Του Γιώργου Φιντικάκη
Το πιο βαρύ πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που έχει υλοποιηθεί ποτέ στην Ελλάδα καλείται να φέρει σε πέρας μέσα στο 2018 η κυβέρνηση. Άγνωστο με ποιο τρόπο, μέχρι και το Μάρτιο θα πρέπει να έχει ξεκινήσει σχεδόν όλους τους καινούργιους διαγωνισμούς, και έως τον Ιούνιο να έχει ολοκληρώσει όλους όσους βρίσκονται σε εξέλιξη.
Το στοίχημα είναι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, παρ' όλα αυτά κρίνεται απαραίτητο, για να σταλεί θετικό μήνυμα τόσο σε επενδυτές και αγορές, όσο και στους δανειστές ενόψει της συζήτησης για τη βιωσιμότητα του χρέους. Τυχόν ικανοποιητικές επιδόσεις στις αποκρατικοποιήσεις εκτιμάται ότι θα προσφέρουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό εργαλείο στα χέρια της κυβέρνησης όταν το Φεβρουάριο θα ξεκινήσει η κουβέντα με τους θεσμούς για το χρέος μετά το πέρας της τρίτης αξιολόγησης. Σε αυτό το μοτίβο, η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ καλείται να τρέχει τις αποκρατικοποιήσεις με ρυθμούς ενός διαγωνισμού κάθε μήνα, προκειμένου να πετύχουν, όσο αυτό είναι δυνατόν, στόχο εσόδων 2 δισ. ευρώ.
Με το καλημέρα θα πρέπει να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη παραχώρηση της μαρίνας Χίου (18 Ιανουαρίου) της Εγνατίας Οδού (26 Ιανουαρίου), και της μαρίνας Αλίμου (31 Ιανουαρίου), για να κλείσει το πρώτο δίμηνο με την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για την αγορά του 66% του ΔΕΣΦΑ (16 Φεβρουαρίου). Τα παραπάνω δεν είναι παρά μια πρόγευση του τι θα επακολουθήσει.
Το πραγματικό «ροκ εντ ρολ» ξεκινά τον Μάρτιο, οπότε θα πρέπει να προκηρυχθούν όλοι οι καινούργιοι διαγωνισμοί πώλησης μετοχικών πακέτων του Δημοσίου, δηλαδή το 5% του ΟΤΕ, το 35% των ΕΛΠΕ, το 65% της ΔΕΠΑ, και το 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Επίσης εντός του 2018, αλλά δίχως να έχει ακόμη οριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί για την παραχώρηση αρκετών από τα δέκα περιφερειακά λιμάνια, όπως Αλεξανδρούπολη, Ηγουμενίτσα, Βόλος, Πάτρα, Καβάλα, καθώς επίσης η πώληση του 11% της ΕΥΔΑΠ, του 23% της ΕΥΑΘ, και του 17% της ΔΕΗ.
Τα ερωτήματα είναι πολλά και δεν εξαντλούνται μόνο στο πολιτικό επίπεδο όπου η κυβέρνηση καλείται να περάσει κάτω από τις άλλοτε «κόκκινες γραμμές» της. Αφορούν την ίδια την ουσία του εγχειρήματος αφού ακόμη το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχει παραλάβει από τους συμβούλους τις εισηγήσεις τους για τη μέθοδο με την οποία θα αποκρατικοποιηθούν όλες αυτές οι εταιρείες.
