Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, τον διεθνή οργανισμό με 38 χώρες μέλη, οι κυβερνήσεις χάνουν φορολογικά έσοδα έως και 240 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως εξαιτίας της σχεδόν πάγιας τακτικής πολλών εταιρειών, κυρίως πολυεθνικών, να μεταφέρουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους.
Η προσφιλής αυτή τακτική δεν επιτρέπει απλά στις πολυεθνικές να μειώνουν στο τέλος της ημέρας δραματικά τον φορολογικό τους «λογαριασμό» αλλά και να αποφεύγουν πλήρως την καταβολή φόρων για εισόδημα από άυλες πηγές, όπως είναι οι πατέντες φαρμάκων, λογισμικού και λοιπά δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, στις χώρες καταγωγής τους.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι σημαντικός ο καθορισμός κανόνων για τη φορολόγηση των πολυεθνικών που κερδίζουν σημαντικά έσοδα σε χώρες όπου δεν έχουν φυσική παρουσία, όπως είναι οι εταιρείες λιανικής πώλησης διαδικτύου ή οι εταιρείες ψηφιακής διαφήμισης.
Ο ανταγωνισμός για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών μεταξύ μιας συγκεκριμένης ομάδας χωρών, υπομόνευε για δεκαετίες την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρώπης αλλά και πολλών άλλων χωρών να αυξήσουν τα φορολογικά τους έσοδα προκειμένου να πραγματοποιήσουν κρίσιμες επενδύσεις.
Για όλους αυτούς τους λόγους , η συμφωνία των υπουργών Οικονομικών των επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών, G7, να καταστήσουν ανώφελη τη μεταφορά κερδών στους φορολογικούς παραδείσους μέσω ενός ελάχιστου παγκόσμιου εταιρικού φόρου, είναι κάτι παραπάνω από ιστορική.
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ σε μια φράση τα είπε όλα:
«Για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια, τα μέλη της G-7 κατάφεραν να καθορίσουν διεθνείς φορολογικούς κανόνες του 21ου αιώνα…Αγωνιζόμαστε εδώ και τέσσερα χρόνια σε όλα τα ευρωπαϊκά και διεθνή φόρουμ, στην G-7 και την G-20 για μια δίκαιη φορολογία των ψηφιακών γιγάντων.»
Τι ακριβώς αποφάσισαν το Σάββατο και ποιά είναι τα μελλοντικά σχέδια
Το Σάββατο οι υπουργοί Οικονομικών της G7 δεσμεύτηκαν για την επιβολή ελάχιστου εταιρικού φόρου τουλάχιστον 20% επί του κέρδους που θα ξεπερνάει ένα περιθώριο 10% για τις μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες πολυεθνικές εταιρείες.
Το σχέδιο που θα εκπονηθεί τις επόμενες εβδομάδες θα αφορά τον καθορισμό των κανόνων για τη φορολόγηση διασυνοριακών ψηφιακών υπηρεσιών, αλλά και συνολικότερους κανόνες για την αλλαγή του φόρου που πληρώνουν σήμερα οι τεχνολογικοί γίγαντες, με κύρια στόχευση τη δημιουργία ενός παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή, ο οποίος το πιο πιθανό είναι να κινηθεί εντός των πλαισίων που έχουν εισηγηθεί οι ΗΠΑ.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έχει σχεδόν από την αρχή της θητείας του υποστηρίξει την θέση για έναν ενοποιημένο ελάχιστο συντελεστή φόρου εταιρειών 15% - ήτοι ελαφρώς πάνω από το επίπεδο φορολόγησης χωρών όπως η Ιρλανδία ή η Ουγγαρία- ενώ ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος θα επιβάλλεται μόνο στις 100 μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες εταιρείες στον κόσμο.
Ο παγκόσμιος ελάχιστος φορολογικός συντελεστής θα ισχύει για τα κέρδη των εταιρειών στο εξωτερικό. Επομένως, εάν οι χώρες συμφωνήσουν σε ένα παγκόσμιο ελάχιστο, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να καθορίσουν όποιον τοπικό φορολογικό συντελεστή επιθυμούν.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι εάν μια πολυεθνική εταιρεία πληρώνει φόρους στις νήσους Κέυμαν ή στην Ιρλανδία με χαμηλότερο συντελεστή, θα πρέπει να «συμπληρώσει» τους φόρους της στο συμφωνημένο ελάχιστο ποσοστό, κάτι που εξαλείφει το πλεονέκτημα της μετατόπισης των κερδών στο φορολογικό καταφύγιο.
