Ο χρόνος τελειώνει για την ΕΚΤ και μέχρι τις 21 Ιουλίου θα πρέπει Βορράς και Νότος να καταλήξουν σε συμφωνία για την αντιμετώπιση της δίδυμης κρίσης έτσι ώστε να αποτραπεί νέα κατακόρυφη άνοδο των spreads. Από τη μία ο πληθωρισμός καλπάζει και είναι αναγκαία η αύξηση των επιτοκίων και από την άλλη χρειάζεται κάτι σαν «κόφτης» για να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην αγορά ομολόγων.
Όταν νιώθεις την πίεση των αγορών τόσο ασφυκτικά μάλλον μια κίνηση με την οποία απλώς κερδίζεις χρόνο δεν αρκεί. Αυτό φάνηκε την περασμένη Πέμπτη, όταν οι αγορές αντέδρασαν υποτονικά στις ασαφείς υποσχέσεις της Κριστίν Λαγκάρντ, αλλά υποχώρησαν αρκετά την Παρασκευή μετά τα δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να εφαρμόσει «κόφτη» στα spreads.
Η ομολογουμένως αξιοσημείωτη πτώση των αποδόσεων των ελληνικών και ιταλικών ομολόγων την Παρασκευή δεν λύνει το πρόβλημα. Οι αγορές μπορεί να τηρήσουν για λίγο στάση αναμονής, όμως με την πρώτη ευκαιρία θα ασκήσουν νέες πιέσεις. Η κατάσταση μάλιστα, μπορεί να ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο στην περίπτωση που το εργαλείο που τελικά θα παρουσιάσει η ΕΚΤ, δεν έχει το μέγεθος ενός μπαζούκα ή δεν θυμίζει το «whatever it takes» του Ντράγκι. Αυτή είναι η εικόνα που μεταφέρουν στο liberal.gr, παράγοντες με βαθιά γνώση των διεργασιών στη Φρανκφούρτη.
Στο σημείο που βρισκόμαστε δεν χωράει άλλη απογοήτευση των αγορών, υπό την έννοια ότι οι αποδόσεις να εκτοξευθούν στην περίπτωση που γίνει σαφές ότι δεν υπάρχει αποτελεσματικό εργαλείο προστασίας των ομολόγων όσο θα αυξάνονται τα επιτόκια. Ένα εργαλείο για το οποίο ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, έχει επανειλημμένα επισημάνει την ανάγκη ύπαρξης όσο η ΕΚΤ θα στρίβει το τιμόνι της νομισματικής πολιτικής για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό.
Στην πραγματικότητα, η Λαγκάρντ προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου, σε μία πολύ δύσκολη αποστολή, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι τέτοια η διαφορά μεταξύ των γερακιών και των περιστεριών της ΕΚΤ που το χρονικό διάστημα έως τη συνεδρίαση του Ιουλίου μοιάζει πολύ μικρό για να επιτευχθεί συμφωνία.
Τι ζητούν όμως οι αγορές; Ένα εργαλείο που θα λειτουργήσει ως δίχτυ προστασίας για τα ομόλογα του Νότου και ειδικότερα της Ιταλίας και της Ελλάδας και θα δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα που έχει ανακύψει μετά το τέλος του QE και την προαναγγελία αύξησης των επιτοκίων. Είναι ο «κόφτης» αυτό που χρειάζεται και πως θα λειτουργήσει;
Οι διαρροές μέχρι στιγμής είναι περιορισμένες. Το δημοσίευμα του Bloomberg ανέφερε ότι για κάθε παρέμβαση που θα κάνει η ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων έτσι ώστε να μην ξεφεύγουν τα spreads, θα μειώνει τον ισολογισμό της, πουλώντας ανάλογου ύψους τίτλους από άλλη δεξαμενή για να μην υπάρχουν πληθωριστικές επιπτώσεις.
Αυτά την Παρασκευή και μένει να γίνουν γνωστές οι λεπτομέρειες του σχεδίου. Τώρα, οι «ευέλικτες επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του PEPP» που ανακοίνωσε η ΕΚΤ την Πέμπτη, ουσιαστικά κερδίζουν χρόνο μήπως και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου καταλήξουν σε κάποια συμφωνία. Το «εργαλείο κατά του κατακερματισμού» που σχεδιάζει η Ευρωτράπεζα θα πρέπει να είναι απόλυτα δραστικό και αποτελεσματικό.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ πιθανό να δούμε να σημειώνεται νέα άνοδος στις αποδόσεις των ομολόγων του Νότου, κάτι που αναμένει και η ΕΚΤ. Μένει να φανεί αν οι αγορές θα δοκιμάσουν τις αντοχές της ΕΚΤ πριν παρουσιαστεί ένα αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας στις 21 Ιουλίου, ενδεχομένως για να πιέσουν τη Λαγκάρντ να μην επιλέξει ξανά μία μέση λύση που θα ικανοποιεί και τα δύο στρατόπεδα του δ.σ. αλλά όχι τις αγορές.
Οι ευέλικτες επανεπενδύσεις του PEPP δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συγκρατήσουν τα spreads σε πιθανή μεγάλη αναταραχή στις αγορές. Επίσης, το γεγονός ότι δεν γίνεται λόγος για επανέναρξη των αγορών μέσω του PEPP, ούτε καν ως υπόθεση σε ακραίο σενάριο, σημαίνει ότι το λόμπι του Βορρά έχει θέσει ένα άτυπο βέτο στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Σε αυτό το σημείο εγείρεται το εξής ερώτημα: κινδυνεύει τελικά η Ευρωζώνη με μια νέα κρίση χρέους;
Αν δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα, αυτή τη στιγμή πρόβλημα δεν υπάρχει, κυρίως για το ελληνικό χρέος που βρίσκεται κατά μεγάλο ποσοστό στα χέρια του ESM και του EFSF, ωστόσο τα επόμενα χρόνια είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί η Ευρώπη να δημιουργήσει νέα εργαλείο χρηματοδότησης του χρέους. Τέλος, δεν αποκλείεται να υπάρξει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα με τη βιωσιμότητα του κρατικού χρέους τα επόμενα χρόνια, αν η ΕΚΤ αναγκαστεί από τις συνθήκες να αυξήσει τα επιτόκια περισσότερο από το αναμενόμενο. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η μείωση των spreads όχι μόνο θα είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί αλλά μπορεί και να μην αρκεί.