Παρ' όλα αυτά το γενικό περίγραμμα έχει ήδη διαφανεί και οι διαγωνισμοί μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις ομάδες. Στην πρώτη ανήκουν όλες οι μακροχρόνιες παραχωρήσεις (Εγνατία, λιμάνια, μαρίνες), όπου η προκήρυξη αφορά την εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή. Στη δεύτερη, και πιο σύνθετη κατηγορία, υπάγονται οι εισηγμένες, πλην των ΕΛΠΕ και της ΔΕΗ. Εδώ αν και είναι νωρίς ακόμη να μιλήσει κανείς για τη μέθοδο ιδιωτικοποίησης, το πιθανότερο είναι ότι αυτή θα γίνει μέσω χρηματιστηρίου με το άνοιγμα βιβλίου επιταχυνόμενων προσφορών. Ακριβώς επειδή τα πακέτα είναι μειοψηφικά δεν τίθεται θέμα δημόσιας προσφοράς και αλλαγής του πλειοψηφικού ελέγχου. Η διαδικασία ονομάζεται Accelerated Book Building, χρησιμοποιείται ευρύτατα, και προβλέπει ότι το βιβλίο προσφορών μένει ανοικτό για μία-δύο ημέρες, οπότε ο χρόνος πώλησης των μειοψηφικών πακέτων είναι πολύ σύντομος.
Στην τρίτη κατηγορία υπάγονται οι πιο σύνθετες περιπτώσεις. Τέτοια είναι η περίπτωση των ΕΛΠΕ, όπου το μνημόνιο κάνει λόγο για εναλλακτικές μεθόδους αναφέροντας ότι το Δημόσιο μπορεί να διαθέσει μικρότερο ποσοστό του προβλεπόμενου 35%. Στην πράξη αυτό σημαίνει παράλληλη πώληση μεριδίων τόσο του Δημοσίου, όσο και του βασικού μετόχου των ΕΛΠΕ, δηλαδή της Paneuropean του ομίλου Λάτση που ελέγχει το 45,47% της εταιρείας. Αρκεί φυσικά κάτι τέτοιο να έχει και τη σύμφωνη γνώμη της Paneuropean. Οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν αμέσως μόλις οι σύμβουλοι της αποκρατικοποίησης παραδώσουν στο ΤΑΙΠΕΔ τις εισηγήσεις τους, τις οποίες και καταρτίζουν αυτή τη περίοδο.
Εύκολη δεν είναι ούτε η υπόθεση του 65% της ΔΕΠΑ. Εδώ επανέρχεται το ερώτημα, αν κατ' αρχήν τα ΕΛΠΕ, τα οποία επανειλημμένα έχουν δηλώσει ότι τα ενδιαφέρει η αγορά φυσικού αερίου, θα πουλήσουν το ποσοστό τους ύψους 35% στη ΔΕΠΑ μαζί με το μερίδιο 65% του Δημοσίου, όπως δηλαδή έκαναν στην περίπτωση του ΔΕΣΦΑ. Τίποτα ωστόσο δεν μπορεί να ξεκινήσει πριν ξεκαθαρίσει η τύχη της παρουσίας της ΔΕΠΑ στις Εταιρείες Παροχής Αερίου σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία, γεγονός που θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη με τους ξένους μετόχους τους, Shell, και Eni. Το επιθυμητό από την κυβέρνηση σενάριο προβλέπει την αποχώρηση της ΔΕΠΑ από Θεσσαλονίκη – Θεσσαλία και την παραμονή της στην Αττική, ωστόσο αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια οριστική συμφωνία.
Ειδική περίπτωση αποτελεί εκείνη της ΔΕΗ. Εξετάζεται τόσο η πώληση μετοχών, όσο και το να εφαρμοστεί κάποια εναλλακτική μέθοδος, αρκεί αυτή να έχει τα ίδια οικονομικά οφέλη για το Δημόσιο. Αν και είναι ακόμη πρόωρο για οριστικές αποφάσεις, το σίγουρο είναι όταν θα έρθει η ώρα, θα εξεταστούν διάφορα εργαλεία, όπως η ιδέα της έκδοσης ενός ομολόγου μετατρέψιμου στις προς πώληση μετοχές, με το σκεπτικό ότι η ιδιαίτερα χαμηλή χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας, δεν ευνοεί τη διάθεση του 17% στο χρηματιστήριο. Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία θα ξεκινήσει αφού θα έχει ξεκαθαρίσει το τι μέλλει γενέσθαι με τις λιγνιτικές μονάδες, των οποίων η πώληση προγραμματίζεται για τον Ιούνιο.
Φωτογραφία: Intime