Ποιοί πλήττονται
-Σαφέστατα πρόκειται για μια πολύ κακή είδηση για τους φορολογικούς παραδείσους με φορολογία ακόμα και 0% -όπως τα νησιά Cayman ή οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι- αλλά και για χώρες εντός του OOΣΑ που διατηρούν χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές -όπως η Ουγγαρία ή η Ιρλανδία.
Οι παρακάτω εικόνες μας δείχνουν με μια ματιά τους κερδισμένους και ηττημένους μεταξύ των μελών του ΟΟΣΑ σε περίπτωση που « κλειδώσει» ο ελάχιστος εταιρικός φόρος πέριξ του 15%.
-Ο ελάχιστος παγκόσμιος εταιρικός φόρος ίσως να πλήξει και χώρες που δεν περιμένουμε Τόσο στο Χονγκ Κονγκ όσο και στη Σιγκαπούρη, οι βασικοί συντελεστές εταιρικού φόρου κυμαίνονται μεταξύ 15% και 21%.
Στην πραγματικότητα όμως, όπως σημειώνουν οι οικονομολόγοι της Ασίας σε πρόσφατη έκθεση της Citi, οι πραγματικοί φορολογικοί συντελεστές μειώνονται σημαντικά από διάφορα «παραθυράκια» και κίνητρα. Κάτω από αυτή την οπτική γωνία ένα επίπεδο minimum φόρου 15% πιθανότατα θα προκαλούσε προβλήματα.
-Οι διεθνείς επιχειρηματικοί όμιλοι με περιθώρια κέρδους τουλάχιστον 10% εκ των πραγμάτων θα μετρήσουν απώλειες.
-Θα αποδομηθεί ένας σημαντικός συντελεστής ανόδου από τα διεθνή χρηματιστήρια. Μικρότεροι φόροι σημαίνει μεγαλύτερη κερδοφορία, μεγαλύτερα μερίσματα για τους μετόχους τα οποία ως ένα μεγάλο βαθμό λόγω των αρνητικών επιτοκίων επανεπενδύονται στις αγορές,αλλά και μεγαλύτερα κονδύλια από τις εταιρείες για επαναγορές ιδίων μετοχών.
Η αύξηση της φορολογίας θα ανατρέψει την παραπάνω αλυσίδα, στερώντας ένα σημαντικό καύσιμο ανόδου από τα διεθνή χρηματιστήρια. (σ.σ: Πλην του ελάχιστου παγκόσμιου φόρου μην ξεχνάμε ότι στις ΗΠΑ ο Μπάιντεν έχει εισηγηθεί την αύξηση της φορολογίας από το 21% στο 28%).
Εκείνο στο οποίο πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα εφεξής οι επενδυτές είναι ότι για πολλές επιχειρήσεις τα περιθώρια κέρδους στο τέλος της ημέρας θα στενέψουν.
Οι υψηλότεροι εταιρικοί φόροι σε συνδυασμό με τον περιορισμό στην προσφορά πρώτων υλών που παρατηρείται και το υψηλότερο κόστος εισροών είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν πολλούς ομίλους σε καθοδικές αναθεωρήσεις επί των κερδών.
Πού στηρίζεται όμως ο διογκωμένος λόγος τιμή/κέρδη –P/E – διεθνώς; Στις ολοένα αυξανόμενες προβλέψεις για κέρδη.
Δεν θέλει μεγάλη φαντασία ούτε εξειδικευμένες χρηματοοικονομικές γνώσεις για να κατανοήσει κανείς την πορεία που θα έχουν κάποιες αστρονομικές αποτιμήσεις μόλις οι επενδυτές συνειδητοποιήσουν ότι οι αποτιμήσεις αυτές δεν θα μπορούν να αντισταθμιστούν πλέον από ανοδικές αναθεωρήσεις επί των κερδών.
Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε ότι αρκετές μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, όπως η NVIDIA, η Broadcom, Las Vegas Sands, Microchip Technology, κ.α , παράγουν περισσότερο από το 50% του εισοδήματός τους διεθνώς, με αποτέλεσμα να έχουν πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές κάτω του 15%,
Αντίθετα στην Ευρώπη η συντριπτική πλειονότητα των εταιρειών πληρώνει ήδη πάνω από το 21%.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν όσον αφορά τις επιπτώσεις του ελάχιστου παγκόσμιου φόρου, οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι περισσότερο εκτεθειμένες.
