Ο χειμώνας αυτός αλλάζει όλα όσα ξέραμε για το ρεύμα και τη θέρμανση. Η μείωση των οικογενειακών λογαριασμών δεν μπορεί να βασίζεται πλέον στις επιδοματικές πολιτικές. Τα κόστη στο ρεύμα, μετά το τέλος της οριζόντιας επιδότησης και την αντικατάστασή της με τη κλιμακωτή από τον Οκτώβριο στέλνουν το μήνυμα ότι χωρίς εξοικονόμηση, ο φετινός χειμώνας δεν βγαίνει. Το ίδιο ισχύει και για τη θέρμανση. Για πόσους ακόμη μήνες θα μπορεί ο προϋπολογισμός να παρέχει τόσο γενναιόδωρες επιδοτήσεις, όπως τα 9 λεπτά το λίτρο που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για το φυσικό αέριο και τα 25 λεπτά για το πετρέλαιο;
Η περίπτωση του ηλεκτρικού είναι η πιο χαρακτηριστική για τις ανατροπές που φέρνει το τέλος των οριζόντιων επιδοματικών πολιτικών για όλους και για όλη τη κατανάλωση. Αν και οι τιμές που ανακοίνωσαν οι πάροχοι για τον Οκτώβριο είναι αρκετά μειωμένες έναντι του Σεπτεμβρίου, εντούτοις το ψαλίδι στις επιδοτήσεις, οδηγεί όλες τις κατηγορίες σε αυξήσεις.
Τα νοικοκυριά πρέπει να μειώσουν από μόνα τους τη κατανάλωση, σβήνοντας διακόπτες και αχρείαστες ηλεκτρικές συσκευές, αν θέλουν να δουν μείωση του ενεργειακού τους κόστους. Τάση που ξεκίνησε τον Ιούλιο, πολύ πριν τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, με τους καταναλωτές να επιλέγουν από μόνοι τους να μειώσουν 11% τη δαπάνη για ρεύμα, συνεχίστηκε τον Αύγουστο και αναμένεται να ενταθεί καθ’ οδόν προς το χειμώνα, ανεξαρτήτως του μπόνους επιβράβευσης.
Ούτως ή άλλως αυτό, απευθύνεται μόνο στις πολύ μεγάλες καταναλώσεις, αφήνοντας εκτός όσους καίνε έως 500 KWh το μήνα, δηλαδή το 90% του συνόλου. Αν και η μέση κατανάλωση στην χώρα δεν ξεπερνά τις 300 KWh το μήνα, οι χρήστες αυτοί έμειναν εκτός του πριμ, ακόμη κι αν καταφέρουν να πετύχουν μείωση 15% στη κατανάλωσή τους. Δίχως να είναι σαφές ποιοί λόγοι επέβαλαν την παραπάνω απόφαση, η εξαίρεση της συντριπτικής πλειοψηφίας των καταναλωτών από το μέτρο, στέλνει το λανθασμένο μήνυμα στους πολλούς ότι μπορούν να συνεχίσουν να ποντάρουν στις επιδοτήσεις για να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος.
Είναι έτσι; Όχι, όπως θα διαπιστώσουν όσοι θα παραλάβουν τους πρώτους λογαριασμούς του Οκτωβρίου. Μπορεί τα τιμολόγια που ανακοίνωσαν οι προμηθευτές για τον επόμενο μήνα να είναι χαμηλότερα από το Σεπτέμβριο, ωστόσο η μείωση των επιδοτήσεων, οι οποίες πλέον θα είναι κλιμακωτές, οδηγεί σε αυξήσεις τόσο για τις χαμηλές, όσο και για τις μεγάλες κατηγορίες.
Τα νούμερα είναι απολύτως ενδεικτικά και απλώς καταδεικνύουν την σημασία της εξοικονόμησης στην μείωση του λογαριασμού, χωρίς να ποντάρει κανείς στην κρατική επιβράβευση. Σε ένα νοικοκυριό, με κατανάλωση για παράδειγμα 500 KWh και χρέωση παρόχου στα 75 λεπτά / KWh (ένα μέσο τιμολόγιο για το Σεπτέμβριο), θα του έρθει λογαριασμός 375 ευρώ για τον προηγούμενο μήνα. Αλλά μετά την οριζόντια επιδότηση των 63,9 λεπτών / KWh, που ίσχυε ακόμη το Σεπτέμβριο, το κόστος μειώνεται κατά 319,5 ευρώ, άρα θα πληρώσει μόλις 55 ευρώ.
Το ίδιο νοικοκυριό, με την ίδια κατανάλωση και μειωμένη πλέον χρέωση παρόχου στα 60 λεπτά / kWh (ένα μέσο τιμολόγιο για τον Οκτώβριο), θα κληθεί να πληρώσει για τον επόμενο μήνα 300 ευρώ. Αλλά επειδή οι επιδοτήσεις έχουν μειωθεί στα 43,6 λεπτά για τις πρώτες 500 kWh, ο τελικός του λογαριασμός μειώνεται κατά 218 ευρώ, και πρέπει να πληρώσει 82 ευρώ.
