλλεται, με αποτέλεσμα να υπάρχει άγνοια και αδυναμία ελέγχου των βαρών που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές.
Συν τοις άλλοις, τα νησιά είναι έκθετα συνεχώς σε black out, όπως αυτό που έπληξε τη Σαντορίνη, εν μέσω της θερινής σαιζόν, τον Αύγουστο το 2013.
Η άποψη που υποστηρίζεται από την αγορά είναι ότι αν τα ποσά για τα ΥΚΩ διατίθεντο για τις διασυνδέσεις των νησιών, αυτές θα γινόταν πραγματικότητα μέσα σε μια 8ετία, με τον ηλεκτρικό τομέα να έχει απαλλαγεί τόσο από τη δαπάνη αυτή όσο και από το πετρέλαιο. Βεβαίως, αναγνωρίζεται ότι η διασύνδεση των νησιών με υποβρύχια καλώδια ούτε εύκολο έργο είναι, ούτε φθηνό. Ωστόσο, καταλογίζεται ότι δεν έχει γίνει καμία σοβαρή προσπάθεια ως τώρα, για να αντιμετωπιστεί το όλο ζήτημα συνολικά.
Τώρα, έρχεται η ΡΑΕ με την πρωτοβουλία της να συστήσει ομάδα εργασίας, για να μελετήσει εάν πράγματι συμφέρουν οι διασυνδέσεις, σε σχέση με την αυτόνομη ανάπτυξη συστημάτων στα νησιά. Φαίνεται να τίθεται, δηλαδή, το θέμα ξανά από μηδενική βάση, όταν είναι ήδη γνωστό το ποσό που πληρώνουν οι καταναλωτές για τα ΥΚΩ, χωρίς, επί της ουσίας κανένα όφελος, για να πριμοδοτείται η πανάκριβη ηλεκτροπαραγωγή από πετρέλαιο στα νησιά.
