Η εδώ και μήνες αποκλεισμένη από τις αγορές Ρωσία φαίνεται ότι αυτή τη φορά θα χρεοκοπήσει και με τη βούλα. Οι άμεσες, ωστόσο, επιπτώσεις για την οικονομία της θα είναι περιορισμένες και η σημασία της εξέλιξης αυτής είναι κυρίως συμβολική. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι η Ρωσία χρεοκόπησε (για την ακρίβεια αθέτησε πληρωμή σε εξωτερικό χρέος) το 2022, για πρώτη φορά μετά το μακρινό 1918, αλλά η πορεία της ρωσικής οικονομίας θα εξαρτηθεί από το πότε θα σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και από τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς που θα διαμορφωθούν. Επομένως, η επόμενη μέρα για τη Ρωσία δεν θα κριθεί στις διεθνείς αγορές αλλά σε γεωπολιτικό επίπεδο.
Όπως και να’ χει, στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί η είδηση ότι τα 100 εκατ. δολάρια για την πληρωμή κουπονιού δεν έφτασαν ποτέ στους κατόχους των ρωσικών ομολόγων, η Μόσχα θα βρεθεί σε μία κατάσταση που έχει να βιώσει από τη Ρωσική Επανάσταση. Πιο πρόσφατα, η τελευταία φορά που η Μόσχα προκάλεσε πιστωτικό γεγονός ήταν το 1998, όταν υπό την ηγεσία του Μπόρις Γέλτσιν αθέτησε πληρωμές που αφορούσαν σε εσωτερικό χρέος, μία εξέλιξη που οδήγησε σε μεγάλο κύμα πληθωρισμού και υποτίμησης του ρωσικού νομίσματος. Παρ’ όλα αυτά, η ρωσική οικονομία κατάφερε να ανακάμψει γρήγορα προς το τέλος του 20ου αιώνα λόγω της αύξησης των τιμών του πετρελαίου και της διεθνούς βοήθειας.
Ας δούμε πρώτα τι συνέβη: Η ρωσική κυβέρνηση έπρεπε να καταβάλει 100 εκατ. ευρώ στους ομολογιούχους για το εν λόγω κουπόνι στις 27 Μαΐου, ενώ για να υπάρξει πιστωτικό γεγονός πρέπει να περάσει χωρίς πληρωμή και η περίοδος χάριτος των 30 ημερών. Ξένα μέσα μετέδωσαν χθες ότι οι ομολογιούχοι δεν έχουν λάβει τα χρήματα. Η Ρωσία υποστηρίζει ότι τα έστειλε στην τράπεζα Euroclear, η οποία στη συνέχεια θα διασφάλιζε τη διανομή των χρημάτων μεταξύ των ομολογιούχων-επενδυτών.
Αν η Ρωσία τελικά χρεοκοπήσει και παραμείνει σε αυτό το καθεστώς για πολύ καιρό είναι δεδομένο ότι θα επηρεαστεί αρνητικά η φήμη της καθώς θα θεωρείται παρίας της διεθνούς οικονομικής και επενδυτικής σκηνής. Είναι επίσης δεδομένο ότι στο μέλλον πολλές πολυεθνικές εταιρείες θα διστάσουν να επενδύσουν ξανά στη χώρα. Όλα αυτά, βέβαια, δεν συμβαίνουν αποκλειστικά λόγω της τεχνικής χρεοκοπίας αλλά εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Επίσης, η Ρωσία παρά το γεγονός ότι είναι αποκλεισμένη από τις αγορές, δεν έχει άμεση ανάγκη να αντλεί χρήματα από αυτές και απολαμβάνει τα φουσκωμένα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, των οποίων οι τιμές έχουν εκτιναχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Οικονομικών της χώρας έκανε λόγο για «χρεοκοπία-παρωδία», επικαλούμενος αυτή ακριβώς τη συνθήκη.
Παρά τη συμβολική της σημασία, μία στάση πληρωμών δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη καθώς συνοδεύεται από διάφορες επιπτώσεις. Πόσω μάλλον, όταν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει τον τελευταίο αιώνα. Οι υπόλοιποι ομολογιούχοι της Ρωσίας αναμένεται να τηρήσουν στάση αναμονής. Οι απαιτήσεις ακυρώνονται σε τρία χρόνια από σήμερα και πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν μέσα στους επόμενους μήνες, τόσο στο μέτωπο του πολέμου όσο και σε ό,τι αφορά τη διάρκεια των κυρώσεων. Επιπλέον, όσοι έχουν στα χέρια τους ρωσικά ομόλογα θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα στο να μεταφέρουν στη χώρα τους τα μετρητά.
Επίσης, η χρεοκοπία είναι χρεοκοπία, είτε είναι τεχνικής φύσης είτε οφείλεται σε παράγοντες όπως οι κυρώσεις της Δύσης και θα αποτελέσει «στίγμα» για τη ρωσική οικονομία στο μέλλον. Το πιθανότερο είναι όταν και εφόσον εξομαλυνθούν οι συνθήκες, σταματήσει ο πόλεμος και αποκατασταθούν οι σχέσεις με τις διεθνείς αγορές, οι ρωσικοί τίτλοι να επιβαρύνονται για πολύ καιρό με ένα επιπλέον premium, που θα έχει επίπτωση στο κόστος δανεισμού τόσο της χώρας όσο και των ρωσικών επιχειρήσεων.
Αναλυτές επίσης εκτιμούν ότι η στάση πληρωμών θα πυροδοτήσει ρήτρες σε μεγάλο μέρος των ρωσικών ομολόγων. Σήμερα υπολογίζεται ότι τα ρωσικά ομόλογα ονομαστικής αξίας σε δολάριο ή ευρώ είναι της τάξης των 40 δισ. δολαρίων, ενώ περίπου τα μισά βρίσκονται σε χέρια ξένων. Κατά συνέπεια, η Ρωσία θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με απαιτήσεις άμεσων πληρωμών ύψους 20 δισ. δολαρίων.
