Η είδηση ότι ξεκίνησαν τα γυρίσματα της τουρκικής εκδοχής της παγκοσμίου φήμης σειράς La Casa de Papel, μάλλον προκαλεί περίεργους συνειρμούς στους Τούρκους πολίτες οι οποίοι συνεχίζουν να μην έχουν λάβει απάντηση στο ερώτημα «που πήγαν τα 128 δισ. δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων που χάθηκαν από την κεντρική τράπεζα». Την πραγματική κεντρική τράπεζα, όχι αυτή του σίριαλ…
Είναι αλήθεια πως η ισπανική σειρά έχει αρκετές δόσεις υπερβολής για να υποστηρίξει την ευφάνταστη κεντρική της ιδέα, ωστόσο θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Τουρκία έχει ζήσει το δικό της La Casa de Papel, καθώς η κεντρική τράπεζα της χώρας δέχθηκε «επίθεση» και μάλιστα εκ των έσω.
Στην προσπάθειά τους να σώσουν την τουρκική λίρα από τον γκρεμό, η οποία κατέγραφε διαδοχικά ιστορικά χαμηλά εξαιτίας της ανορθόδοξης στρατηγικής του Ερντογάν να μειώσει τον πληθωρισμό τυπώνοντας χρήμα, οι κρατικές τράπεζες πούλησαν περίπου 130 δισ. δολάρια τον τελευταίο χρόνο, υπό τις οδηγίες του υπουργού Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
«Σκηνοθέτης» του… σίριαλ που ακόμα βιώνει η τουρκική οικονομία είναι ο Τούρκος πρόεδρος και «πρωταγωνιστής» σε μεγάλο μέρος του, ο γαμπρός του και πρώην υπουργός Οικονομικών.
Ο Αλμπαϊράκ δεν μοιάζει ούτε με τον «Προφεσόρ» ούτε με τον Μπερλίν της σειράς του Netflix, όμως συνδέεται με μία σειρά υποθέσεων που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την οικονομία και έχουν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.
Όποια πέτρα… σκανδάλου και αν σηκώσεις στην Τουρκία, τον Αλμπαϊράκ θα βρεις. Από την υπόθεση της κρατικής τράπεζας Halkbank και το σκάνδαλο παραβίασης του εμπάργκο στο Ιράν, μέχρι τα «Paradise Papers», την εξαΰλωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της CBRT και την «εξαφάνιση» τόνων χρυσού.
Νέα στοιχεία δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια που ο Αλμπαϊράκ διατελούσε «τσάρος» της τουρκικής οικονομίας, χάθηκαν… στο μέτρημα περίπου 208 τόνοι χρυσού και παράλληλα οι κρατικές τράπεζες της χώρας υπέστησαν σοβαρές ζημίες, σε αντίθεση με τις ιδιωτικές τράπεζες που ενίσχυσαν την κερδοφορία τους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στους 28 μήνες της θητείας του, η ισοτιμία δολαρίου/τουρκικής λίρας ενισχύθηκε κατά 80%.
Αν πιστέψουμε τον νυν διοικητή της CBRT, Σαχάπ Καβτζίογλου, και όσα δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του σε τουρκικά κανάλια, τα αποθέματα χρυσού της Τουρκίας που φυλάσσονταν στο εξωτερικό, επαναπατρίστηκαν στα χρόνια του Αλμπαϊράκ. Σύμφωνα με τον Καβτζίογλου, τα αποθέματα χρυσού διαμορφώνονται σήμερα σε 720 τόνους.
Αν πιστέψουμε όμως το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού και τα στοιχεία που δημοσίευσε στο τέλος Απριλίου, τα επίσημα αποθέματα χρυσού είναι πολύ λιγότερα, στους 512 τόνους. Κάπου χάθηκαν στο μέτρημα 208 τόνοι…
Τα ερωτηματικά για τη διαχείριση των οικονομικών της Τουρκίας από τον γαμπρό του Ερντογάν δεν σταματούν εδώ. Πριν λίγες ημέρες η ρυθμιστική αρχή του τραπεζικού κλάδου (BRSA) έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για τις οικονομικές επιδόσεις των τραπεζών.
Παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας, οι περισσότερες ιδιωτικές τράπεζες της Τουρκίας εμφάνισαν κέρδη στο α’ τρίμηνο του 2021, έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Όμως στο ίδιο διάστημα τα κέρδη των κρατικών τραπεζών «γκρεμίστηκαν».
Η ναυαρχίδα του τραπεζικού κλάδου και μεγαλύτερη κρατική τράπεζα Ziraat Bank είδε τα κέρδη της να υποχωρούν κατά 49%, η Vakifbank κατέγραψε πτώση κερδών 56%, ενώ η Halkbank εμφάνισε κέρδη 59 εκατ. λίρες (περίπου 7 εκατ. δολάρια!), μειωμένα κατά 92% από το 2020.
Η υπόθεση της Halkbank αποτελεί ένα ακόμη μελανό σημείο για τον Αλμπαϊράκ καθώς φέρεται να είναι αυτός που μαζί με τον Ερντογάν συντόνιζαν την επιχείρηση παραβίασης των κυρώσεων κατά του Ιράν.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η Τουρκία βοήθησε μέσω της Halkbank το Ιράν να διακινήσει 20 δισ. δολάρια από πωλήσεις πετρελαίου όταν υπήρχε εμπάργκο αλλά και να ξεπλύνει 1 δις. δολάρια μέσω του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος.
Δεν αποκλείεται η Halkbank να κληθεί να πληρώσει πρόστιμο που μπορεί να αποτελέσει ταφόπλακα για το τουρκικό τραπεζικό σύστημα ύψους έως και 10 δισ. δολαρίων. Βέβαια, όλα αυτά θα γίνουν αν ποτέ εκδικαστεί η υπόθεση αφού η τουρκική πλευρά καταφέρνει να παίρνει συνεχώς αναβολές και να κολλάει τη διαδικασία.
Νωρίτερα μέσα στο μήνα, στις 5 Μαΐου, το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε νέες κυρώσεις κατά ενός εκ των βασικών κατηγορούμενων της υπόθεσης, Χακάν Ατίλα.
Σύμφωνα με τους New York Times, η σύλληψη του Ατίλα από τις αμερικανικές αρχές τον Μάρτιο του 2017, είχε προκαλέσει… σεισμικές δονήσεις στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας και γι’ αυτό ο Ερντογάν προσπάθησε να αξιοποιήσει τις στενές σχέσεις που διατηρούσε με τον Ντόναλντ Τραμπ για να μπει η υπόθεση στο αρχείο.
Μάλιστα, όταν ο Ατίλα επέστρεψε στην Τουρκία, ο Αλμπαϊράκ τον… επιβράβευσε διορίζοντάς τον CEO στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης.
Πολλοί πιστεύουν ότι από την έκβαση της υπόθεσης της Halkbank θα φανεί η στάση που θα κρατήσει στο εξής η αμερικανική κυβέρνηση απέναντι στον Ερντογάν αλλά και ότι η απειλή κυρώσεων είναι η δαμόκλειος σπάθη των Αμερικανών για να «δαμάσουν» τον Τούρκο πρόεδρο.
