Πιθανότερη από ποτέ φαντάζει η «συμμαχία» των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, με στόχο την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων και την έκδοση ευρωομολόγου, ζητημάτων που εδώ και πολλά χρόνια χαρακτηρίζει «ανεπίκαιρα» το Βερολίνο, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρόταση που θα προωθήσει ο Ντράγκι, εκπροσωπώντας τον ευρωπαϊκό Νότο θα στοχεύει στον αποτελεσματικό συνδυασμό της εθνικής υπευθυνότητας με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Ο Ιταλός πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ γνωρίζει πράγματα και καταστάσεις, διαθέτει το κύρος και το εκτόπισμα να λειτουργήσει ενωτικά στην Ευρώπη και πάνω απ’ όλα έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι έχει τον τρόπο να υπερκαλύψει τα όποια εμπόδια βάζει η Γερμανία.
Σήμερα και λόγω των έκτακτων συνθηκών της πανδημίας οι δημοσιονομικοί κανόνες βρίσκονται σε αναστολή έως το τέλος του 2022 και η επικρατούσα άποψη είναι πως το πλαίσιο βάσει του οποίου πορεύτηκε η Ευρώπη στις προηγούμενες κρίσεις είναι ανεπαρκές, επομένως δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί ξανά, τουλάχιστον αυτούσιο. Βέβαια, με τα αντανακλαστικά που έχουν επιδείξει οι Βρυξέλλες όλα αυτά τα χρόνια, θα πρέπει κανείς να είναι υπερβολικά αισιόδοξος για να πιστέψει ότι μπορούν να αλλάξουν όλα στην Ευρώπη εν μία νυκτί, με αφορμή την πανδημία.
Το θετικό στην τρέχουσα συγκυρία είναι πως η αλλαγή της αρχιτεκτονικής της Ευρώπης μοιάζει μονόδρομος, ενώ οι επίσημες τοποθετήσεις κορυφαίων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων των χωρών του Νότου τελευταία δείχνουν μία κοινή κατεύθυνση. Από τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, έως τον Ευρωπαίο Επίτροπο, Πάολο Τζεντιλόνι και από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, έως τον Έλληνα κεντρικό τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα, οι φωνές υπέρ μιας εις βάθος μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού συμφώνου σταθερότητας προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη και να περάσει ταχύτερα το σοκ της πανδημίας, αυξάνονται συνεχώς.
Στη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου, ο Ντράγκι αναφέρθηκε τόσο στην ανάγκη έκδοσης ευρωομολόγου όσο και στην κοινή δημοσιονομική πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη μετά την πανδημία, σηκώνοντας… τη σημαία της «εξέγερσης» του Νότου, αφού και οι δύο αυτές προτάσεις αποτελούν «κόκκινο πανί» για τις χώρες του Βορρά. Ο Τζεντιλόνι είπε πρόσφατα ότι η Κομισιόν θα καταθέσει τις προτάσεις για την απλοποίηση των κανόνων προς τα τέλη του 2021, ωστόσο ο χρόνος τρέχει και οι σχετικές αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν πριν το τέλος του 2022.
Το πλαίσιο των αλλαγών που προτείνει ο Νότος έθεσε σε άρθρο του στη γερμανική Handelsblatt, ο Γιάννης Στουρνάρας. Ο διοικητής της ΤτΕ χαρακτήρισε αναγκαία τη μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου, τονίζοντας πως «την επαύριο της πανδημίας, οι δημοσιονομικοί κανόνες θα πρέπει να διαφοροποιηθούν ανάλογα με τις επιπτώσεις που θα έχει υποστεί κάθε χώρα από την πανδημία και ανάλογα με την υποκείμενη δημοσιονομική της κατάσταση».
Το θέμα είναι τι λένε για όλα αυτά η Γερμανία και οι χώρες-δορυφόροι της. Μέχρι στιγμής το Βερολίνο δεν συμμετέχει επισήμως στη συζήτηση. Αν όμως λάβουμε υπόψη την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου που βάζει φωτιά στο Ταμείο Ανάκαμψης, πολύ δύσκολα θα δεχθεί την περαιτέρω ενοποίηση υπό τις παρούσες συνθήκες. Ενώ η γερμανική Βουλή υπερψήφισε το νόμο για τη συμμετοχή της Γερμανίας στο Ταμείο Ανάκαμψης, το συνταγματικό δικαστήριο της Καρλσρούης απαγορεύει στον πρόεδρο Σταϊνμάγιερ να υπογράψει το νόμο, διότι εξετάζει αγωγές ευρωσκεπτικιστών οι οποίοι υποστηρίζουν ότι με τη συμμετοχή της στο Ταμείο η Γερμανία θα αναλάβει χρέη και κινδύνους άλλων.
Πώς λοιπόν μπορούμε να φτάσουμε στην αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων;
Σημαντικό ρόλο θα παίξουν οι ισορροπίες που θα διαμορφωθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Την ώρα που ο Ντράγκι κερδίζει συνεχώς έδαφος και θεωρείται ο άνθρωπος που μπορεί να ηγηθεί της προσπάθειας ευρύτερης αναθεώρησης της Ευρώπης, το Βερολίνο καλείται να βρει άξιο αντικαταστάτη της Μέρκελ και ο Μακρόν έρχεται πιο κοντά με την Ιταλία. Ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκει στο πρόσωπο του Ντράγκι έναν ισχυρό και αξιόπιστο υποστηρικτή της ευρωπαϊκής ενοποίησης και οι δυο τους μαζί μπορούν κάλλιστα να αποτελέσουν το επόμενο ηγετικό δίδυμο της Ευρώπης.
