Του Γιώργου Φιντικάκη
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που κάποιοι στην Ελλάδα ήλπιζαν σε ένα θαύμα από τη δημιουργία του μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία ή πίστευαν πως η καθυστέρηση σχηματισμού κυβέρνησης θα χαλάρωνε τη στάση των δανειστών στο ελληνικό ζήτημα.
Η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Πρώτος, ο επικεφαλής της Budesbank Γενς Βάιντμαν μίλησε σε έλληνες τραπεζίτες και παράγοντες των επιχειρήσεων για την ανάγκη μιας προληπτικής γραμμής πίστωσης, δίνοντας μια πρώτη γεύση για το νέο πρόγραμμα που «ράβεται» για την Ελλάδα. Οχι, ο Βάιντμαν δεν μίλησε μόνο ως επικεφαλής της Budesbank αλλά και ως ένας από τους επικρατέστερους διαδόχους του Μάριο Ντράγκι για τη θέση του προέδρου της ΕΚΤ.
Τη σκυτάλη πήρε μεσοβδόμαδα αξιωματούχος των Βρυξελλών βάζοντας τέλος στα σενάρια καθαρής εξόδου, και μιλώντας για light εποπτεία μέχρι την αποπληρωμή του 75% των δανείων, ενώ την Παρασκευή η Λαγκάρντ μας θύμισε ότι η Ελλάδα έχει ακόμη πολλά να κάνει για να προσελκύσει επενδύσεις.
Και η εβδομάδα έκλεισε όπως ακριβώς είχε αρχίσει. Με αναλύσεις ξένων οίκων (Societe Generale) ότι αυτό που απεύχεται η ελληνική κυβέρνηση, δηλαδή ένα νέο μνημόνιο, θα είναι απαραίτητο, απλά σε μια πιο ελαφριά εκδοχή, αλλά και την συντηρητική αναβάθμιση από την Standard & Poors του ελληνικού αξιόχρεου κατά μια μόνο βαθμίδα.
Τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά. Οι ξένοι αναλυτές λένε το αυτονόητο. Ενα νέο «ελαφρύ» πρόγραμμα θα είναι μετά τον Αύγουστο απαραίτητο προκειμένου να επιτραπεί στις ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Διότι εφόσον η Ελλάδα μείνει χωρίς πρόγραμμα, τελειώνει αυτόματα και το λεγόμενο waiver, δηλαδή η δυνατότητα να γίνονται αποδεκτά από το ευρωσύστημα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα στην ΕΚΤ, προκειμένου αυτή να δανείζει τις τράπεζες. Εκτός και αν η ΕΚΤ και η Κομισιόν βρούν τρόπο να παρακάμψουν τους κανονισμούς, πράγμα εξαιρετικά απίθανο καθώς η Φρανκφούρτη δεν θέλει να αλλάξει τους κανόνες που εφαρμόστηκαν μέσα στη κρίση, μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει μια χώρα. Επομένως, ένα νέο πρόγραμμα θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξει για την Ελλάδα, ανεξάρτητα πως αυτό θα ονομαστεί.
Εξίσου σαφή και απλά είναι τα πράγματα και γύρω από το χρέος. Οσο το Eurogroup παραμένει επιφυλακτικό να προσφέρει σημαντική ελάφρυνση, η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, θα παραμένει μια δυνητική ωρολογιακή βόμβα. Δεν έχει περάσει παρά ένας μήνας από τότε που ο νέος πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο - καθαρά γερμανική επιλογή- είχε δηλώσει ότι η πιθανότητα ρύθμισης του ελληνικού χρέους θα συζητηθεί μετά τη λήξη του προγράμματος, και εφόσον αυτό χρειασθεί.
Αν και αναμενόμενο, πίσω από τους επαίνους των δανειστών για το επικείμενο κλείσιμο της 3ης αξιολόγησης διαφαίνεται μια σαφή ανησυχία τους, ότι χωρίς πρόγραμμα μετά τον Αύγουστο, η Ελλάδα μπορεί να «ξανακυλήσει». Ειλικρινείς ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης, έκρουσε προ ημερών αυτό ακριβώς το καμπανάκι, μιλώντας για κίνδυνο δημοσιονομικού παραστρατήματος, όταν σύσσωμη η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει τον ελληνικό λαό ότι αφήνουμε για πάντα πίσω μας τις πολιτικές λιτότητας.
Κανείς λοιπόν από τα πρόσωπα που χειρίζονται ή θα χειριστούν προσεχώς τις τύχες της Ελλάδας, και τα οποία ανήκουν όλα στη γερμανική σφαίρα επιρροής (από τον Σεντένο, έως το νέο πρόεδρο του EWG Χ. Φάιλμπριφ και φυσικά τον Βάιντμαν), δεν θέλει να την αφήσει μόνη της στις αγορές, δίχως πρόγραμμα ενισχυμένης εποπτείας.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι δανειστές μας επιφυλάσσουν σε αυτό δυσάρεστες εκπλήξεις επειδή βλέπουν εκλογές, και μάλιστα σύντομα στην Ελλάδα. Αγνωστο ακόμη. Οπως άγνωστο παραμένει αν με το που θα αναλάβει τα ηνία της ΕΚΤ γερμανός τραπεζίτης, θα αποφασίσει να διακόψει βίαια το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, γεγονός με αντίκτυπο στην Ελλάδα καθώς θα αυξηθούν τα επιτόκια στη διατραπεζική.
Ο Αλέξης Τσίπρας πάντως έχει σταματήσει τις δημόσιες δηλώσεις υπέρ της μεγάλης συμμαχίας στη Γερμανία. Σε μια από τις πιο δυνατές επικοινωνιακά στιγμές του, το Νοέμβριο, και ενώ είχε μόλις αποχωρήσει από την Ελλάδα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο κ. Τσίπρας είχε ταχθεί σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Σουλτς, υπέρ του μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία.
«Η πραγματικά αριστερή και προοδευτική στάση δεν είναι να διατηρείς τη καθαρότητα των θέσεων σου αλλά να δίνεις μάχες για εφικτές αλλαγές προς όφελος των πολλών», έλεγαν τότε κυβερνητικές πηγές ότι είχε πει στον Σούλτς.
Δεν ξέρουμε πόσο σοβαρά πήρε ο τελευταίος τις παραινέσεις Τσίπρα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ακόμη και αν πρόκειται να ανοίξει η κουβέντα για περισσότερη κοινωνική Ευρώπη, η Ελλάδα αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση. Τα μηνύματα Σεντένο και Βάιντμαν δείχνουν ότι οι Γερμανοί δεν έχουν χαλαρώσει τη στάση τους στο ελληνικό ζήτημα. Ακόμη ένα μάθημα για όσους φαντασιώνονται τον Σούλτς να σκίζει μαζί με τον Αλέξη το μνημόνιο σελίδα- σελίδα.
