Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που οι ευρωπαϊκές αρχές... σφυρίζουν αδιάφορα για τα «κόκκινα» δάνεια, προσπαθώντας για μία ακόμη φορά να αποφύγουν μία πανευρωπαϊκή λύση, η ισπανική Banco Popular οδεύει σε «λουκέτο», οι ιταλικές τράπεζες κινδυνεύουν με ζημιές 10 δισ. ευρώ και οι ελληνικές τράπεζες πελαγοδρομούν εγκλωβισμένες σε στόχους που πολύ δύσκολα θα επιτευχθούν χωρίς ανάπτυξη.
Μέχρι στιγμής, η ευρωπαϊκή απάντηση στο πρόβλημα περιορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές που έχει εκδώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ζητώντας δεσμεύσεις για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων μείωσης σε βάθος χρόνου. Είναι μία λύση που δεν δίνει την αίσθηση ότι το θέμα αντιμετωπίζεται ως επείγον.
Από την πλευρά τους, οικονομολόγοι και αναλυτές προειδοποιούν πως ο χρόνος τελειώνει. Εκτιμούν πως αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν δράσουν αποφασιστικά και τολμηρά μέσα στους επόμενους μήνες, τότε η Ευρωζώνη δεν αποκλείεται να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ντόμινο τραπεζικών διασώσεων που δεν θα έχει προηγούμενο και δύσκολα θα μπορεί να περιοριστεί.
Χθες, σε συνέντευξή του στο Liberal, ο Γερμανός καθηγητής Thorsten Beck, ο οποίος έχει καταθέσει μία συνολική πρόταση για τα «κόκκινα» δάνεια, σημείωσε ότι μόνο μέσω της δημιουργίας μίας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας διαχείρισης απαιτήσεων, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωζώνη, θα δοθεί λύση για τις τράπεζες του Νότου. Χαρακτήρισε, μάλιστα, το θέμα πολιτικό, υποστηρίζοντας ότι μπορεί να βρεθεί λύση χωρίς να προκαλέσει χάος το bail-in.
Το μεγάλο εμπόδιο, φυσικά, δεν είναι άλλο από την άρνηση των χωρών που δεν αντιμετωπίζουν τόσο σοβαρό πρόβλημα, να πληρώσουν τον «λογαριασμό» για τις «σπάταλες» χώρες του Νότου. Σύμφωνα, ωστόσο, με κοινοτικές πηγές, στις Βρυξέλλες έχει αρχίσει να συζητείται το θέμα όλο και πιο θερμά. Και αυτό γιατί αυξάνονται οι φωνές που υποστηρίζουν ότι αν δεν βρεθεί έγκαιρα λύση, η Ευρωζώνη αργά ή γρήγορα θα κληθεί να αντιμετωπίσει μία πιο γενικευμένη κρίση.
Οι εξελίξεις δεδομένα θα έχουν αντίκτυπο και για τις ελληνικές τράπεζες, των οποίων οι προσπάθειες μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) δεν μπορούν να βασίζονται για πολύ ακόμη στις διαγραφές. Η συνεχιζόμενη... αναβολή της ανάκαμψης δεν βοηθά, πόσω μάλλον η αβεβαιότητα που σε τακτά χρονικά διαστήματα εμφανίζεται λόγω των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, πλήττοντας την οικονομία.
Τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα και πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση; Αν πιστέψουμε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τότε η μοναδική προβληματική τράπεζα στην Ευρωζώνη, τουλάχιστον μεταξύ αυτών που εποπτεύονται απευθείας από τη Φρανκφούρτη, είναι η Banca Monte dei Paschi di Siena, με τη λογική ότι η αρχαιότερη τράπεζα στον κόσμο ήταν η μοναδική που απέτυχε στα προηγούμενα stress tests.
Σήμερα, όμως, η ισπανική Banco Popular «πνίγεται» στα «κόκκινα» δάνεια και αδυνατεί να βρει αγοραστές, καθώς οι μεγαλύτερες τράπεζες διστάζουν να… μπλέξουν. Η έκτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας δεν κατάφερε να πουλήσει εγκαίρως τον τεράστιο όγκο των 37 δισ. ευρώ NPLs και πλέον το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB), φέρεται διατεθειμένο να την οδηγήσει σε εκκαθάριση.
Άραγε, θα εφαρμοστεί ο κανόνας του bail-in, ή οι αρχές θα βρουν πάλι μία λύση τύπου «προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης» όπως μάλλον θα συμβεί με την Monte Paschi για να μην προκληθούν ισχυροί κραδασμοί αγορές; Όλα είναι πιθανά, αν και ο υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας Luis de Guindos έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο κρατικής ενίσχυσης. Διότι πολύ απλά η Banco Popular φτάνει σε αυτό το σημείο πέντε χρόνια μετά τη μεγάλη ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών για την οποία δαπανήθηκαν 40 δισ. ευρώ των φορολογούμενων και από 55 τράπεζες στη χώρα της Ιβηρικής έμειναν μόλις 14.
Αν η Banco Popular οδηγηθεί σε bail-in και υποστούν ζημιές οι ομολογιούχοι, αυτό θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον ισπανικό τραπεζικό κλάδο, σε μία περίοδο που αρκετές τράπεζες σχεδιάζουν να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές ενόψει των stress tests του 2018.
Από τη μία, λοιπόν, οι τράπεζες θέλουν να ξεφορτωθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται τα «κόκκινα» δάνεια, όμως οι τιμές που προσφέρουν οι επενδυτές είναι υπερβολικά χαμηλές, καθώς οι προοπτικές ανάπτυξης δεν είναι τέτοιες που να αφήνουν πολλά περιθώρια ανάκτησης μεγάλου ποσοστού των δανείων.
Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας, Ignazio Visco, εκτίμησε ότι οι ιταλικές τράπεζες με τα μεγαλύτερα προβλήματα «κόκκινων» δανείων θα υποστούν επιπλέον ζημιές 10 δισ. ευρώ αν τα πουλήσουν στις τρέχουσες τιμές. Όμως ο χρόνος πιέζει και τράπεζες όπως οι ελληνικές, οι ιταλικές, οι κυπριακές, οι πορτογαλικές, ορισμένες ισπανικές, ακόμη και ιρλανδικές, δεν μπορούν ούτε να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, ούτε να λειτουργήσουν… φυσιολογικά, αν δεν βγάλουν τα δάνειά τους από τους ισολογισμούς τους.
Τόσο στην Κομισιόν όσο και στην ΕΚΤ γνωρίζουν πολύ καλά ότι μόνο με ισχυρή ανάπτυξη μπορεί να βρεθεί μία ομαλή λύση για τα «κόκκινα» δάνεια. Όσο ενισχύεται η ικανότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να εξυπηρετούν τις οφειλές τους, τόσο πιο εύκολη γίνεται η διαχείριση αλλά και οι πωλήσεις δανείων σε ικανοποιητικές τιμές. Αν όμως η ανάπτυξη δεν ανεβάσει ρυθμό, τότε είναι πολύ πιθανό να υλοποιηθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μία «χειρουργική» λύση, όπως αυτή που περιγράφει ο καθηγητής Beck
