Ο τουρισμός και οι επενδύσεις είναι οι δυο βασικοί τομείς «υψηλού» κινδύνου που ενέχει η σύγκρουση Ρωσίας - Ουκρανίας για την κυπριακή οικονομία καθώς ο βαθμός έκθεσης τους αλλά και εξάρτησης τους από ρωσικά κεφάλαια είναι πολύ μεγάλος. Επιπρόσθετα, η δομή της κυπριακής οικονομίας επιτείνει το πρόβλημα.
Συνολικά περί τα 100 δισ. ευρώ επενδύθηκαν στην Κύπρο από εταιρείες ρωσικών συμφερόντων μόνο το 2020, δηλαδή το 25% των συνολικών επενδύσεων που γίνονται στην Κύπρο σε ετήσια βάση. Παράλληλα ένα ποσοστό, της τάξεως του 20 ως 25% του συνόλου της τουριστικής αγοράς, που αφορά σε εκατομμύριο αφίξεις από Ρωσία και Ουκρανία κινδυνεύει να εκμηδενισθεί.
Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου Κωνσταντίνου Πετρίδη, το μέγεθος των απωλειών της οικονομίας σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις και τον τουρισμό θα εξαρτηθεί από τη χρονική διάρκεια της γεωπολιτικής κρίσης.
Σε περίπτωση που τελειώσει σε ένα μήνα, τότε οι απώλειες θα είναι πολύ μικρές. Σε περίπτωση που διαρκέσει περισσότερο, όχι μόνο η κυπριακή οικονομία, αλλά καμία άλλη στη θέση της δεν θα μπορούσε να αντέξει.
Τραπεζικός τομέας
Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα και αυτός ενδέχεται να επηρεαστεί σημαντικά. Και αυτό γιατί τουλάχιστον πέντε άτομα στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ, η οποία είχε ξεκινήσει να καταρτίζεται από τις 23 Φεβρουαρίου, έχουν περιουσιακά στοιχεία σε κυπριακές τράπεζες, σύμφωνα με τραπεζικούς αξιωματούχους. Ακόμη, υπάρχουν επενδύσεις σε πολυτελή ακίνητα, στον τομέα του real estate. Τα πολυτελή αυτά ακίνητα, πιθανόν να μείνουν τώρα απούλητα.
Όπως ανέφερε ο Κύπριος οικονομολόγος κ. Δημήτρης Γεωργιάδης, πρώην επικεφαλής του Δημοσιονομικού Συμβουλίου της Κύπρου, σε δηλώσεις του σε τηλεοπτικό κανάλι αν γίνει μία σύγκριση με την κρίση του 2013, σήμερα πρόκειται για παγκόσμια κρίση και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη σημερινή κατάσταση με την οικονομική κρίση του 2013 στην Κύπρο. Παράλληλα, υπάρχει εκτός των άλλων και σαφέστατα περισσότερη διάθεση των ευρωπαϊκών θεσμών για συλλογική αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Υπάρχει επίσης και το πολιτικό ζήτημα, που οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι διατεθειμένοι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που ενδεχομένως να προκληθούν, ώστε να στείλουν και τα ανάλογα πολιτικά μηνύματα στη Μόσχα. Πάντως, μια γενική προειδοποίηση που μπορεί να γίνει είναι αυτή της ανάγκης αύξησης των ρευστών διαθέσιμων του κράτους.
Όπως ίσχυε και με την πανδημία, που δεν γνωρίζαμε πώς θα εξελιχθεί, ισχύει και με την παρούσα κρίση όπου οι οικονομολόγοι δεν μπορούν να γνωρίζουν τις επακριβείς επιπτώσεις. Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ήταν έντονα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τώρα αναμένονται να είναι ακόμα πιο έντονα, συμπλήρωσε ο κ. Γεωργιάδης.
