Οι ενεργειακές τιμές εκτινάχθηκαν τον Αύγουστο 15,4% υψηλότερα από τον αντίστοιχο μήνα του 2020, όταν ο συνολικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 3%, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες για τις ανατιμήσεις που καλούνται να επωμιστούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το αυξημένο ενεργειακό κόστος είναι ο παράγοντας που ανησυχεί περισσότερο σήμερα, καθώς από τη μία έχουμε τη δεδομένη πρόθεση της ΕΕ να προχωρήσει στο Green Deal, μία κίνηση που στέλνει στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου και τις τιμές δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, ενώ την ίδια ώρα η ανάκαμψη φέρνει σημαντική αύξηση στην παραγωγή ενέργειας σε σύγκριση με τα περσινά επίπεδα.
Στην πλειονότητά τους, οι αναλυτές επενδυτικών οίκων συμφωνούν ότι το φαινόμενο θα είναι παροδικό, που συνεπάγεται ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει το 2022 και πολύ περισσότερο το 2023, αρκετά κάτω από τον στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Κανονικά, οι προβλέψεις αυτές θα έπρεπε να λειτουργούν καθησυχαστικά, όμως υπάρχει έντονος προβληματισμός στην αγορά. Πρώτον, γιατί οι αυξήσεις των τιμών είναι ένα πρόσθετο βάρος που νοικοκυριά και επιχειρήσεις πρέπει να σηκώσουν τώρα και όχι στο μέλλον και μάλιστα χωρίς να έχει διασφαλιστεί η ανάκαμψη της οικονομίας. Δεύτερον, διότι όλοι αυτοί οι αναλυτές που βλέπουν υποχώρηση του πληθωρισμού, επισημαίνουν παράλληλα ότι υπάρχουν πολλές εστίες αβεβαιότητας που θα μπορούσαν να τους διαψεύσουν. Επίσης, η ιστορία μας έχει διδάξει ότι δυστυχώς στην Ελλάδα οι τιμές ανεβαίνουν πολύ ταχύτερα απ’ ότι κατεβαίνουν…
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των προβλέψεων που συνοδεύονται από πολλά ερωτηματικά, είναι της Capital Economics. Ο βρετανικός οίκος προχώρησε χθες στην εκτίμηση ότι ο ενεργειακός πληθωρισμός έχει ήδη φτάσει στο αποκορύφωμά του στις ανεπτυγμένες οικονομίες και ότι από κει που οι τιμές της ενέργειας αποτελούσαν παράγοντα ώθησης του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες, μέσα στο 2022 θα γίνουν σταδιακά «βαρίδι», προσθέτοντας ολοένα και λιγότερο στην αύξηση των τιμών. Ταυτόχρονα, τονίζει ότι οι αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου υποδεικνύουν πως οι κίνδυνοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη άνοδο τον πληθωρισμό τόσο το 2021 όσο και το 2020 είναι περισσότεροι από τους καλούς οιωνούς.
Σε κάθε περίπτωση, η Capital Economics εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει πολύ κάτω από το 2% το 2023, ενώ ο δομικός πληθωρισμός που εξαιρεί τις πιο ευμετάβλητες τιμές, όπως της ενέργειας και των τροφίμων, δεν θα ανέβει ιδιαίτερα, που σημαίνει ότι δεν θα αλλάξει η στρατηγική της ΕΚΤ.
Εν κατακλείδι, η πρόσφατη άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου και του άνθρακα -και επομένως του ηλεκτρικού ρεύματος- που ώθησε τον ενεργειακό πληθωρισμό άνω του 15%, ενισχύει την αβεβαιότητα για περαιτέρω ανατιμήσεις μέσα στους επόμενους μήνες, όμως σύμφωνα με τους αναλυτές, όλο αυτό το σκηνικό δεν θα κρατήσει για πολύ. Οι παράγοντες που σήμερα δίνουν ώθηση στις τιμές θα αρχίσουν να εξασθενούν την ερχόμενη άνοιξη και θα δούμε ότι ο δομικός πληθωρισμός δεν θα κινηθεί έντονα ανοδικά.
Στο γράφημα της Capital Economics που ακολουθεί, βλέπουμε ότι η άνοδος του ενεργειακού πληθωρισμού οφείλεται κατά κύριο λόγο στα καύσιμα και στα λιπαντικά, ωστόσο τελευταία σημειώνονται μεγάλες αυξήσεις στον ηλεκτρισμό και στο φυσικό αέριο οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο μισό της συνολικής ανόδου.
Ο οίκος προβλέπει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου και του άνθρακα θα παραμείνουν ψηλά τουλάχιστον για το υπόλοιπο του 2021. Θα συνεχίσουν να συνεισφέρουν θετικά στον ενεργειακό πληθωρισμό στο α’ εξάμηνο του 2022 αλλά πολύ λιγότερο για να έχουν εντέλει αρνητική συνεισφορά μετά το ερχόμενο καλοκαίρι. Όσο για τον πληθωρισμό των καυσίμων, η Capital Economics αναφέρει ότι βρίσκεται σε διψήφια νούμερα γιατί ενώ οι τιμές του πετρελαίου δεν έχουν σημειώσει μεγάλες διακυμάνσεις το τελευταίο δίμηνο, είναι πολύ υψηλότερες από τις αντίστοιχες περσινές. Για να δούμε τις επιπτώσεις αυτές να αρχίσουν να επηρεάζουν λιγότερο τον πληθωρισμό θα πρέπει να περιμένουμε έως το τέλος του 2021.
Αν συνυπολογίσουμε ότι για να μετρηθεί ο πληθωρισμός το ερχόμενο καλοκαίρι οι τιμές θα συγκρίνονται με το φετινό των μεγάλων αυξήσεων, είναι πιθανό ο πληθωρισμός να αρχίσει την πτωτική του πορεία πριν το τέλος του α’ εξαμήνου του 2022, για να υποχωρήσει αισθητά χαμηλότερα προς το τέλος του ίδιους έτους.
