Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που η επενδυτική κοινότητα παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τη μεγάλη πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων κοντά σε ιστορικά χαμηλά – με το 10ετές σε χαμηλό 15 ετών – η ψαλίδα με τα ιταλικά ομόλογα κλείνει και το spread μεταξύ ελληνικών και ιταλικών τίτλων διαμορφώνεται στα χαμηλότερα επίπεδα από την παγκόσμια κρίση του 2008.
Οι οιωνοί δεν είναι καλοί για την Ιταλία καθώς οι προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας της χώρας αλλά και της ίδιας της κυβέρνησης προμηνύουν νέα κόντρα με την Ευρώπη για τους δημοσιονομικούς στόχους, ενώ το γεγονός ότι βρισκόμαστε λίγες εβδομάδες πριν τις ευρωεκλογές κάνει τους αναλυτές να αναμένουν σφοδρή αντεπίθεση από τον Ματέο Σαλβίνι. Σήμερα, η Ιταλία είναι αναμφίβολα ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης και σύμφωνα με την Capital Economics όσο περνάει ο καιρός αποκτά όλο και περισσότερο προφίλ κινδύνου παρόμοιο με της Ελλάδας.
Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων στο β'' εξάμηνο του 2018 και ένα... καθημερινό σίριαλ που κλόνισε την Ευρώπη και θύμισε το ελληνικό 2015, Ρώμη και Βρυξέλλες έκαναν ένα βήμα πίσω για να συμφωνήσουν τελικά τον περασμένο Δεκέμβριο σε έλλειμμα 2,04% για το 2019. Όμως πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας ανακοίνωσε αυτό που πολλοί περίμεναν όταν ο Ματέο Σαλβίνι έδειχνε να συνθηκολογεί υπό τις πιέσεις των αγορών, της Κομισιόν και των οικονομικών συνθηκών στη χώρα. Ότι η Ιταλία δεν θα επιτύχει τους στόχους που συμφώνησε με την Ευρώπη και το έλλειμμα του 2019 θα διαμορφωθεί στο 2,4%, ήτοι στο επίπεδο που απέρριψε κατ'' επανάληψη η Κομισιόν.
Χθες, ήρθε η Bank of Italy να επιβεβαιώσει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας θα διαμορφωθεί στο 3,4% του ΑΕΠ το 2020 παραβιάζοντας τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θέτουν ως «ταβάνι» το 3%. Αυτό στην ουσία σημαίνει ότι ξεκινά μία νέα – και προφανώς μακρά – περίοδος διαπραγματεύσεων, τόσο για τα μέτρα που θα εφαρμοστούν φέτος αλλά κυρίως για τον προϋπολογισμό του 2020, με επίκεντρο την αύξηση των φόρων.
Ο πραγματικός ηγέτης και αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, Ματέο Σαλβίνι, ξεκαθάρισε την περασμένη εβδομάδα ότι οι φόροι δεν πρόκειται να αυξηθούν. Όταν, μάλιστα, ρωτήθηκε για το που θα βρει τους πόρους που χρειάζονται για χρηματοδοτηθεί ο προϋπολογισμός είπε «από την ανάπτυξη γιατί η Ιταλία είναι μία από τις καλύτερες χώρες στον κόσμο». Μόνο που η ανάπτυξη έχει χρόνια να εμφανιστεί στη γειτονική μας χώρα και σήμερα βρίσκεται σε ύφεση.
Η «μπλόφα», λοιπόν, του Ιταλού πολιτικού... αποκαλύπτεται. Στην εξίσωση, εξάλλου, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών καθώς αν ο Ματέο Σαλβίνι βγει ενισχυμένος τότε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα αντισταθεί ακόμη περισσότερο στις απαιτήσεις των Βρυξελλών. Αυτό ακριβώς δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, στις οποίες η Λέγκα του Βορρά ξεπερνάει ακόμη και το 30% από 16% που έλαβε στις περσινές βουλευτικές εκλογές, ενώ το Κίνημα Πέντε Αστέρων χάνει μεγάλο μέρος της δύναμής του.
Όσον αφορά την οικονομία, η Capital Economics εκτιμά ότι η Ιταλία θα παραμείνει σε ύφεση το 2019 και «βλέπει» ρυθμό της τάξης του 1,5% για την Ελλάδα (0,8% για την Ευρωζώνη). Επιπλέον, προβλέπει ότι το spread ελληνικών-ιταλικών τίτλων θα μειωθεί από τις 70 μονάδες βάσης που βρίσκεται σήμερα (3,30% η απόδοση του ελληνικού 10ετούς έναντι 2,60% του αντίστοιχου ιταλικού) στις 25 μονάδες βάσης έως το τέλος του 2019, αντανακλώντας τις αδύναμες οικονομικές προοπτικές της Ιταλίας και τον αυξημένο πολιτικό κίνδυνο. Δυστυχώς για την Ελλάδα, αυτό δεν συνεπάγεται ότι το κόστος δανεισμού της χώρας θα υποχωρήσει αισθητά αλλά ότι θα αυξηθεί αυτό της Ιταλίας. Ο οίκος εκτιμά ότι στο τέλος του έτους η Ελλάδα θα δανείζεται με 3,5% και η Ιταλία με 3,25%.
Όσο επιδεινώνονται οι οικονομικές συνθήκες τόσο θα εντείνονται οι ανησυχίες για την βιωσιμότητα του ιταλικού χρέους, προειδοποιεί η Capital Economics, με το ΔΝΤ να επισημαίνει σε πρόσφατη έκθεση τον κίνδυνο να πυροδοτηθεί μια νέα κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Και μπορεί σήμερα το ελληνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να είναι πολύ υψηλότερο από το ιταλικό, ωστόσο βρίσκεται σε πτωτική τροχιά και έχει ρυθμιστεί με πολύ πιο ευνοϊκούς όρους από το δημόσιο χρέος της Ιταλίας. Επιπρόσθετα, το ιταλικό χρέος είναι πολύ μεγαλύτερο σε όγκο και άρα αποτελεί τον απόλυτο συστημικό κίνδυνο για την Ευρωζώνη.