Δηλαδή περίπου 30 ευρώ πάνω από το Σεπτέμβριο, ποσά που μεγαλώνουν, όσο μεγαλώνει και η κατανάλωση και πιθανότατα θα αυξηθούν από το 2023, αν αληθεύουν οι πληροφορίες που θέλουν τον επόμενο προϋπολογισμό να είναι εξαιρετικά φειδωλός όσον αφορά στην κρατική στήριξη. Στο προσχέδιο που κατατίθεται την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου στην Βουλή, θα έχει ενσωματωθεί «ειδικό αποθεματικό» στο σκέλος των δαπανών, ώστε να βγουν οι δύσκολοι πρώτοι μήνες. Τι θα γράφει το νούμερο; Όχι πάνω από 400-500 εκατ ευρώ, σύμφωνα με τις πληροφορίες, όταν το φετινό κονδύλι έχει φτάσει τα 1,8 δισ ευρω.
Αέριο, πετρέλαιο ή ρεύμα ;
Ο ίδιος κανόνας για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εξοικονόμηση, ισχύει και στην θέρμανση, όπου δύσκολα θα επαναληφθούν τόσο γενναίες επιδοτήσεις για το αέριο και το πετρέλαιο, όπως αυτές που ανακοινώθηκαν για την έναρξη της φετινής σεζόν.
Η μάχη θα δοθεί και πάλι ανάμεσα στο αέριο και στο πετρέλαιο, αφού η θέρμανση με ρεύμα γίνεται ακόμη πιο απαγορευτική. Το αέριο μπαίνει για την ώρα δυνατά στο παιχνίδι, μετά τη γενναία επιδότηση των 9 λεπτών το λίτρο, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση και αναμένεται να κάνει ντεμπούτο στα ίδια επίπεδα ή λίγο κάτω από το επίσης ισχυρά πριμοδοτούμενο πετρέλαιο.
Αποκωδικοποιώντας τα δεδομένα, προκύπτει ότι το φυσικό αέριο θα βγει στα 12 λεπτά / kWh, έναντι 13-14 λεπτών του πετρελαίου (1,30-1,40 ευρώ/ λίτρο) και με το ρεύμα να διαμορφώνεται για τον Οκτώβριο στα 16 λεπτά. Η λιανική τιμή των 12 λεπτών για το αέριο (120 ευρώ/ MWh) βασίζεται στις εκτιμήσεις των ίδιων των εταιρειών, με την παραδοχή ότι το TTF θα κινηθεί τους επόμενους μήνες στα επίπεδα των 200 ευρώ/ MWh.
Η πρόβλεψη στηρίζεται μόνο στη «φωτογραφία» της στιγμής. Δεκαπέντε ημέρες πριν τα προθεσμιακά συμβόλαια για το αέριο το 2023 ήταν στα 169 ευρώ, την περασμένη εβδομάδα έπιασαν τα 200 ευρώ, και τη Παρασκευή έκλεισαν στα χθες στα 181 ευρώ. Οι τιμές συνεχίζουν να ανεβοκατεβαίνουν με ρυθμό 20-40 ευρώ ανά ημέρα!
Συνυπολογίζοντας τα παραπάνω, ένα νοικοκυριό σε σπίτι εκατό τετραγωνικών που απαιτεί για να ζεσταθεί το χειμώνα 9.000 θερμικές κιλοβατώρες, θα πληρώσει 1.100 ευρώ για το φυσικό αέριο, 1.200-1.300 ευρώ για το πετρέλαιο και 1.400-1.500 αν επιλέξει να κάνει χρήση μόνο ηλεκτρικών συσκευών, τα οποία φυσικά δεν θερμαίνουν αποτελεσματικά το χώρο.
Συμπερασματικά, ο φετινός χειμώνας, ακόμη και μετά τις επιδοτήσεις, θα είναι πολύ ακριβότερος από τον περσινό, και ο ενεργειακός λογαριασμός κατεβαίνει μόνο με γενναία εξοικονόμηση. Η σημερινή εικόνα δείχνει ότι η τιμή των 12 λεπτών στο αέριο είναι 70% πάνω από τις περυσινές, καθώς είχε κάνει πρεμιέρα στα 7 λεπτά. Τα 1,40 ευρώ / λίτρο στο πετρέλαιο είναι ακριβότερα κατά 30% πάνω από τα περσινά επίπεδα του 1,10 ευρώ. Και τα 16 λεπτά η κιλοβατώρα στο ρεύμα είναι κατά 50% υψηλότερα από τα αντίστοιχα νούμερα του χειμώνα του 2021.
Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι η κυβέρνηση θέλει να συγκρατήσει πάση θυσία το δημοσιονομικό κόστος για την επιδότηση ρεύματος και αερίου στα 1,8 δισ. ως το τέλος του 2022 (έχουν ήδη ξοδευτεί 1,3 δισ) και να το ρίξει δραματικά μέσα στο 2023. Το ίδιο ισχύει με το φυσικό αέριο, καθώς ακόμη και αν τους επόμενους μήνες, οι τιμές εκτιναχθούν, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα είναι εφικτό να αυξηθούν ανάλογα και οι επιδοτήσεις.
