Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Θέλετε να μάθετε που οδεύει ο κόσμος μας; Δείτε τις διακυμάνσεις του χρυσού. Παραδοσιακά ο χρυσός αποτελεί το πιο δημοφιλές «ασφαλές καταφύγιο», ήτοι την επένδυση στην οποία καταφεύγουν οι επενδυτές όταν αρχίζουν να φοβούνται για τις εξελίξεις που έρχονται. Κατά συνέπεια, η τιμή του χρυσού αυξάνεται σε περιόδους πριν και κατά τη διάρκεια κρίσεων, ενώ υποχωρεί όταν ο... ουρανός είναι καθαρός. Υπάρχουν πολλοί άλλοι πιθανοί και απίθανοι παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του χρυσού, όπως για παράδειγμα οι μουσώνες στην Ινδία, όμως σε κάθε περίπτωση οι μαζικές αγορές χρυσού δείχνουν φόβο και ανησυχία.
Όπως για παράδειγμα οι κινήσεις της Ρωσίας, της Τουρκίας και της Πολωνίας την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου. Η Ρωσία προχώρησε στις περισσότερες πωλήσεις χρυσού στην ιστορία της στο τρίμηνο, η Τουρκία εμφάνισε τη δεύτερη μεγαλύτερη ζήτηση, ενώ η Πολωνία ανακοίνωσε ότι δεκαπλασίασε μέσα στο 2018 τα αποθέματα χρυσού. Τι φοβούνται;
Το εντυπωσιακό είναι ότι από τους συνολικά 148,8 τόνους που αγόρασαν οι κεντρικές τράπεζες όλου του κόσμου στοπ γ'' τρίμηνο, οι 92 τόνοι κατέληξαν στο... θησαυροφυλάκιο της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας. Ενώ συνεχίζεται η στρατηγική της «αποδολαριοποίησης» που εφαρμόζει ο Βλάντιμιρ Πούτιν, με αποτέλεσμα η Ρωσία να συνεχίζει να «ξεφορτώνεται» δολάρια για να αγοράσει χρυσό, τα στοιχεία εμπεριέχουν ένα σημαντικό ρεκόρ. Οι 92 τόνοι που αγόρασε η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας είναι η μεγαλύτερη ποσότητα που έχει καταγραφεί ποτέ, σε επίπεδο τριμήνου, από το 1993 που υπάρχουν σχετικά στοιχεία. Επιπλέον, τα αποθέματα χρυσού της Ρωσίας ξεπέρασαν για πρώτη φορά τους 2.000 τόνους, ενώ πλέον αντιστοιχούν στο 17% των συναλλαγματικών της αποθεμάτων.
Είναι σαφές ότι ο Πούτιν προσπαθεί με κάθε τρόπο να θωρακίσει την ρωσική οικονομία καθώς φοβάται ότι θα ξεσπάσει οικονομικός πόλεμος με βασικό όπλο την επιβολή κυρώσεων. Οι διαστάσεις μίας τέτοιας αντιπαράθεσης που θυμίζει Ψυχρό Πόλεμο δεν μπορούν να προβλεφθούν, πόσο μάλλον όταν ο βασικός αντίπαλος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και οι ανοιχτές υποθέσεις πολλαπλασιάζονται με το πέρασμα του χρόνου.
Από την εμπλοκή Ρώσων χάκερς στις αμερικανικές εκλογές και την ανάμιξη ανώτατων Ρώσων αξιωματούχων στην υπόθεση Σκριπάλ, μέχρι τις κατηγορίες για σειρά κυβερνοεπιθέσεων και τον... ρωσικό δάκτυλο στο δημοψήφισμα του Brexit, τα μέτωπα είναι πολλά. Η υπόθεση της ρωσικής εμπλοκής στις αμερικανικές εκλογές βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ενώ στις αρχές Οκτωβρίου οι ΗΠΑ απήγγειλαν κατηγορίες εναντίον επτά αξιωματούχων της υπηρεσίες πληροφοριών του ρωσικού στρατού, αποδίδοντας στους Ρώσους την ευθύνη για διαδοχικές κυβερνοεπιθέσεις κατά οργανισμών της Δύσης.
Πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης άνοιξαν το δρόμο για την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας αναφορικά με τη δηλητηρίαση του Ρώσου πρώην κατασκόπου Σεργέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια, στο Σάλσμπερι της Μ. Βρετανίας. Για το ίδιο θέμα, ο Τραμπ δήλωσε ότι είναι πιθανή η εμπλοκή του Πούτιν σε πολιτικές δολοφονίες και δηλητηριάσεις. Επιπλέον, μόλις χθες το βρετανικό think tank, Demos, έδωσε στη δημοσιότητα μελέτη, σύμφωνα με την οποία ρωσικά τρολς στο twitter προσπαθούσαν να ενισχύσουν τον διχασμό των Βρετανών σε θέματα που αφορούν το Ισλάμ, ενισχύοντας παράλληλα τα ποσοστά υπέρ του Brexit.
Υπό το φόβο όλων αυτών των εξελίξεων, η Ρωσία εδώ και τουλάχιστον έξι μήνες πουλάει αμερικανικά ομόλογα και έντοκα, κατηγορώντας τον Ντραμπ ότι χρησιμοποιεί το δολάριο για να στραγγαλίζει άλλες χώρες μέσω αυστηρών κυρώσεων και να επιβάλλει τις δικές του πολιτικές. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάται ότι μόνο μέσα στο δίμηνο Απριλίου-Μαΐου η Ρωσία μείωσε τους αμερικανικούς τίτλους που έχει στην κατοχή της κατά τα 4/5, ενώ ο Ντμίτρι Τούλιν, υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας είχε δηλώσει στο ρωσικό κοινοβούλιο ότι ο χρυσός αποτελεί την απόλυτη εγγύηση απέναντι σε νομικούς και πολιτικούς κινδύνους.
Ο χρυσός δεν είναι το μοναδικό «υλικό» θωράκισης της ρωσικής οικονομίας. Ο Πούτιν εκμεταλλεύεται τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και με τα έσοδα από τον «μαύρο χρυσό» ενισχύει το κρατικό επενδυτικό fund, το μέγεθος του οποίου έχει ξεπεράσει πλέον τα 200 δισ. δολάρια, που αντιστοιχεί στο 12% του ρωσικού ΑΕΠ. Το κρατικό Ταμείο αποτελεί τμήμα των συνολικών συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας που διατηρεί η κεντρική τράπεζα. Αναλυτές προειδοποιούν ότι η ανησυχία του Πούτιν και οι κινήσεις θωράκισης της οικονομίας ενδέχεται να εμποδίσουν τον Ρώσο πρόεδρο να πετύχει το μεγάλο στόχο που έχει θέσει, ενισχύοντας τη ρωσική οικονομία στις πέντε μεγαλύτερες του κόσμου μέχρι το 2024.
Δεύτερη στη ζήτηση χρυσού ήταν η Τουρκία, η οποία παρά την πολιτική και οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει μέσα στο 2018 αύξησε τα αποθέματα χρυσού κατά 18,5 τόνους μέσα στο γ'' τρίμηνο, σε μία περίοδο που η τουρκική λίρα έχασε το 25% της αξίας της. Υπενθυμίζεται ότι και ο Ερντογάν κατηγόρησε τον Ντόναλντ Τραμπ για οικονομικό «στραγγαλισμό» μέσω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν σε Τούρκους αξιωματούχους στον απόηχο της υπόθεσης φυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού, το Καζακστάν αύξησε τα αποθέματα χρυσού κατά 13,4 τόνους και η Ινδία κατά 13,7 τόνους, ενώ στην Ευρώπη η Πολωνία αγόρασε επίσης 13,7 τόνους. Η Ουγγαρία, τέλος, ανακοίνωσε στις αρχές Οκτωβρίου ότι έχει δεκαπλασιάσει τα αποθέματα χρυσού στους 31,5 τόνους που είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 1990.
