Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τα... ψέματα και οι δικαιολογίες τελείωσαν. Οι τράπεζες έχουν πλέον στη διάθεσή τους όλα τα εργαλεία που ήθελαν – αν και όχι ακριβώς όπως τα ήθελαν - για να διαχειριστούν πιο ενεργά τα «κόκκινα» δάνεια και να τα μειώσουν κατά περίπου 40 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019. Έτσι θα καταφέρουν να εξαλείψουν κάθε ανησυχία για την κεφαλαιακή τους επάρκεια και να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη της οικονομίας.
Όμως οι δυσκολίες δεν σταματούν εδώ, καθώς η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την ελληνική οικονομία επηρεάζει τις τράπεζες και όχι μόνο στο πεδίο των καταθέσεων που είναι το προφανές. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιμένει ότι ο αναβαλλόμενος φόρος «ρίχνει» την ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων και γι'' αυτό το λόγο θα έπρεπε να ενισχυθούν με πάνω από 10 δισ. ευρώ για να αντέξουν στις πιέσεις από τις ζημιές που θα προκύψουν κατά τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Κάθε φορά που το ΔΝΤ «φωνάζει» για τα 10 δισ. ευρώ, η αγορά ψάχνει να βρει αν άλλαξε κάτι, ή αν μας κρύβει κάτι το σύστημα και αν οι καταθέτες θα πρέπει να ανησυχούν. Η αλήθεια είναι ότι ΕΚΤ και ΔΝΤ συμφωνούν πως αν οι τράπεζες πιάσουν τους στόχους για τα «κόκκινα» δάνεια, δεν θα χρειαστούν κεφάλαια. Οι στόχοι όμως είναι αρκετά δύσκολοι.
Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) – όπως είναι ο επίσημος ορισμός των «κόκκινων» δανείων - βρίσκονται κολλημένα σε επίπεδα που δημιουργούν σοβαρά προβλήματα με αποτέλεσμα η δραστική διαχείρισή τους να καθίσταται κάτι παραπάνω από επιτακτική. Τόσο επιτακτική που ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας κάλεσε τις τραπεζικές διοικήσεις όχι μόνο να πιάσουν τους στόχους αλλά και να τους ξεπεράσουν, στέλνοντας μήνυμα αποφασιστικότητας προς όλες τις κατευθύνσεις. Τόσο προς την ΕΚΤ, όσο και προς το ΔΝΤ για αυτονόητους λόγους.
Οι λόγοι αυτοί έχουν φυσικά να κάνουν και με την πιθανότητα διενέργειας μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης, στο πλαίσιο των επιταγών του ΔΝΤ, την οποία οι τράπεζες θέλουν να αποφύγουν, τουλάχιστον μέσα στον επόμενο χρόνο. Όπως σημειώνει στο liberal.gr, κορυφαίος τραπεζικός παράγοντας, οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταρτίσει ένα «ενισχυμένο» σχέδιο δράσης το οποίο υπερκαλύπτει τις ενέργειες που έχουν ήδη συμφωνηθεί και μάλιστα έχουν γίνει οι απαραίτητες επαφές τόσο με την ΤτΕ, όσο και με τις ομάδες του SSM για την ταχεία υλοποίησή του.
Μέσα στους επόμενους τέσσερις μήνες, οι τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν στο μέγιστο όλα τα διαθέσιμα εργαλεία. Αυτό όμως δεν φτάνει και το γνωρίζουν όλοι. Μόνο με διαγραφές το τριετές σχέδιο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 40% δεν μπορεί να επιτευχθεί.
Πέρασαν περίπου τέσσερα χρόνια και οι ρυθμίσεις δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς επικεντρώνονταν σε βραχυπρόθεσμες λύσεις οι οποίες λόγω συνέχισης της ύφεσης συντηρούσαν μία βραδυφλεγή βόμβα. Οι δανειολήπτες συνήθισαν να ζουν με τις μειωμένες δόσεις και όταν αυτές αυξάνονταν ξανά αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα συνέχισε να μειώνεται.
Επίσης, το γεγονός ότι οι τράπεζες – και με δική τους ευθύνη – έχουν χάσει πολύτιμο χρόνο στην αντιμετώπιση και διαχείριση των «κόκκινων» δανείων είναι αδιαμφισβήτητο. Είναι, επίσης, αδιαμφισβήτητο ότι τώρα που τα εργαλεία υπάρχουν οι δικαιολογίες του παρελθόντος δεν πείθουν. Αυτό ήταν το νόημα των προειδοποιήσεων του κ. Γιάννη Στουρνάρα. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που ο διοικητής της ΤτΕ «καρφώνει» τις τράπεζες για τον τρόπο με τον οποίο έχουν αντιμετωπίσει το φαινόμενο. Σήμερα, ωστόσο, λίγους μόλις μήνες πριν την διεξαγωγή των πανευρωπαϊκών stress tests και υπό τη Δαμόκλειο Σπάθη του ΔΝΤ τα περιθώρια έχουν στενέψει αρκετά.
Με άλλα λόγια, οι τράπεζες βρίσκονται για μία ακόμη φορά στο επίκεντρο. Το ΔΝΤ, βέβαια, δεν ζητάει την εφαρμογή του bail-in για την κάλυψη των δυνητικών κεφαλαιακών αναγκών, αλλά τη χρήση κεφαλαίων από το πακέτο των 85 δισ. ευρώ του τρίτου μνημονίου. Καλεί, δηλαδή, τους Ευρωπαίους να διαθέσουν κεφάλαια που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί και τους Έλληνες φορολογούμενους να σηκώσουν για μία ακόμη φορά το βάρος.
