Τραπεζίτες και επόπτες θα παρακολουθούν με προσοχή τις οθόνες τους την παραμονή της Πρωτοχρονιάς για να βεβαιωθούν οτι ο πιό σημαντικός αριθμός του κόσμου θα περάσει ήσυχα στην ιστορία.
Το Libor (London Interbank Offered Rate) επιτέλους καταργείται από τον νέο χρόνο, παύοντας να παίζει ρόλο στην τιμολόγηση παραγώγων και δανείων, από στεγαστικά έως επιχειρηματικά, που συνολικά φθάνουν τα $265 τρις παγκοσμίως.
Το τέλος του έρχεται μια δεκαετία μετά το σκάνδαλο χειραγώγησης του από αριθμό τραπεζών και για τις αγορές θα είναι η σημαντικότερη αλλαγή από την εισαγωγή του ευρώ το 1999.
Η παύση της χρήσης του Libor από την 31η Δεκεμβρίου στις νέες συναλλαγές συγκρίνεται από πολλούς με το Υ2Κ, την αλλαγή κωδικοποίησης στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στις πρώτες ώρες της νέας χιλιετίας που πολλοί ανησυχούσαν οτι θα επέφερε χαοτική κατάσταση στα συστήματα πληροφορικής παγκοσμίως την 1η Ιανουαρίου του 2000.
Οι τράπεζες έχουν δαπανήσει γύρω στα $10 δις για να προετοιμαστούν για τον θάνατο του Libor, σύμφωνα με τον συμβουλευτικό οίκο Oliver Wyman.
Το Y2K τελικά δεν προκάλεσε χάος παρά μόνο ελάχιστα περιστατικά, ωστόσο οι εποπτικές αρχές δεν ρισκάρουν να πάει κάτι λάθος και οι τράπεζες ήδη τεστάρουν τα συστήματα τους.
Πολλές αγορές παραγώγων που βασίζονταν στο Libor έχουν ήδη στραφεί σε νέο επιτόκιο αναφοράς χωρίς αναστάτωση. Οι εποπτικές αρχές όμως έχουν προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο λαθών σε μερικές αγορές δανείων, ιδιαίτερα αν οι δανειολήπτες δεν προσαρμοστούν έγκαιρα για την αλλαγή.
Οι επιπτώσεις της αλλαγής μπορεί να μην γίνουν πλήρως αισθητές παρά μόνο αργότερα τον Ιανουάριο.
Το Libor άρχισε τη ζωή του σε μια γωνιά στην αγορά κοινοπρακτικών δανείων του Λονδίνου το 1969 με σκοπό να διευκολύνει την τιμολόγηση κοινοπρακτικού δανείου $80 εκατ. για τον Σάχη του Ιράν. Η πτώση του ήλθε αρκετά χρόνια αργότερα όταν οι εποπτικές αρχές αντέδρασαν στη χειραγώγηση του από αριθμό τραπεζών με σκοπό να αποκομίζουν κέρδη. Στις τράπεζες επεβλήθηκαν πρόστιμα δισεκατομυρίων δολαρίων.
Το Libor θα αντικατασταθεί με νέα επιτόκια αναφοράς που έχουν σχεδιάσει κεντρικές τράπεζες όπως η Federal Reserve των ΗΠΑ, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα.
Το επιτόκιο αναφοράς της Fed που θα πάρει τη θέση του Libor είναι το Sofr που θα χρησιμοποιείται σε ημερήσιες συναλλαγές γύρω στο $1 τρις, που σημαίνει οτι θα είναι πολύ δύσκολο να χειραγωγηθεί.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής εναλλακτικών επιτοκίων αναφοράς (ΑRRC), η πολυπλοκότητα του τέλους του Libor είναι ανάλογη με το Y2K.
To Libor έχει 35 παραλλαγές μέσω πέντε νομισμάτων, πράγμα που σημαίνει οτι η παύση του θα είναι μεγάλη επιχείρηση για τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τις εποπτικές αρχές παγκοσμίως. Οι 25 από τις 35 θα εξαφανιστούν πλήρως στις 31 Δεκεμβρίου, με τις υπόλοιπες να συνεχίζουν αλλά μόνο για υφιστάμενες συμβάσεις και όχι για νέες.
Πελάτες που αδιαφόρησαν στις επιστολές τραπεζών που τους ζητούσαν να αλλάξουν το επιτόκιο αναφοράς στο δάνειο τους μπορεί να βρεθούν σε αχαρτογράφητα νερά από νομικής άποψης αν δεν απαντήσουν.
Το να εξασφαλίσεις τη συναίνεση επαρκούς ποσοστού ομολογιούχων ώστε να αντικατασταθεί το επιτόκιο αναφοράς με ένα νέο μπορεί να είναι χρονοβόρο και δύσκολο.
Γύρω στο 80% των $265 τρις συμβάσεων που συνδέονταν με το Libor στις αρχές του 2021 ήταν παράγωγα και swaps και το υπόλοιπο 20% στεγαστικά δάνεια, ομόλογα και επιχειρηματικά δάνεια.
Ο βραχίονας εκκαθάρισης του χρηματιστηρίου του Λονδίνου θα μετατρέψει 200.000 swaps που βασίζονται στο Libor, αξίας $20 τρις, στο επιτόκιο αναφοράς της Τράπεζας της Αγγλίας, το επιτόκιο Sonia. Αυτό θα ακολουθήσει την μετατροπή swaps που συνδεόνται με το Libor του γεν, του ελβετικού φράγκου και του ευρώ αξίας γύρω στα $6 τρις που πραγματοποιήθηκε χωρίς αναστάτωση.
Οι ανησυχίες για το ενδεχόμενο διαταραχής στις αγορές περιορίστηκαν μετά την απόφαση της Fed να διατηρήσει πέντε δολαριακά επιτόκια Libor για 18 μήνες μέχρι τον Ιούνιο του 2023 για υφιστάμενες συμβάσεις μόνο.
Παρόμοια κίνηση έκαναν και οι βρετανικές αρχές, διατηρώντας έξη επιτόκια Libor στη στερλίνα και το ιαπωνικό γεν σε συνθετική μορφή, βασισμένα στο Sonia συν ένα spread, για ένα έτος.
Οι δύο αυτές κινήσεις θα βοηθήσουν όσους έχουν καθυστερήσει να προσαρμοστούν. Σε γενικές γραμμές η Ασία έχει μείνει πίσω από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στην μετατροπή.
