Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Σαν φτερό στον άνεμο τα ελληνικά ομόλογα εμφανίζουν μεταβολές ανάλογα με τις διαθέσεις των αγορών, υποδεικνύοντας ότι μετά τις 20 Αυγούστου ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με τις αγορές για να μην παραμείνει η χώρα απομονωμένη. Χθες, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου ξεπέρασε το 4% για πρώτη φορά από το τέλος Ιουνίου, μέσα στο γενικότερο κλίμα που δημιουργούν οι αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων από μεγάλες κεντρικές τράπεζες.
Υπάρχει, βέβαια, η «δικαιολογία» της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όμως δεν είναι επαρκής για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Κανείς δεν περίμενε από το Ταμείο να κηρύξει το τέλος της ελληνικής κρίσης, ούτε υπήρχαν ελπίδες στην κυβέρνηση για βελτίωση του κλίματος εξαιτίας της έκθεσης. Η πρόβλεψη του ΔΝΤ που αναφέρει ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα παραμείνουν εγκλωβισμένες σε επίπεδα μεταξύ 5% και 6% για τις επόμενες δεκαετίες προκάλεσε αντιδράσεις, όμως οι χθεσινές μεταβολές δείχνουν ότι αυτή τη φορά δεν είναι και τόσο υπερβολικό.
Έχουν μείνει 17 ημέρες για τη λήξη του μνημονίου και τίποτα δεν πηγαίνει όπως θα ήθελε η κυβέρνηση. Πέρα από την ανείπωτη τραγωδία στην Αν. Αττική – η οποία δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο και που έτσι κι αλλιώς απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο κυβερνητικής φιέστας - η αντιμετώπιση των ελληνικών ομολόγων από τους επενδυτές μόνο τέλος των μνημονίων και της επιτροπείας δεν προμηνύει.
Στην κυβέρνηση ήλπιζαν ότι με τη λήξη του προγράμματος θα μπορούσαν να «πουλήσουν» ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων επιτρέπουν στο ελληνικό δημόσιο να βγει στις αγορές ανά πάσα στιγμή και μάλιστα με λογικά επιτόκια. Έτσι θα είχαν τη δυνατότητα να στηρίξουν το αφήγημα του «εμείς βγάλαμε τη χώρα από τα μνημόνια και οι αγορές είναι ανοιχτές για την Ελλάδα». Μία απόδοση χαμηλότερη του 3,5% στο δεκαετές θα ικανοποιούσε αυτό το αφήγημα.
Η αλήθεια είναι ότι το κεφαλαιακό «μαξιλάρι» που διαθέτει το ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάκτηση βιώσιμης πρόσβασης στις αγορές, αφού δεν υπάρχει άμεση ανάγκη δανεισμού για την κάλυψη αναγκών. Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι δεν έχει συνηθίσει να στέκεται στα πόδια της με όρους αγορών και ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα υπακούσει στις «απαιτήσεις» των αγορών
Όπως δήλωσε και ο Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ μετά τη συμφωνία του Eurogroup για το χρέος, μετά το τέλος του μνημονίου η Ελλάδα θα είναι μόνη της και είναι απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης ποια κατεύθυνση θα πάρει, άρα όσο πιο δυνατή είναι η ελληνική οικονομία, τόσο το καλύτερο για τα ομόλογα.
Από τη στιγμή, ωστόσο, που η Ελλάδα δεν απολαμβάνει επενδυτική διαβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης, ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να ανοίξει «διάλογο» με τις αγορές. Αρχής γενομένης από την 21η Αυγούστου, την ημέρα μετά τη λήξη του προγράμματος, και αν η Ελλάδα θέλει πραγματικά καθαρή έξοδο, τότε ο μέχρι σήμερα δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των Ευρωπαϊκών Θεσμών θα πρέπει να αντικατασταθεί από έναν δίαυλο επικοινωνίας με τις αγορές. Όμως η επικοινωνία με τις αγορές θα είναι πολύ διαφορετική.
Όπως επισημαίνει ο γνωστός οικονομολόγος και καθηγητής του LSE, Lorenzo Codogno, από τη στιγμή που έχει εξανεμιστεί κάθε πιθανότητα διατήρησης του waiver και ένταξης της Ελλάδας στο QE, δεν μπορούμε πλέον να περιμένουμε θετικούς ιδιοσυγκρασιακούς παράγοντες που θα προσφέρουν στήριξη στα ελληνικά κρατικά ομόλογα. «Θα εξαρτηθεί από τις οικονομικές πολιτικές που θα εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση και από τον “διάλογο” που θα ανοίξει ο Αλέξης Τσίπρας με τις αγορές καθώς και από το παγκόσμιο κλίμα για τίτλους υψηλού ρίσκου. Συνεπώς, ενδέχεται να βρισκόμαστε στο τέλος μίας θετικής περιόδου για τους ελληνικούς τίτλους».
Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έφτασε κοντά στο 4,1% στις συναλλαγές της Πέμπτης, εξαιτίας του ευρύτερου κλίματος αύξησης των επιτοκίων που κυριαρχεί παγκοσμίως. Την αρχή έκανε η αμερικανική Fed, ενώ χθες ήταν η σειρά των κεντρικών τραπεζών της Ινδίας και της Αγγλίας να αυξήσουν τα επιτόκια, αποδεικνύοντας ότι ο «μηχανισμός επαναφοράς» των αγορών σε... εκτός κρίσης λειτουργία έχει ξεκινήσει για τα καλά.
Το τέλος του φθηνού χρήματος συνεπάγεται ότι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων θα πάρουν την ανιούσα και πρώτα επηρεάζονται οι χώρες που έχουν πρόβλημα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων κατέγραψαν χθες τη μεγαλύτερη άνοδο από τον Ιούνιο και ακολούθησαν οι ελληνικοί τίτλοι.
