Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Το καλύτερο σενάριο, αλλά όχι και πιο πιθανό, για την ελληνική οικονομία είναι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση χωρίς άλλες καθυστερήσεις - μέσα στο α'' τρίμηνο του 2017 - και να μην υπάρξει εκτροχιασμός του ελληνικού προγράμματος, ενώ παράλληλα να αποφασιστεί και σημαντική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα πιο ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, σημαντική χαλάρωση των capital controls και γενικά βελτίωση των οικονομικών δεικτών και του κλίματος τόσο στις αγορές όσο και στην πραγματική οικονομία.
Αυτό αναφέρει μελέτη του τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τρ. Πειραιώς, με επικεφαλής τον κ. Ηλία Λεκκό, στην οποία αναλύονται τρία σενάρια για την οικονομία σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στο μέτωπο της αξιολόγησης. Παράλληλα, η μελέτη δείχνει ότι η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας όπως αξιολογείται από τους τρεις οίκους, είναι χειρότερη από αυτή που αξίζουμε, καθώς παρουσιάζει σημαντικές (θετικές αλλά και αρνητικές) αποκλίσεις σε σχέση με τα θεμελιώδη μακροοικονομικά της δεδομένα.
Το καλύτερο δυνατό σενάριο
Η ελληνική κυβέρνηση θα φτάσει σε συμφωνία με τους Θεσμούς για την αξιολόγηση του προγράμματος χωρίς νέες καθυστερήσεις, ήτοι μέσα στο α'' τρίμηνο του 2017. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να συνεχιστεί η πολιτική σταθερότητα και να μην εκτροχιαστεί το τρίτο μνημόνιο. Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σταδιακά οδηγώντας σε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και βελτίωση του κλίματος στο εσωτερικό της χώρας.
Αναφορικά με τις προοπτικές ανάπτυξης, προβλέπεται ισχυρή ανάπτυξη με εξισορροπημένο επίπεδο τιμών και περαιτέρω μείωση της ανεργίας. Επιπλέον, η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να βγει στις αγορές έως τα τέλη του 2017 και οι ελληνικοί κρατικοί τίτλοι θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα αγορά ομολόγων της ΕΚΤ.
Το καθεστώς των capital controls θα παραμείνει σε ισχύ, ωστόσο με σημαντική χαλάρωση των περιορισμών. Ο συνδυασμός εφαρμογής μίας ισχυρής μεταρρυθμιστικής ατζέντας και επενδυτικής προσέγγισης μαζί με την εφαρμογή των μέτρων που ψηφίστηκαν στη Βουλή (π.χ. ιδιωτικοποιήσεις) αποτελούν καταλυτικούς παράγοντες. Αρκετά έργα υποδομής (π.χ. κατασκευή αυτοκινητοδρόμων) αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2017.
Το βασικό
Το βασικό σενάριο η Τρ. Πειραιώς προβλέπει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα καταλήξει σε συμφωνία για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος μέσα στο α'' εξάμηνο του 2017. Ως αποτέλεσμα, η πολιτική σταθερότητα θα συνεχιστεί και δεν θα υπάρξει εκτροχιασμός του τρίτου προγράμματος προσαρμογής. Το μνημόνιο θα εφαρμοστεί σταδιακά οδηγώντας στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών και στην ενίσχυση του εγχώριου κλίματος.
Οι προοπτικές ανάπτυξης στο βασικό σενάριο προβλέπουν ισχυρό πραγματικό ΑΕΠ της τάξης του 2,1% φέτος και ονομαστικό ΑΕΠ στο 2,8% σε ετήσια βάση. Ο πληθωρισμός αναμένεται να γυρίσει σε θετικό έδαφος το 2017, στο 0,8%, ενώ η ανεργία θα συνεχίσει να περιορίζεται φτάνοντας στο 22%. Το καθεστώς των κεφαλαιακών περιορισμών που επιβλήθηκε στα μέσα του 2015 αναμένεται να παραμείνει σε ισχύ το 2017, ωστόσο θα υπάρξει περαιτέρω χαλάρωση των capital controls κυρίως για τις πληρωμές και για την εξαγωγική και εισαγωγική δραστηριότητα.
