Τουλάχιστον οι μισές από τις 19 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης θα περάσουν ύφεση, με την Γερμανία και την Ιταλία να βλέπουν το ΑΕΠ τους να συρρικνώνεται στο σύνολο του 2023. Τάδε έφη Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αν και το ΔΝΤ δεν έχει καλό όνομα στην επενδυτική πιάτσα για την ακρίβεια των προβλέψεών του, η πεποίθηση που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή διεθνώς είναι όντως ότι η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη θα συρρικνωθεί τα επόμενα τρίμηνα, όχι όμως σε όλες τις χώρες.
Η Ελλάδα, για παράδειγμα, αναμένεται να αποτελέσει και του χρόνου μία ευχάριστη έκπληξη. Οι εντυπωσιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας το 2021 και κυρίως το 2022 δημιουργούν ένα σημαντικό «μαξιλάρι» που μπορεί να απορροφήσει τους κραδασμούς της ύφεσης που έχει ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη. Παράλληλα, διαμορφώνεται μία ιδιαίτερα σημαντική δυναμική για τη χώρα μας, τόσο στο ενεργειακό πεδίο, από το οποίο μπορεί να αποκομίσει ετήσιο όφελος σε ΑΕΠ έως και 3,5 δισ. ευρώ, όσο και σε σχέση με την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων του Ταμείου Ανάκαμψης που υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τα 12 δισ. ευρώ.
Επομένως, το momentum από τη διετία 2021-22, ο κομβικός ενεργειακός ρόλος και το πολύ μεγάλο για τα ελληνικά δεδομένα επενδυτικό κύμα, είναι οι τρεις παράγοντες που προστατεύουν την ελληνική οικονομία από την ύφεση.
Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις των αναλυτών, το 2023 θα είναι έτος ύφεσης, βαθύτερης στην Ευρώπη και ηπιότερης στις ΗΠΑ. Ο τουρισμός έσωσε την -παρτίδα για την Ευρωζώνη στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, με την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία να πρωταγωνιστούν, ωστόσο οι περισσότεροι πλέον συμφωνούν ότι στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας είναι αναπόφευκτη.
Καθώς μπαίνουμε στους χειμερινούς μήνες και ξεκαθαρίζει το τοπίο με τις προθέσεις των κεντρικών τραπεζών και τις τάσεις στην αγορά φυσικού αερίου, οι αναλυτές δίνουν τις προβλέψεις τους για το νέο έτος και η ελληνική οικονομία συγκαταλέγεται είτε στις θετικές εκπλήξεις είτε στο γκρουπ των οικονομιών που συγκεντρώνουν μεγάλες πιθανότητες να αποφύγουν την ύφεση στο σύνολο του 2023. Σύμφωνα, με την Παγκόσμια Τράπεζα, η ταυτόχρονη και επιθετική αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να οδηγήσει σε παγκόσμια ύφεση το 2023 και σε ένα ντόμινο οικονομικών κρίσεων σε αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Κρίσεις που εκτιμάται ότι θα προκαλέσουν μεγάλες και μόνιμες ζημιές στις εν λόγω οικονομίες.
Για την Ευρώπη, η βασική πρόβλεψη σήμερα είναι ότι η ύφεση θα διαρκέσει για περίπου 9 μήνες, από το δ’ τρίμηνο του 2022 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2023, ήτοι από τον περασμένο Οκτώβριο έως τον ερχόμενο Ιούνιο. Το βάθος της και η τελική της διάρκεια θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης.
Η «ειδική» περίπτωση της Ελλάδας
Μετά την τρομακτική συρρίκνωση του ΑΕΠ την περίοδο 2008-2016, η ελληνική οικονομία έψαχνε τον τρόπο να ωφεληθεί από την αναπόφευκτη κάποια στιγμή αντίδραση του ελατηρίου. Το momentum του άρχισε να διαμορφώνεται το 2019 διακόπηκε βίαια από την πανδημία, όμως τα μεγάλα πακέτα στήριξης και η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης λειτούργησαν εντέλει ευεργετικά, με το εγχώριο ΑΕΠ να αναπτύσσεται 8,4% το 2021 και περίπου 6% το 2022.
Με την ισχυρή ανάπτυξη που καταγράφεται την τελευταία διετία και τις παράλληλες ενέργειες του οικονομικού επιτελείου που διασφαλίζουν τη δημοσιονομική ισορροπία παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις, η ελληνική οικονομία επιτυγχάνει και κάτι ακόμη. Να εισέλθει σε τροχιά μείωσης του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, μία εξέλιξη που αφενός φέρνει πιο κοντά την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα και αφετέρου εξαλείφει τις όποιες ανησυχίες για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας από το 2024, όταν θα πάψει να είναι σε ισχύ η ρήτρα γενικής διαφυγής και θα επιστρέψουν οι δημοσιονομικοί κανόνες, έστω και ελαφρώς αλλαγμένοι.
Επιπλέον, η συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας αποτελεί ανάχωμα απέναντι στον πληθωρισμό. Αρκεί να σκεφτούμε ότι υπάρχουν χώρες στην Ευρώπη που βλέπουν τον οικονομικό τους πλούτο να μειώνεται φέτος ενώ ταυτόχρονα η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών περιορίζεται σημαντικά λόγω του πληθωρισμού.
