Κατά τη διάρκεια των μνημονιακών χρόνων, που η Ελλάδα ακολούθησε το δρόμο της δημοσιονομικής προσαρμογής, οι περικοπές μισθών και συντάξεων είχαν την τιμητική τους, ώστε να επέλθει εξορθολογισμός των δημοσίων δαπανών. Τούτο προκάλεσε ισχυρές οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις αλλά και δημιούργησε ένα περαιτέρω πλήγμα σε ένα διαχρονικό πρόβλημα της Ελλάδας, το δημογραφικό.
΄Εκτοτε και δεδομένου ότι η Ελλάδα προσπαθεί να εισέλθει πλέον σε ένα ενάρετο κύκλο αύξησης του ΑΕΠ με ταυτόχρονη δημοσιονομική πειθαρχία οι πολιτικές για τη στήριξη των οικογενειών την συμφιλίωση της εργασιακής με την οικογενειακή ζωή και την αντιμετώπιση του δημογραφικού , δεν πρέπει να έχουν μόνο οικονομικό και κοινωνικό χαρακτήρα αλλά και εθνικό.
Ένα ερώτημα που βασανίζει όλες τις οικογένειες σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πόσο κοστίζει η οικονομική ανατροφή ενός παιδιού από τη στιγμή που θα γεννηθεί έως τη συμπλήρωση των 18 του χρόνων.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του Ιταλικού Ινστιτούτου ONF - National Federconsumatori Observatory μας δίνει σημαντικά στοιχεία για την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Η Ιταλία έχει υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ αλλά και ακριβότερα αγαθά και υπηρεσίες ,επομένως η σύγκριση με την Ελλάδα για την μέση οικογένεια δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, πάνω από 175 χιλιάδες ευρώ, 175.642 ευρώ για την ακρίβεια, κοστίζει κατά μέσο όρο η οικονομική ανατροφή ενός παιδιού από 0 έως 18 ετών, συνυπολογίζοντας ότι το ποσοστό αυτό έχει υποστεί αύξηση 1,2%, εν μέρει, που προσδιορίζεται από την πανδημία Covid-19.
Η μείωση των δαπανών που σχετίζονται με τις μεταφορές , καθώς και εκείνων που πραγματοποιούνται για αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες δεν αρκεί στην πραγματικότητα για να αποσβέσει το αυξανόμενο κόστος για στέγαση και υπηρεσίες κοινής ωφελείας (+ 12% σε σύγκριση με το 2018), για σίτιση (+ 8% σε σύγκριση έως το 2018) και για την εκπαίδευση και τη φροντίδα (+ 6% σε σύγκριση με το 2018).
Η πανδημία συνέβαλε επίσης στη διεύρυνση ενός ήδη αυξανόμενου φαινομένου : τη μείωση του ετήσιου εισοδήματος των ιταλικών οικογενειών. Σε σύγκριση με το 2019 υπήρξε ουσιαστικά σημαντική μείωση τόσο στις δαπάνες (-9%) όσο και στο ετήσιο εισόδημα των νοικοκυριών (-2,8%) με καταστροφικές συνέπειες για οικογένειες, ειδικά αν είναι μονογονεϊκές και ανήκουν στο πρώτο πεμπτημόριο εισοδήματος, π.χ. το χαμηλότερο εισοδηματικό κλιμάκιο.
Ανάλογα με το εισόδημα , το βάρος της οικονομικής ανατροφής ενός παιδιού μέχρι την ηλικία της ενηλικίωσης ποικίλλει σημαντικά: μια διγονική οικογένεια (τύπος οικογένειας που λήφθηκε ως δείγμα για την έρευνα) με ετήσιο εισόδημα 22.500 €, ξοδεύει κατά μέσο όρο 118.234,15 € για να στηρίξει ένα παιδί έως 18 ετών. Για τον ίδιο τύπο οικογένειας αλλά με μέσο εισόδημα (34.000 € / έτος), το συνολικό κόστος για την ανατροφή ενός παιδιού στην ηλικία της ενηλικίωσης αυξάνεται σε 175.642,72 €. Για οικογένειες υψηλού εισοδήματος, άνω των 70.000 € / έτος, η διατήρηση ενός παιδιού έως 18 ετών έχει μέσο κόστος 321.617,36 €.
«Αυτά τα δεδομένα δείχνουν πώς, σήμερα περισσότερο από ποτέ, να κάνεις παιδί γίνεται πολυτέλεια που προορίζεται για λίγους, την οποία όλο και λιγότεροι Ιταλοί μπορούν να αντέξουν οικονομικά »-σχολιάζει το Federconsumatori - Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 2021, στην Ιταλία, σημειώθηκε ιστορικό χαμηλό των γεννήσεων. Κάτι που σύμφωνα με τα στοιχεία, ισχύει και για την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, ακόμα κι αν αντιπροσωπεύουν ένα βήμα προς τα εμπρός, τα επιδόματα και η κοινωνική πολιτική που έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση (το επίδομα γέννησης, το μπόνους της μητέρας , το επίδομα άγαμου παιδιού, το επίδομα βρεφονηπιακού σταθμού) τα οποία υπάρχουν και στην Ελλάδα, δεν επαρκούν ακόμη για να αντιστρέψουν αυτή την τάση. «Γι' αυτό επισημαίνει το Ινστιτούτο, είναι απαραίτητο να δρομολογηθούν πολιτικές για την προστασία της οικογένειας, του ποσοστού γεννήσεων και πάνω από όλα της εργασίας, για να εγγυηθούν καλύτερες συνθήκες για τις οικογένειες, που τώρα αναγκάζονται να κάνουν συνεχείς θυσίες και να δώσουν νέα ώθηση στην αναζωογόνηση της χώρας».
Εν κατακλείδι και να επανέλθουμε στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας η πολιτική για την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων πρέπει να είναι ενιαία, συνεκτική και σε συνεργασία φυσικά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