Σε αυτό το σενάριο η αξιολόγηση της Ελλάδας θα έπρεπε να είναι μεταξύ Β3 και Β1, με πιθανότητα 41% και μεταξύ Ba3 και Ba1, με πιθανότητα 40%, έναντι της υφιστάμενης Caa3.
Το δυσμενές
Το δυσμενές σενάριο προβλέπει ότι θα υπάρξουν καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις, ωστόσο θα επιτευχθεί συμφωνία στο β'' εξάμηνο του 2017. Αυτό συνεπάγεται ότι θα διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα και υπάρχει μικρή πιθανότητα διεξαγωγής πρόωρων εκλογών. Τα εκτεταμένα δημοσιονομικά μέτρα θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Οι αναλυτές της τράπεζας αναμένουν πτώση της οικονομικής ανάπτυξης και περαιτέρω επιδείνωση στους τομείς της αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης και του πληθωρισμού. Θα αυξηθεί το επίπεδο του χρέους, όπως και οι πληρωμές τόκων.
Σε ότι αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης, προβλέπεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα κινηθεί μεταξύ -1%-0,5% και το πραγματικό ΑΕΠ μεταξύ 1,5%-0,6% σε ετήσια βάση. Οι αποπληθωριστικές πιέσεις θα συνεχιστούν και το ποσοστό της ανεργίας θα πάρει την ανιούσα. Σε αυτή την περίπτωση, τα capital controls θα διατηρηθούν καθ'' όλη τη διάρκεια του 2017.
Οι οίκοι αξιολόγησης «τιμωρούν» την Ελλάδα
Οι αναλυτές της Τρ. Πειραιώς προχώρησαν σε μία ανάλυση ευαισθησίας, κατά την οποία εξέτασαν την εξέλιξη της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας κάτω από σενάρια που αντιπροσωπεύουν τόσο αντίξοες όσο και θετικές μακροοικονομικές εξελίξεις για την περίοδο 2016-2017. Τα ευρήματα έδειξαν ότι το μέγεθος του “penalty” που ενσωματώνεται στην τρέχουσα αξιολόγηση της Ελλάδας από τις εταιρίες αξιολόγησης είναι τέτοιο ώστε η Ελλάδα να χρήζει αναβάθμισης στη ζώνη Single-Β ακόμα και στην περίπτωση υλοποίησης του δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου.
Το βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι η αξιολόγηση της Ελλάδας από τις εταιρίες πιστοληπτικής αξιολόγησης παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις σε σχέση με τα θεμελιώδη μακροοικονομικά της δεδομένα. Προ κρίσης, οι εταιρίες πιστοληπτικής αξιολόγησης είχαν τοποθετήσει την Ελλάδα σε ανώτερη του εκτιμώμενο βαθμίδα ίσως εξαιτίας της συμμετοχής της χώρας σε μια ισχυρή νομισματική ένωση, όπως η Ευρωζώνη, του ισχυρού τραπεζικού συστήματος και της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτό μεταφράζεται σε μια βαθμολόγηση στη ζώνη αξιολόγησης Single-Α, σε αντίθεση με την εκτίμηση του υποδείγματός το οποίο τοποθετούσε την Ελλάδα στη ζώνη αξιολόγησης Baa. Αυτή η θετική επίδραση έχει αντιστραφεί πλήρως μετά το ξέσπασμα της κρίσης με αποτέλεσμα οι εταιρίες αξιολόγησης να «τιμωρούν» την Ελλάδα τοποθετώντας τη σε βαθμίδα πολύ χαμηλότερη από αυτή που δικαιολογείται βάσει των θεμελιωδών μεγεθών της. Αυτό λειτουργεί σαν μελλοντική παρακαταθήκη στερώντας από την Ελλάδα μια αναβάθμιση της πιστοληπτικής της αξιολόγησης στη ζώνη B.
