Του Γιώργου Φιντικάκη
Κοινό μυστικό αποτελεί στην ΔΕΗ η ύπαρξη επικίνδυνων ρηγμάτων στο ορυχείο ήδη από το 2010, καμία όμως από τις κυβερνήσεις των τελευταίων ετών και τις διοικήσεις της επιχείρησης, δεν πήρε το πολιτικό κόστος να διακόψει τη λειτουργία του.
Οι αιτίες ήταν τόσο πολιτικές, όσο και οικονομικές. Αφενός επειδή διακυβεύονταν εκατοντάδες θέσεις εργασίας στην περιοχή και αφετέρου επειδή η διακοπή της εκμετάλλευσης του λιγνιτωρυχείου στο οποίο υπάρχουν αποθέματα 30 εκατομμυρίων τόνων θα είχε μεγάλο οικονομικό κόστος για τη ΔΕΗ. Τώρα βέβαια το κόστος αυτό θα επιβαρύνει ούτως ή άλλως την επιχείρηση.
Η μεγαλύτερη ωστόσο ζημιά αφορά στην εικόνα της ΔΕΗ, που τους τελευταίους μήνες απασχολεί μόνιμα την επικαιρότητα. Πότε με τις διαφωνίες διοίκησης-κυβέρνησης, πότε με τα ληξιπρόθεσμα χρέη, και τώρα με μια καταστροφή για την οποία ουδείς μπορεί να αποκλείσει και το ανθρώπινο λάθος. Στην πραγματικότητα ουδείς μπορεί να διαβεβαιώσει αν υπήρξαν πρόδρομα συμπτώματα της κατολίσθησης τα οποία αγνοήθηκαν, καθώς και ενδείξεις για ένα «προδιαγεγραμμένο» να συμβεί ατύχημα, από το οποίο ευτυχώς δεν θρηνήσαμε θύματα.
Ερωτήματα σαν κι αυτά θα κληθούν να απαντήσουν οι δύο επιτροπές που καλούνται να έχουν διερευνήσει ως τα τέλη Ιουνίου τα αίτια της καταστροφής. Η πρώτη, αυτή της ΔΕΗ, συγκροτήθηκε χθες και καλείται να υποβάλει το πόρισμά της ως τα τέλη του μήνα. Αλλά προκειμένου να μην υπάρξουν υπόνοιες για «συγκάλυψη ευθυνών», το υπουργείο θα συστήσει και εκείνο επιτροπή μέσα στις αμέσως επόμενες ημέρες. Αρκεί φυσικά ΔΕΗ και υπουργείο να μην μπλέξουν τα πορίσματά τους.
Παιχνίδι ευθυνών
Προς το παρόν το σενάριο που προβάλλεται ως βασικό είναι αυτό του πρωτόγνωρου γεωλογικού φαινομένου, το οποίο ουδείς μπορούσε να προβλέψει. Σε αυτό το κάδρο μάλιστα, ο πρόεδρος της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκης έκανε λόγο και για δεύτερο ρήγμα που ενεργοποιήθηκε στην περιοχή, δίχως να καταφέρει κανείς από τους ειδικούς να προβλέψει τη συμπεριφορά του. Την ίδια πάντως στιγμή κάτοικοι της περιοχής «φωτογραφίζουν» ως βασική αιτία τον τρόπο ανάπτυξης του ορυχείου του Αμυνταίου. Σκάβοντας όλο και βαθύτερα η ΔΕΗ για να βρεί λιγνίτη ενεργοποιήθηκαν σειρά από ρήγματα, όπως χαρακτηριστικά λένε.
Το ΠΑΣΟΚ και η Μικρή ΔΕΗ
Όσο για το ΠΑΣΟΚ επιμένει να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι 2,5 χρόνια τώρα δεν προχώρησε καμία από τις διαδικασίες που το ίδιο είχε δρομολογήσει για την μετεγκατάσταση του οικισμού των Αναργύρων. Έχει όμως και το ίδιο μεγάλες ευθύνες για τις καθυστερήσεις. Το αποδεικνύει το non paper που το έδωσε χθες στην δημοσιότητα σύμφωνα με το οποίο η μετεγκατάσταση των δυο οικισμών, Αναργύρων (Φλώρινα) και Ακρινής (Κοζάνη), νομοθετήθηκε το Μάρτιο του 2011 (ν.3937). Η Επιτροπή της ΔΕΗ που έπρεπε να εκπονήσει το σχέδιο μετεγκατάστασης συγκροτήθηκε το Δεκέμβριο του 2011, ωστόσο χρειάστηκε να περάσει ενάμισι χρόνος μέχρι να υποβάλει το σχέδιο στην τότε διοίκηση της επιχείρησης (Ιούνιος 2013). Το μεγάλο όμως λάθος έγινε τον Ιούλιο του 2014, όταν η ρύθμιση για την μετεγκατάσταση των δύο οικισμών εντάχθηκε στο νόμο της Μικρής ΔΕΗ (4273/2014). Το σκεπτικό ήταν ότι μαζί με την Μικρή ΔΕΗ θα πουληθεί και το ορυχείο του Αμυνταίου, και άρα ο μελλοντικός αγοραστής θα αναλάβει και τις υποχρεώσεις που το βαρύνουν, ανάμεσα στις οποίες και η μεταφορά του οικισμού.
Δείγμα ότι επρόκειτο για κομφούζιο, είναι ότι τον Σεπτέμβριο του 2014, στο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που υπέβαλε η ΔΕΗ προς την τότε ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η επιχείρηση ρωτούσε ποιος θα αναλάβει το 50% του κόστους μετεγκατάστασης. Η ίδια ή ο επενδυτής, στον οποίο και επρόκειτο να παραχωρηθεί το ορυχείο ;
Σημειωτέον ότι το άλλο 50% θα βάραινε το Δημόσιο.
Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ ακύρωσε το νόμο της Μικρής ΔΕΗ, μαζί με αυτόν και τα επίμαχα άρθρα, και έτσι ουδείς ανέλαβε το κόστος μετακόμισης των δύο οικισμών. Αν η διάταξη είχε εξαιρεθεί του νόμου, ίσως η μετεγκατάσταση να είχε προχωρήσει περισσότερο.
Τα νούμερα
Αναφορικά με τη ζημιά, τα μεγέθη που έχουν δει το φως της δημοσιότητας (σσ: 1,5- 2 δισ. ευρώ), δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΔΕΗ, η άμεση οικονομική ζημιά υπολογίζεται σε 30-40 εκατ. ευρώ λόγω της καταστροφής τριών εκσκαφέων, όμως το έμμεσο κόστος θα είναι εκ των πραγμάτων πολύ υψηλότερο.
Το κοίτασμα που βρίσκεται αυτή τη στιγμή εγκλωβισμένο στο Αμύνταιο υπολογίζεται σε 28 εκατ. τόνους λιγνίτη, η αξία του οποίου φτάνει τα 500-600 εκατ. ευρώ. Κόστος θα έχει η ΔΕΗ και από την αναστολή λειτουργίας των δύο μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στο Αμύνταιο, οι οποίες δεν είναι γνωστό αν και πότε θα καταστεί εφικτό να λειτουργήσουν ξανά.
