Στη δημιουργία μιας bad bank που θα κληθεί να διαχειριστεί τα «κόκκινα» δάνεια των ελληνικών τραπεζών και θα ελαφρύνει τους ισολογισμούς τους, προσανατολίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, με τον Γιάννη Στουρνάρα να έχει επανειλημμένα αναφερθεί στην ανάγκη δραστικής αντιμετώπισης του φαινομένου στα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η κρίση.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η πρόταση για τη σύσταση bad bank κρίνεται υπό τις παρούσες συνθήκες ως η πιο αποτελεσματική, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η θεωρούμενη βέβαια αύξηση στα "κόκκινα" δάνεια που θα επιφέρει η κρίση. Και προκρίνεται ως η ιδανικότερη λύση μεταξύ όλων όσων έχουν μέχρι σήμερα εξεταστεί, όπως τιτλοποιήσεις και αυξήσεις κεφαλαίου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φλέγον ζήτημα των Non Performing Exposures- NPEs, το οποίο εκτιμάται ότι σύντομα θα πάρει νέες διαστάσεις.
Στην λογική αυτή, η πρόταση πρόκειται να εξεταστεί προσεχώς από την Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο διοικητής της ΤτΕ έχει τη στήριξη της ΕΚΤ ωστόσο το πράσινο φως θα πρέπει να δοθεί και από την Κομισιόν, όπου και υπάρχουν συγκεκριμένα εμπόδια, όπως οι ενστάσεις της DG Comp ως προς το θέμα των κρατικών ενισχύσεων.
Στην παρούσα συγκυρία, εάν το θέμα των ευρωομολόγων και ευρύτερα της αμοιβαιοποίησης των κινδύνων, αποτελεί το βασικό σημείο τριβής μεταξύ του Βορρά και του Νότου στην Ευρώπη, η προοπτική μίας πανευρωπαϊκής bad bank είναι ίσως το μεγαλύτερο… τραπεζικό ταμπού – μαζί με το bail-in. Ομως τα δύο αυτά ζητήματα, η δημιουργία ενός κοινού σχήματος που θα αναλάβει τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και η κοινοτική Οδηγία για την διάσωση τραπεζών με «κούρεμα» ομολόγων και καταθέσεων, βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Ερχεται νέα γενιά “κόκκινων” δανείων
Σε Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες γνωρίζουν καλά ότι το δυσμενές σενάριο προβλέπει επιστροφή των προβληματικών δανείων στα επίπεδα του 2013, όταν και αυτά είχαν υπερδιπλασιαστεί μετά την κρίση του 2008 και την κρίση χρέους που ακολούθησε. Στην περίπτωση της Ελλάδας είναι παραπάνω από πιθανό να προστεθεί στο υφιστάμενο “βουνό” των 68 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων, μια νέα γενιά “κόκκινων” δανειοληπτών, απόρροια της κρίσης, επιδεινώνοντας έτι περαιτέρω τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια.
Την εβδομάδα που πέρασε, μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση του φόρουμ των Δελφών, ο εκτελεστικός πρόεδρος της Eurobank FPS, Θ. Καλαντώνης, διατύπωσε την εκτίμηση ότι τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) των εγχώριων τραπεζών θα αυξηθούν λόγω του Covid-19 κατά περίπου 7 με 10 δισ. ευρώ.
Δυνητικά υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός δανείων πολλών δισεκατομμυρίων που θα μπορούσαν να γίνουν "κόκκινα" και αυτό όταν ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών κινούνταν στα τέλη της περυσινής χρονιάς στο υψηλότερο ποσοστό (37,4%) μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.
Σε πανευρωπαικό επίπεδο, αν επιβεβαιωθούν τα πλέον δυσμενή σενάρια, τότε η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει ένα τσουνάμι “κόκκινων” δανείων χωρίς μάλιστα να έχει τα κατάλληλα πυρομαχικά, που συνεπάγεται ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος γενικευμένης εφαρμογής του bail-in.
Η στάση της Κομισιόν
Ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ότι οι αγορές δεν λειτουργούν υπό φυσιολογικές συνθήκες και ούτε πρόκειται αυτό να συμβεί για πολύ καιρό ακόμη. Επομένως οι τράπεζες που θα χρειαστούν κεφάλαια και σύντομα, θα δυσκολευτούν να τα αντλήσουν από τις αγορές και θα χρειαστούν βοήθεια. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ποιος θα πληρώσει τον «λογαριασμό» αφού για τη λειτουργία της bad bank θα απαιτηθούν ευρωπαϊκά κεφάλαια κι έτσι η συζήτηση επιστρέφει στην αμοιβαιοποίηση των κινδύνων.
Στην Κομισιόν επιμένουν ότι κρατική βοήθεια για τη διάσωση τραπεζών πρέπει να δίνεται μόνο αφού πρώτα έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης με ίδια μέσα. Αφού δηλαδή θα έχουν «ματώσει» μέτοχοι, ομολογιούχοι και ενδεχομένως καταθέτες.
Στη δεδομένη χρονική στιγμή, όλες οι ενδείξεις συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η πιθανότητα να δοθεί το πράσινο φως από τις χώρες του πυρήνα για μία πανευρωπαϊκή bad bank είναι λιγότερες ακόμη και από την έκδοση ευρωομολόγου, ωστόσο οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων θα είναι καθοριστικές.
Η κρίση είναι τόσο σφοδρή που ακόμη και στο βασικό σενάριο για ύφεση στην Ευρωζώνη κοντά στο 5%-8% και πάλι η αύξηση των «κόκκινων» δανείων ενδέχεται να μην είναι διαχειρίσιμη. Στη λογική αυτή το σενάριο να παραμείνει ως έχει μία Οδηγία που οδηγεί σε «κούρεμα» καταθέσεων εξαιτίας μίας κρίσης για την οποία δεν ευθύνονται ούτε οι καταθέτες αλλά ούτε και οι τράπεζες, θεωρείται βέβαιο ότι θα πυροδοτήσει κύμα αντιδράσεων σε πολλές χώρες.
Εύλογα, λοιπόν, εκφράζονται ανησυχίες για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα και γι’ αυτό ο Γιάννης Στουρνάρας, υποστηρίζει ότι χρειάζεται άμεσα η δημιουργία μιας bad bank, η οποία θα είναι πανευρωπαϊκή ή εθνική. Ο διοικητής της ΤτΕ δεν έχει προχωρήσει σε εκτιμήσεις για το ύψος των νέων κόκκινων δανείων, όμως τονίζει ότι τα υφιστάμενα πλάνα μείωσης θα καθυστερήσουν κατά 1-2 χρόνια αν στο μεταξύ δεν εφαρμοστούν δραστικές λύσεις.
Όσο για τις τιτλοποιήσεις τις οποίες είχαν σχεδιάσει και προγραμματίσει οι ελληνικές τράπεζες, ο κ. Στουρνάρας εκτιμά ότι ναι μεν αποτελούν σημαντικό εργαλείο ωστόσο το τάιμινγκ αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για να δημιουργηθεί μια bad bank ώστε να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά το μείζον ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
