Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Προϋπολογισμός λιτότητας, αντιαναπτυξιακός, μνημονιακός ακόμα και προεκλογικός θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ο προϋπολογισμός που ψηφίσθηκε χθες από το Βουλή. Ένας προϋπολογισμός που κρύβει νέους φόρους ύψους 935 εκατ. ευρώ (ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος) μειωμένες επενδύσεις, ο οποίος ταυτόχρονα γεννά ερωτήματα για το κατά πόσο θα εκτελεσθεί. Αν και η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει ότι πρόκειται για έναν επεκτατικό προϋπολογισμό αυτός δεν διαφέρει καθόλου από τους προηγούμενους όταν για παράδειγμα τα πρωτογενή πλεονάσματα θα φθάσουν στα 7,4 δισ. ευρώ, ενώ οι παροχές ύψους 910 εκατ. ευρώ κινούνται περισσότερο στην λογική της προσέλκυσης ψηφοφόρων και λιγότερο στην προσπάθεια ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας.
Μάλιστα, ο προϋπολογισμός κρύβει μια «βόμβα» που δεν έχει εκτιμηθεί σωστά και μπορεί να σκάσει στα χέρια της επόμενης κυβέρνησης, κάτι που προβληματίζει ασφαλώς την Πειραιώς. Πρόκειται για τις δικαστικές αποφάσεις που μπορούν να τινάξουν στο αέρα τον προϋπολογισμό και συγκεκριμένα αποφάσεις που σχετίζονται με το νόμο Κατρούγκαλο αλλά και τις επιστροφές των δώρων στους συνταξιούχους. Δεν αποκλείεται η βόμβα να είναι μεγάλης ισχύος και να αναγκάσει την επόμενη κυβέρνηση όχι μόνο να αναστείλει τις παροχές Τσίπρα αλλά και να επιβάλει νέα μέτρα.
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων δεν είναι οι μόνες που κρύβουν δημοσιονομικούς κινδύνους, με απρόβλεπτες προεκτάσεις. Η υπέρβαση δαπανών στην προεκλογική περίοδο, που αναμένεται να κορυφωθεί τους επόμενους μήνες, αντιμετωπίζεται απ' όλους με σοκ και δέος. Δεδομένου ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού του 2019 διαμορφώνεται στο όριο του στόχου, μόλις στο 3,6% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για 3,5% του ΑΕΠ, τα περιθώρια υπερβάσεων είναι σχεδόν μηδενικά. Οπως επεσήμανε στην έκθεσή του για τον προϋπολογισμό και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «η ύπαρξη ενός εκλογικού δημοσιονομικού κύκλου το 2019, με αποσταθεροποιητική δυναμική διαχρονικά, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή».
Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η περικοπή των επενδύσεων. Και συγκεκριμένα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Η κυβέρνηση δεν δίστασε να περικόψει το ΠΔΕ κατά 550 εκατ. ευρώ, στον προϋπολογισμό του 2019 για να χρηματοδοτήσει τις προεκλογικού χαρακτήρα παροχές. Είναι πασιφανές ότι η ανάπτυξη δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή προτεραιότητας των παρεμβάσεων του προϋπολογισμού. Το επίκεντρο βρίσκεται στις παροχές: μικρή μείωση ΕΦΚΑ, επίδομα στέγασης και η μη περικοπή των συντάξεων. Από την άλλη πλευρά οι επιχειρηματίες δεν έχουν κρύψει την απογοήτευσή τους για τη σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολογίας των κερδών, αντί της άμεσης, που θα αποτελούσε ίσως ένα ισχυρό σήμα για την προσέλκυση επενδύσεων. Σημειώνεται ότι η Κομισιόν προβλέπει πλέον ρυθμό ανάπτυξης 2,2% για το 2019, ενώ η κυβέρνηση πιστεύει πως αυτός θα φθάσει στο 2,5%.
