Ολοένα πιο κοντά στο αδιέξοδο που τον οδηγούν οι δικές του οικονομικές και γεωπολιτικές επιλογές πλησιάζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις επόμενες εβδομάδες να είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για την πορεία που θα υποχρεωθεί να ακολουθήσει. Η τουρκική λίρα «φλερτάρει» με το φράγμα των 8 λιρών/δολάριο, στις αρχές Νοεμβρίου θα γνωρίζουμε το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ και από τη στάση του στη Μεσόγειο θα κριθεί η αντίδραση της Ε.Ε.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία περνάει μία σοβαρή οικονομική κρίση την οποία όσο και αν προσπαθούν να κρύψουν οι αρχές – υπάρχουν καταγγελίες για «μαγείρεμα» των οικονομικών στοιχείων (λ.χ. η ανεργία και τα κόκκινα δάνεια) που βλέπουν το φως της δημοσιότητας – έχει αρχίσει να γονατίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όμως μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες στο τιμόνι της χώρας, ο Τούρκος ηγέτης φαίνεται πως θα πρέπει σύντομα να αποφασίσει για το πολιτικό του μέλλον, την ώρα που τα ανοιχτά γεωπολιτικά μέτωπα αυξάνονται και οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δοκιμάζονται.
Αναλυτές μάλιστα εκτιμούν ότι πλέον είναι πιθανότερο από ποτέ να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές, μία συζήτηση που έχει ανοίξει από πέρσι και σήμερα εντείνεται. Η απόφαση αυτή είναι που θα καθορίσει και τις επιλογές του στην Οικονομία, αφού το όνομά του το έχτισε πάνω στην οικονομική αναμόρφωση της Τουρκίας και την εντυπωσιακή ανάπτυξη της περασμένης δεκαετίας και σε καμία περίπτωση δεν θα θέλει να φτάσει στις κάλπες με την αγορά σε κρίση.
Το ερώτημα είναι γιατί να καταφύγει σε πρόωρες εκλογές. Όπως εκτιμά ο Τούρκος ερευνητής Εμρέ Τουρκούτ, σε συνέντευξή του στο Ahval, ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να το κάνει για να μπορεί να είναι και πάλι υποψήφιος. Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών είναι, σύμφωνα με τον ερευνητή του πανεπιστημίου της Γάνδης, ο μοναδικός τρόπος βάσει του τουρκικού συντάγματος που ένας πρόεδρος επιτρέπεται να εκλεγεί για τρίτη διαδοχική θητεία. Ο Τουρκούτ σημειώνει ότι δεν θα είναι μία εύκολη υπόθεση καθώς χρειάζεται πλειοψηφία 2/3 στη στο κοινοβούλιο, ωστόσο και η αντιπολίτευση δεν αποκλείεται να συμφωνήσει αν βλέπει ότι αυξάνονται τα ποσοστά της. Όπως και να’ χει φουντώνει μία συζήτηση που θα απασχολήσει την τουρκική πολιτική σκηνή και θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις.
Πολλά θα κριθούν και από την οικονομία. Το πρωί της Παρασκευής 9 Οκτωβρίου η τουρκική λίρα έφτασε σε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου στις 7,95 λίρες/δολάριο πλησιάζοντας επικίνδυνα το ψυχολογικό όριο των 8 λιρών/δολάριο. Λίγες ώρες αργότερα το τουρκικό νόμισμα πήρε μεγάλες ανάσες, ενισχυόμενο στις 7,85 λίρες/δολάριο καθώς η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (CBRT) αύξησε για μία ακόμα φορά το κόστος δανεισμού, έστω και από… την πίσω πόρτα.
Βλέποντας ότι ξεμένει από άμυνες, η CBRT αύξησε το κόστος δανεισμού μέσω συμφωνιών ανταλλαγής συναλλάγματος, κάνοντας έτσι πιο ακριβή για τις εμπορικές τράπεζες τη μετατροπή δολαρίων σε τουρκικές λίρες. Η κίνηση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καταλυτική για τη συνέχεια, απλώς υποδεικνύει ότι οι τουρκικές αρχές στριμώχνονται από την πτώση του νομίσματος κατά περίπου 25% φέτος και αν συνεχιστεί η τάση θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε πιο δραστικά μέτρα.
Είναι γνωστό ότι ο Ερντογάν έχει σχεδόν απαγορεύσει στην CBRT να αυξήσει τα επιτόκια αναφοράς παρά την άνοδο του πληθωρισμού στο 11,75%, όμως όλα μπορεί να αλλάξουν προσεχώς. Αν ο Τούρκος ηγέτης αποφασίσει να πάει σε εκλογές π.χ. το 2021, είναι πολύ πιθανό να αλλάξει κατεύθυνση στην οικονομία για να φρενάρει την κατρακύλα της λίρας, ελπίζοντας επίσης ότι η εξάπλωση του κορονοϊού θα περιοριστεί σημαντικά και το 2021 θα είναι έτος ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης.
Σαν να μην έφταναν τα υπόλοιπα προβλήματα, οι τουρκικές επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν και το μποϊκοτάζ από τη Σαουδική Αραβία. Μάλιστα, μέσα στο Σαββατοκύριακο 8 επιχειρηματικές ενώσεις, όπως των Βιομηχάνων (TUSIAD), απεύθυναν έκκληση για τερματισμό του μποϊκοτάζ. Όπως ανέφερε το τουρκικό μέσο Ahval, σε κοινό τους ανακοινωθέν οι ενώσεις καλούν τις αρχές της Σ. Αραβίας να αναλάβουν πρωτοβουλία για την επίλυση του προβλήματος. Νωρίτερα την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής του υπουργείου Εμπορίου της Σ. Αραβίας κάλεσε τους πολίτες της χώρας του να μποϊκοτάρουν «οτιδήποτε προέρχεται από την Τουρκία». Ανεπίσημα το μποϊκοτάζ κρατάει έναν ολόκληρο χρόνο, με τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών να παραμένουν τεταμένες μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 στην Κωνσταντινούπολη.