Τα οφέλη και ποιοί τα καρπώνονται
-Καταρχήν ένας ενιαίος ελάχιστος φόρος 15% θα μετακινήσει πολλές χώρες που συνήθως δεν θεωρούνται φορολογικοί παράδεισοι - για παράδειγμα η Ταϊλάνδη, το Ηνωμένο Βασίλειο ή το Βιετνάμ - στην ασφαλή πλευρά της γραμμής.
-Αν και θα ακουστεί «πολύ ρομαντικό για να είναι αληθινό» ,ένας ελάχιστος παγκόσμιος εταιρικός φόρος θα δημιουργήσει ίσους όρους ανταγωνισμού για τις εταιρείες ανά τον κόσμο και φορολογική δικαιοσύνη, καθώς οι εταιρείες κολοσσοί δεν θα μπορούν πλέον να αποφεύγουν τους φόρους κερδοσκοπώντας στις χώρες με χαμηλή φορολόγηση.
-Μια πιο δίκαιη φορολόγηση θα βοηθήσει με τη σειρά της την παγκόσμια οικονομία να ευημερήσει, εξισώνοντας τους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις και δίνοντας την ευελιξία στις κυβερνήσεις να στηρίξουν εκ νέου την εκπαίδευση, την έρευνα και τις υποδομές.
Ως εκ τούτου δεν θεωρούμε υπερβολικό να συμμεριστούμε την άποψη της Αμερικανίδας Υπουργού Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν ότι «η συμφωνία για έναν ελάχιστο παγκόσμιο φόρο θα διασφαλίσει τη δικαιοσύνη για τη μεσαία τάξη και τους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο».
-Όπως πολύ σωστά υπογράμμισαν τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης, πρόκειται για μία κίνηση που θα βοηθήσει τις χώρες να καλύψουν τα χρέη που δημιούργησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος αναμένεται να καλύψει 50-80 δισ. δολάρια επιπλέον φόρου.
-Δεν θα υπάρχει η αναγκαιότητα για φόρο ψηφιακών υπηρεσιών ο οποίος και θα καταργηθεί μόλις εφαρμοστεί η παγκόσμια αυτή λύση.
Οι επόμενοι σταθμοί για την επίτευξη του ελάχιστου παγκόσμιου φόρου
Αρκετές τεχνικές λεπτομέρειες παραμένουν ανοιχτές –όπως για παράδειγμα τι θα ισχύει για τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια κ.ο.κ- και θα επιλυθούν στις συνομιλίες που θα διεξαγάγει ο ΟΟΣΑ στα τέλη Ιουνίου αλλά και στη Σύνοδο Κορυφής της G20, κατά την οποία θα επιδιωχθεί η συμφωνία με μια ευρύτερη ομάδα χωρών.
Βλέπετε στο τραπέζι βρίσκονται 139 χώρες και η όποια συμφωνία θα πρέπει όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας «να ικανοποιεί τις ανάγκες των μικρών και των μεγάλων χωρών, των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων».
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι σύμφωνα με τον Γάλλο Υπουργό Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ η χθεσινή συμφωνία δεν ήταν παρά η αφετηρία και μέσα στους επόμενους μήνες θα προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι «αυτός ο ελάχιστος εταιρικός φόρος θα είναι όσο υψηλότερος γίνεται».
Όμως παραδόξως, όσο χαμηλότερο θα είναι το προτεινόμενο ελάχιστο, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο αποδεκατισμός των φορολογικών καταφυγίων όπως τα νησιά Cayman ή οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι με φορολογικούς συντελεστές ακόμα και πέριξ του 0%(!)
Βλέπετε για να υλοποιηθεί ο ελάχιστος παγκόσμιος φόρος θα πρέπει να επιτευχθεί ευρεία συναίνεση. Όσο χαμηλότερη λοιπόν θα είναι η πρόταση για έναν ελάχιστο φόρο, τόσο περισσότερες θα είναι οι πιθανότητες να συναινέσουν οικονομίες όπως η Ιρλανδία ή το Μακάο με φορολογικούς συντελεστές 12,5 % και 12% αντίστοιχα.
Μια πρόταση για ελάχιστο παγκόσμιο φόρο πέριξ του 15% φαίνεται ότι μπορεί να εξασφαλίσει την ευρεία διεθνή υποστήριξη, βγάζοντας εκτός παιχνιδιού περιοχές με μηδενικούς συντελεστές φόρου.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