Για βδομάδες πριν τη ρωσική εισβολή ο ιδιωτικός τομέας προσπαθούσε να βρει εναλλακτικές αγορές σε περίπτωση που ξεσπούσε ο πόλεμος, αφού ήδη παρατηρούνταν αυξήσεις τιμών των προϊόντων και ελλείψεις πρώτων υλών. Πέραν των επιπτώσεων στον τουρισμό, που ίσως μειώσουν τα τουριστικά έσοδα, οι κυρώσεις κατά τις Ρωσίας γίνονται κυρίως σε ατομικό επίπεδο σε κάποιους ολιγάρχες και δεν μπορούν επακριβώς να υπολογιστούν, τονίζει ο κ. Γεωργιάδης
Θέτει, δε, για παράδειγμα το ότι εάν αυτός ο ολιγάρχης έχει όλα του τα περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία και έχουν παγώσει, ενώ την ίδια ώρα χτίζει ένα συγκρότημα ακινήτων στην Κύπρο, τότε ναι αυτό θα είναι πρόβλημα.
«Μπαίνουμε σε επίπεδο λεπτομέρειας ωστόσο αφού αυτά γίνονται με συνεργασίες, διάφορες μετοχικές και εταιρικές δομές, αλλά και σύνθετες μεθόδους χρηματοδότησης άρα είναι πρώιμο να διαφανούν τώρα» ανέφερε ο κ.Γεωργιάδης.
Εκκλήσεις στην κυβέρνηση για μέτρα στήριξης της κυπριακής βιομηχανίας
Σχέδια στήριξης των επιχειρήσεων, που επηρεάζονται από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, ζήτησε με επιστολή της προς τους Υπουργούς Οικονομικών, Εργασίας και Εσωτερικών, της Κύπρου η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων Κύπρου (ΟΕΒ). Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της ΟΕΒ, Μιχάλη Αντωνίου, θα πρέπει να εκπονηθούν σχέδια στήριξης των επιχειρήσεων, που αποδεδειγμένα επηρεάζονται, για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο, προκειμένου να αποφευχθούν χρεοκοπίες, εξαιτίας των παρενεργειών του πολέμου».
Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να ζητηθεί από την ΕΕ η δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου, δεδομένου ότι η κάθε χώρα από μόνη της δεν θα μπορεί να στηρίξει την οικονομία της.
Σημείωσε, μάλιστα, ότι όπως και στην πανδημία, θα πρέπει να στηριχθεί η απασχόληση, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις, που οι δραστηριότητες τους, συνδέονται έμμεσα η άμεσα, με την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Καταλήγοντας, ο κ. Αντωνίου ανέφερε ότι θα πρέπει να δοθούν άμεσα από αρμόδιους φορείς, άδειες απασχόλησης σε Ουκρανούς και Ρώσους, που βρίσκονται στην Κύπρο ως επισκέπτες και δεν μπορούν να επιστρέψουν στις χώρες τους.
Προειδοποίηση για κλείσιμο επιχειρήσεων
Μία άλλη διάσταση στο θέμα των κινδύνων που δημιουργεί ο πόλεμος στην κυπριακή οικονομία είναι και αυτή που αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες, όπως και η Ελλάδα και προέρχεται από τις νέες αναμενόμενες αυξήσεις του κόστους των επιχειρήσεων, που εκτός από την ενέργεια έχουν τώρα να αντιμετωπίσουν και τις ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες, όπως τα σιτηρά και τα δημητριακά.
Έτσι, ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Αρτοποιών, Λάκης Σαββίδης, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ της Κύπρου ανέφερε ότι η κατάσταση είναι απελπιστική. Όπως είπε «φέτος θα αναγκαστεί να πληρώσει 500 χιλιάδες ευρώ περισσότερα από πέρυσι σε ηλεκτρικό ρεύμα για τα 6 αρτοποιεία που διαθέτει».
Την ίδια ώρα, πρόσθεσε, οι τιμές των πρώτων υλών θα ανέβουν 50% με 60%, λόγω του πολέμου στους σιτοβολώνες της Ευρώπης. Με αυτά τα δεδομένα, σημείωσε ο κ. Σαββίδης, τα αρτοποιεία βρίσκονται αντιμέτωπα με οικονομικά αδιέξοδα και τόνισε ότι μεγάλος αριθμός επαγγελματιών του κλάδου, όπως και ο ίδιος, σκέφτονται να βάλουν λουκέτο στις επιχειρήσεις τους. Καταλήγοντας, ο κ. Σαββίδης κάλεσε τους αρμόδιους φορείς να λάβουν σοβαρά υπόψη τα προβλήματα των αρτοποιείων και να εξετάσουν την προσωρινή μείωση των φόρων στο ηλεκτρικό ρεύμα, μέχρι να επανέλθει η κανονικότητα στην αγορά.
