Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Πριν από μερικά χρόνια η κατοχή ενός ακινήτου ήταν όνειρο ζωής αλλά και η πιο σίγουρη επένδυση για τους Έλληνες. Όμως στα χρόνια της κρίσης και των Μνημονίων το ακίνητο από όνειρο έχει μετατραπεί σε… κατάρα.
Πλέον, όπως αναφέρουν νομικοί, έχουμε ξεφύγει από την αποποίηση κληρονομιών λόγω χρεών του κληροδότη και παγιώνεται μία κατάσταση αποποιήσεων ακινήτων για να ξεφύγουν οι κληρονόμοι από τον ΕΝΦΙΑ, τον φόρο κληρονομιάς, τα τεκμήρια και τη συντήρησή τους.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 2017 οι αποποιήσεις έφθασαν τις 130.000 ενώ στο πρώτο εξάμηνο του 2018 έχουν ξεπεράσει τις 80.000 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών.
Τα νούμερα αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά, καθώς είναι περίπου τριπλάσιο συγκριτικά με τις αποποιήσεις του 2016 (54.422) και αυξημένο κατά 333% συγκριτικά με το 2013. Έτσι, το Δημόσιο γίνεται ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί
Οι φορολογούμενοι υπό το βάρος των φόρων, των χρεών και των υποχρεώσεων που συνοδεύουν τις περιουσίες αποφασίζουν να μην αποδεχτούν την κληρονομιά προχωρώντας σε αποποίησή της.
Έτσι το Δημόσιο γίνεται...ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί. Αυτό, όμως, που δείχνει την οικονομική ανέχεια είναι οι αποποιήσεις κληρονομιών και οι εκχωρήσεις ακινήτων προκειμένου να πληρωθούν οφειλές προς το Δημόσιο. Χιλιάδες φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς, ενώ άλλοι που αδυνατούν να ενταχθούν στη ρύθμιση των 12 δόσεων για την πληρωμή των οφειλών τους αναγκάζονται να εκχωρούν τα σπίτια τους.
Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν. Για τον λόγο αυτό, επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους αλλά και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με φόρους που αδυνατούν να πληρώσουν για ακίνητα, τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πωλήσουν.
Η διαδικασία αποποίησης
Η αποποίηση (αλλά και αποδοχή), από νομική άποψη, είναι μονομερής δικαιοπραξία αμετάκλητη και γίνεται στον γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Μπορεί, όμως, να ακυρωθεί συνεπεία πλάνης, απάτης, απειλής.
Δικαίωμα αποποίησης έχει κάθε κληρονόμος, είτε εκ διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Μόνο το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά, η οποία περιέρχεται σ' αυτό.
Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.Η προθεσμία προς αποποίηση είναι τετράμηνη και αρχίζει:
1. Από τον θάνατο του κληρονομούμενου (όταν δεν υπάρχει διαθήκη).
2. Από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος διέμενε στο εξωτερικό, τότε η προθεσμία για την αποποίηση είναι ένα έτος.Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς δεν μπορούν να γίνουν μερικώς, διαφορετικά είναι άκυρη.
