Κατά περίπου 0,8% ή 750 δισ. δολάρια αναμένεται να περιοριστεί η ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2022 εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία και των κυρώσεων που επιβάλλει η Δύση κατά της Ρωσίας. Αυτή είναι η πρώτη εκτίμηση για το πως η ρωσική εισβολή αλλάζει το momentum στην παγκόσμια οικονομία. Χθες βράδυ, η Capital Economics αναθεώρησε επί τα χείρω την πρόβλεψη για την παγκόσμια ανάπτυξη στο 3,2% από 4% πριν τον πόλεμο.
Η οικονομία της Ευρωζώνης είναι αυτή που θα επηρεαστεί περισσότερο με την ανάπτυξη να επιβραδύνει στο 2,8%, ενώ ο βρετανικός οίκος τονίζει ότι η Ευρωζώνη διατρέχει επίσης τον μεγαλύτερο κίνδυνο να βρεθεί σε ύφεση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, όλοι οι δείκτες που καταγράφουν τις εξελίξεις και το κλίμα στην οικονομική δραστηριότητα, αντανακλούν τελευταία την πολύ μεγάλη επιδείνωση των συνθηκών μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τόσο οι επενδυτές όσο και οι επιχειρήσεις, έχουν γίνει πολύ πιο απαισιόδοξοι για το τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες, σε σημείο που αναλυτές πιστεύουν πλέον ότι ο πόλεμος θα προκαλέσει τεράστιο πλήγμα στη λειτουργία της αγοράς.
Αν υπάρχει ένα θετικό στοιχείο, αυτό είναι ότι με τα σημερινά δεδομένα, φαίνεται πως η Ευρώπη μπορεί να αποφύγει την ύφεση. Βέβαια, όπως όλα, έτσι και αυτή η εκτίμηση συνοδεύεται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.
Η ιστορικών διαστάσεων πτώση του δείκτη ZEW είναι ενδεικτική της ατμόσφαιρας που επικρατεί σήμερα στην Ευρώπη και της ακραίας αβεβαιότητας που επέστρεψε. Ο περίφημος δείκτης οικονομικού κλίματος του γερμανικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Οικονομικών Μελετών (ZEW), βασίζεται στις εκτιμήσεις 300 εξειδικευμένων στελεχών από τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και οικονομικά τμήματα μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, αποτελώντας σημαντικό οιωνό για τις αγορές εδώ και 30 χρόνια.
Ο δείκτης ZEW για την Ευρωζώνη κατέρρευσε στο -38,7 για τον μήνα Μάρτιο, από +48,6 που έδειξε η μέτρηση του Φεβρουαρίου, στη μεγαλύτερη πτώση που έχει καταγραφεί ποτέ.
Όπως σχολιάζει σε σημείωμά της η αναλύτρια της Capital Economics, Τζέσικα Χιντς, οι δείκτες οικονομικού κλίματος όπως ο ZEW και ο Sentix, δεν συνδέονται άμεσα με το ΑΕΠ, αλλά σε γενικές γραμμές υποδεικνύουν μία απότομη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η ίδια σημειώνει ότι το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, οι ZEW και Sentix κατέγραψαν μεγάλη πτώση αλλά το ΑΕΠ συνέχισε να αναπτύσσεται.
Για να γίνει μία ασφαλέστερη εκτίμηση για την πορεία της οικονομίας και τις πραγματικές επιπτώσεις που θα έχει ο πόλεμος μεσοπρόθεσμα και όχι μόνο κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών, θα πρέπει να υπάρξουν περισσότερες ενδείξεις για την πορεία των καταναλωτικών δαπανών και των επιχειρηματικών προσδοκιών. Γι’ αυτό η Χιντς παραθέτει τη μηνιαία έρευνα της Τράπεζας της Γαλλίας μέσω της οποίας καταρτίζει τον δείκτη οικονομικής αβεβαιότητας. Η έρευνα έγινε μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και δείχνει ότι η αβεβαιότητα εκτινάχθηκε και ειδικότερα στον κλάδο της βιομηχανίας.
Γράφημα
Banque de France - Δείκτης Οικονομικής Αβεβαιότητας
Η επιδείνωση των συνθηκών φαίνεται στο γράφημα, ωστόσο η έρευνα διεξάχθηκε έως τις 3 Μαρτίου, που σημαίνει ότι η αβεβαιότητα θα είναι ακόμη μεγαλύτερη σήμερα λόγω της κλιμάκωσης του πολέμου για 20 ημέρες. Οι επιχειρήσεις που έλαβαν μέρος στην έρευνα της Τράπεζας της Γαλλίας, ανέφεραν ότι ανησυχούν πολύ για τις τιμές και τη διαθεσιμότητα των πρώτων υλών για να κάνουν τη δουλειά τους. Τόνισαν, επίσης, τον κίνδυνο μεταφοράς των πρώτων υλών, ειδικά μέσω τρένου, αλλά και τον αντίκτυπο του πολέμου στις σχέσεις των Ευρωπαίων με προμηθευτές από τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Υπάρχει όμως ένα επιπρόσθετο στοιχείο που ενδεχομένως «κρύβει» σήμερα - και για λίγο καιρό ακόμη - τον αντίκτυπο του πολέμου στην οικονομική δραστηριότητα. Στην πλειονότητά τους, οι αναλυτές συμφωνούν ότι η αρνητική επίδραση για την οικονομία θα προέλθει στο μεγαλύτερο βαθμό από τη μεγάλη αύξηση των τιμών και την περαιτέρω εκτίναξη του πληθωρισμού. Αν είναι έτσι, τότε για να αντικατοπτριστεί η ασθενέστερη οικονομική δραστηριότητα στις σχετικές έρευνες θα πρέπει να περάσουν 1-2 μήνες.
Ειδικά σε ό,τι αφορά στον πληθωρισμό στα τρόφιμα, οι τιμές είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν πολύ πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στο δεύτερο μισό του 2021, η έκρηξη των ενεργειακών τιμών είχε οδηγήσει σε άνοδο το κόστος παραγωγής τροφίμων καθώς τα λιπάσματα ακρίβυναν, το κόστος θέρμανσης των θερμοκηπίων το ίδιο, ενώ οι τιμές των καυσίμων έκαναν πιο ακριβές τις μεταφορές.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία για τις τιμές παραγωγού, ο γενικός δείκτης πληθωρισμού στα τρόφιμα αναμένεται να εκτιναχθεί στο 6% τον Απρίλιο, ενώ με δεδομένο ότι αποτελεί σχεδόν το 15% του συνολικού πληθωρισμού, θα προσθέσει περίπου 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στη γενική μέτρηση.
