Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μπορεί η περίοδος της επεκτατικής πολιτικής και των μεγαλεπήβολων σχεδίων των ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια να φτάνει στο τέλος της, όμως ο εγχώριος κλάδος δείχνει να... γλιτώνει τα χειρότερα. Διότι η σημαντική συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στις αυξήσεις κεφαλαίου των Eurobank και Alpha Bank, περιορίζει τις πιέσεις για πλήρη επαναπατρισμό, με αποτέλεσμα η Eurobank να διατηρεί την παρουσία της σε κερδοφόρες αγορές και η Alpha Bank να προχωρά σε επιλεκτικές κινήσεις.
Το παράδειγμα της πώλησης της Finansbank από την Εθνική, όταν η τουρκική θυγατρική ήταν ο κύριος «αιμοδότης» του ομίλου, είναι ενδεικτικό των πιέσεων που δέχτηκε ο κλάδος λόγω των περίπου 50 δισ. ευρώ που έλαβε συνολικά ως κρατική ενίσχυση, από το PSI μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν ολοκληρώθηκε ο τρίτος γύρος ανακεφαλαιοποίησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, το σχέδιο απομόχλευσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης εισέρχεται στην τελική ευθεία, με τις συζητήσεις να επιταχύνονται μέσα στο προσεχές διάστημα. Στόχος των τεσσάρων συστημικών ομίλων είναι η ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση των απαραίτητων, βάσει των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει, ενεργειών.
Όπως όλα δείχνουν, η Eurobank – η τράπεζα με τη μικρότερη εξάρτηση από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - έχει πάρει το «πράσινο φως» να διατηρήσει τις, για πέμπτο διαδοχικό τρίμηνο, κερδοφόρες διεθνείς δραστηριότητες, με κύριο άξονα τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο, ενώ οι τελικές κινήσεις των τραπεζών θα περάσουν από το μικροσκόπιο της ΕΚΤ και της Κομισιόν.
Οι αγορές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας εμφανίζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η Βουλγαρία εξαιτίας του γεγονότος ότι οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν σχεδόν το 1/4 της αγοράς και η Ρουμανία λόγω μεγέθους και των προοπτικών που ανοίγονται για την οικονομία. Σημαντική είναι και η ελληνική παρουσία στην Αλβανία και τη Σερβία, σε επίπεδο μεριδίου αγοράς, αν και τα μεγέθη είναι σαφώς μικρότερα.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα για τα 25 χρόνια της Postbank, η διοίκηση της Eurobank έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην πορεία της τράπεζας στη Βουλγαρία αλλά και γενικότερα στις διεθνείς δραστηριότητες του ομίλου. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον διευθύνοντα σύμβουλο, κ. Φωκίωνα Καραβία, οι διεθνείς δραστηριότητες θα αποτελέσουν έναν από τους κύριους μοχλούς για την επιστροφή στην κερδοφορία το 2016.
Εύκολες και δύσκολες αποφάσεις
Το τραπεζικό παζλ στη ΝΑ Ευρώπη συνεχίζει να σχηματίζεται με την Alpha Bank, η οποία έχει ήδη αποχωρήσει από την Ουκρανία, τη Βουλγαρία και τα Σκόπια. Από το 2013 έως σήμερα, η Alpha Bank έχει περιορίσει την παρουσία της σε 4 χώρες από 7, τα καταστήματά της σε 269 από 492 και το προσωπικό σε 3.947 άτομα από 6.301. Όμως υφίστανται ακόμη οι «εκκρεμότητες» κυρίως της Ρουμανίας, της Αλβανίας, της Σερβίας και της Κύπρου.
Στη Βουλγαρία, το σύνολο των δραστηριοτήτων της Alpha Bank απορροφήθηκαν από την Eurobank, καθιστώντας την θυγατρική της Postbank την τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα.
