Του Γιώργου Φιντικάκη
Στο παιχνίδι της επιρροής υπέρ του "Ναι" στο δημοψήφισμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών μπαίνει για τα καλά η Ελλάδα, τάζοντας ενεργειακά "δώρα" στη γείτονα, κι όλα αυτά, ελάχιστες ημέρες πριν τη κρίσιμη ψηφοφορία της 30η Σεπτεμβρίου.
Σε μια στιγμή όπου η Δύση έχει βάλει λυτούς και δεμένους να πείσουν τους Σκοπιανούς να ψηφίσουν υπέρ, στο δημοψήφισμα της 30ης Σεπτεμβρίου, ο Έλληνας υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, πρόκειται να επισκεφτεί τη γείτονα, τη Δευτέρα 24 και Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου, επικεφαλής μάλιστα μεγάλης αντιπροσωπείας στελεχών ενεργειακών εταιρειών, δηλαδή των ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, και ΑΔΜΗΕ.
Στις βαλίτσες του ο κ. Σταθάκης θα κουβαλά, κάθε είδους ενεργειακή συμφωνία που μπορεί να ενδιαφέρει τους γείτονες : Από μνημόνιο συνεργασίας για το περίφημο αγωγό φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ελλάδα με τα Σκόπια, και από επαναλειτουργία του παγωμένου αγωγού μεταφοράς πετρελαίου από τις εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων των ΕΛ.ΠΕ στη Θεσσαλονίκης προς το διυλιστήριο ΟΚΤΑ, έως αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα στις δύο χώρες.
Σε ένα τάιμινγκ δηλαδή που οι πιέσεις, τα μηνύματα και παρεμβάσεις της Δύσης υπέρ του "Ναι" έχουν κλιμακωθεί (με πιο πρόσφατη την επιστολή Τζορτζ Μπους), και ενώ είναι νωπός ακόμη ο θόρυβος της εξαγοράς από τη ΔΕΗ προς 4,8 εκατ. ευρώ της εταιρείας ηλεκτρισμού, EDS, που ανήκε σε στενό συνεργάτη του Ζόραν Ζάεφ, η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται να ασκήσει τη δική της, ενεργειακή επιρροή, ενόψει του δημοψηφίσματος.
Σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, η παρουσία Σταθάκη, από κοινού με μεγάλες ελληνικές εταιρίες, έχει ως στόχο να αναδείξει εμπράκτως τη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στα Σκόπια, γι' αυτό και θα επισφραγιστεί από υπογραφές μνημονίων συνεργασίας για projects που προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια στη χώρα, η οποία εξαρτάται απόλυτα από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.
Σε αυτήν ακριβώς τη λογική, της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας, εντάσσεται και το πρώτο deal, ένα μνημόνιο συνεργασίας για την υλοποίηση του περίφημου αγωγού μεταφοράς αερίου από τη Νέα Μεσημβρία, έξω από τη Θεσσαλονίκη, μέχρι τα Σκόπια.
Εργο ύψους 100 εκατ. ευρώ, που θα κουμπώνει με τον αγωγό ΤΑP, και θα προμηθεύει τη γείτονα με 3 δισ κυβικά μέτρα αερίου το χρόνο, προέλευσης από το Αζερμπαϊτζάν και άλλων χωρών, ο συγκεκριμένος αγωγός συζητείται εδώ και χρόνα. Εξυπηρετεί τα δυτικά συμφέροντα, καθώς εξετάζεται να επεκταθεί σε Κόσοβο, και Σερβία, προκειμένου φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και άλλες πηγές, να "σπάσει” το μονοπώλιο της Gazprom στα Βαλκάνια. Τα ρωσικά πάντως συμφέροντα κάνουν ό,τι μπορούν για να μπλοκάρουν το έργο, και να παραμείνουν τα Σκόπια στη δικής τους σφαίρα επιρροής, με χαρακτηριστική περίπτωση αυτή του μεγιστάνα Λεονίντ Λεμπέντεφ. Εταιρεία του Λεμπέντεφ, η Windows International, έχει υποβάλει εδώ και καιρό στη ΡΑΕ, φάκελο, για έναν ευθέως ανταγωνιστικό αγωγό, με σκοπό, τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στα Σκόπια, που πρόκειται να κατασκευάσει άλλη επιχείρηση συμφερόντων του ίδιου ακριβώς προσώπου.
Έτερο deal είναι αυτό της επαναλειτουργίας του αγωγού πετρελαίου μήκους 213 χλμ, ανάμεσα στα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης, που ανήκουν στα ΕΛΠΕ, και εκείνο της ΟΚΤΑ, που επίσης ανήκει στον ελληνικό όμιλο. Το τελευταίο παροπλίστηκε το 2013, καθώς κρίθηκε από τα ΕΛΠΕ ως μη αποδοτικό, με αποτέλεσμα να παύσει να λειτουργεί ο αγωγός μεταξύ των δύο χωρών, και το κόστος εισαγωγής των καυσίμων στα Σκόπια να αυξηθεί, καθώς γίνεται πλέον με βυτιοφόρα. Τυχόν επαναλειτουργία του αγωγού προς το διυλιστήριο ΟΚΤΑ, θα ανοίξει στα ΕΛΠΕ τις πύλες και άλλων βαλκανικών χωρών, όπου επίσης είναι πολύ έντονη η ρωσική παρουσία.
Τρίτο προς συζήτηση deal, είναι η αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών, έργο που συζητούν ήδη οι δύο διαχειριστές, δηλαδή ΑΔΜΗΕ και MEPSO, μέσω έργων υποδομής στις δυο γραμμές μεταφοράς ενέργειας 400 kV (Θεσσαλονίκης - Ντούμπροβο, και Μελίτη-Bitola).