Οι Πειραιώς, Εθνική και Eurobank διατηρούν στη Βουλγαρία συνολικά 500 υποκαταστήματα και μερίδιο περίπου 25%, με πάνω από 6 δισ. ευρώ δάνεια και καταθέσεις. Κατά καιρούς έχουν υπάρξει συζητήσεις μεταξύ των ελληνικών τραπεζών, ενώ τα θετικά σημάδια ανάκαμψης των οικονομιών της ΝΑ Ευρώπης ενδέχεται να οδηγήσουν στην ενίσχυση του ενδιαφέροντος ξένων επενδυτών. Στον αντίποδα, ωστόσο, η υποχρεώση τήρησης του χρονοδιαγράμματος όπως αυτό καθορίζεται από τα σχέδια αναδιάρθρωσης δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια ευελιξίας στους πωλητές.
Την επιθυμία τους να επιστρέψουν... στα πάτρια εδάφη έχουν εκδηλώσει Εθνική Τράπεζα και Τρ. Πειραιώς, στο πλαίσιο μίας γενικότερης στρατηγικής αναδιάρθρωσης αλλά και λόγω των δεσμεύσεων έναντι της Κομισιόν.
Ο μεγάλος «γρίφος» σχετίζεται με τις κινήσεις που θα αποφασίσει η διοίκηση της Εθνικής, διότι δεν έχει ξεκαθαριστεί αν μέχρι το τέλος του 2017 η ΕΤΕ θα πρέπει να αποχωρήσει πλήρως από τις αγορές της ΝΑ Ευρώπης. Η Εθνική κατέχει σημαντικά μερίδια αγοράς (10,8% στη Βουλγαρία, 5,5% σε Σερβία, Αλβανία και Σκόπια, 3,2% στη Ρουμανία), κι έτσι οι κινήσεις της θα αποτελέσουν βασικό παράγοντα διαμόρφωσης της επόμενης ημέρας, σε επίπεδο ισορροπιών.
Η Τρ. Πειραιώς καλείται μέσα στο επόμενο διάστημα να προχωρήσει στις πρώτες κινήσεις αποχώρησης, καθώς σήμερα δραστηριοποιείται στις αγορές της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Αλβανίας, της Σερβίας και της Ουκρανίας. Την ισχυρότερη παρουσία έχει στην Αλβανία, όπου κατέχει μερίδιο αγοράς της τάξης του 6,5% και ακολουθεί η Βουλγαρία με ποσοστό 3,4%. Σε Ουκρανία, Σερβία και Ρουμανία, η παρουσία της Τρ. Πειραιώς είναι περιορισμένη, κατέχοντας πολύ μικρά μερίδια αγοράς σε δάνεια και καταθέσεις, συγκριτικά με των άλλων ελληνικών ομίλων.
Η… ειδική περίπτωση της Κύπρου
Εκτός από την συναισθηματική σχέση με την Κύπρο, οι ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνται ενεργά στο νησί της Αφροδίτης, ενώ η κυπριακή οικονομία δείχνει να βγαίνει από την κρίση και να επανέρχεται σε κανονικούς ρυθμούς, πολύ πιο γρήγορα από την ελληνική.
Στην Κύπρο, οι θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών έχουν σχετικά μικρή παρουσία, με δεδομένο ότι το 75% του κλάδου «ανήκει» στις κυπριακές τράπεζες. Πληροφορίες θέλουν τόσο την Εθνική όσο και την Τρ. Πειραιώς να βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις για την πώληση των δραστηριοτήτων τους στο νησί και δεν αποκλείεται να υπάρξουν ακόμη και ανακοινώσεις – για τη μία από τις δύο – πολύ σύντομα.
Η Alpha Bank έχει ποσοστό περίπου 5%, που είναι ιδιαίτερα υψηλό, ενώ η παρουσία της Eurobank αφορά σε κέντρα private banking, άρα πιο premium υπηρεσίες. Και οι δύο τράπεζες έχουν δηλώσει ότι θα συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, ωστόσο δεν φαίνεται να υπάρχουν περιθώρια συμφωνιών με άλλες ελληνικές θυγατρικές. Η Eurobank έχει χορηγήσει δάνεια ύψους 1,5 δισ. ευρώ και διαθέτει καταθέσεις 3,4 δισ. ευρώ, λόγω των εξειδικευμένων υπηρεσιών που προσφέρει.
