Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία σήμερα για ένα τεράστιο πακέτο τόνωσης που, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα φέρει στο κέντρο της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρώπης την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Οι υπέρμαχοι της προστασίας του περιβάλλοντος κρίνουν ότι η τελική συμφωνία – 1,074 τρισ. ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για τα έτη 2021-27, και 750 δισ. ευρώ επιπλέον για το ταμείο ανάκαμψης – παρουσιάζει ανομοιογένεια, καθώς από τη μία δεσμεύει μεγάλα ποσά για πράσινες επενδύσεις, και από την άλλη επιβάλλει περικοπές σε βασικά κλιματικά προγράμματα και δεν ορίζει ικανές ρυθμίσεις ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα χρηματοδοτούνται επενδύσεις που ρυπαίνουν.
Το πρακτορείο Reuters συγκέντρωσε τα μέρη της συμφωνίας που αφορούν το περιβάλλον:
30% των δαπανών για το κλίμα
Η συμφωνία δεσμεύει το 30% του συνολικού πακέτου για την προστασία του κλίματος και δηλώνει ότι όλες οι δαπάνες θα πρέπει να συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών ρύπων στην ΕΕ.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε δαπάνες ύψους 550 δισ. ευρώ για το κλίμα στο διάστημα 2021-27 – ένα αστρονομικό ποσό, χαμηλότερο ωστόσο από τις επενδύσεις 2,4 τρισ. ευρώ που σύμφωνα με τους ερευνητές είναι απαραίτητες προκειμένου να πετύχει η ΕΕ τους κλιματικούς της στόχους.
Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης
Το εμβληματικό ταμείο της ΕΕ που στοχεύει στο να ενθαρρύνει τις χώρες να εγκαταλείψουν την χρήση ορυκτών καυσίμων, έλαβε 17,5 δισ. ευρώ – λιγότερα από τα μισά του ποσού που είχε προταθεί νωρίτερα. Οι προϋποθέσεις για την πρόσβαση στους όρους του ταμείου έχουν επίσης αποδυναμωθεί.
Οι χώρες που δεν έχουν προσυπογράψει τον πανευρωπαϊκό στόχο της ΕΕ να γίνει «κλιματικά ουδέτερη» έως το 2050 θα λαμβάνουν μόνο το μισό από το ποσό που τους αναλογεί από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Προηγούμενες προτάσεις επέμεναν στο να αναγκαστούν οι χώρες να δεσμευτούν σε κλιματική ουδετερότητα σε εθνικό επίπεδο – οι αξιωματούχοι της ΕΕ όμως δήλωσαν ότι αυτό θα αποτελούσε «κόκκινη γραμμή» για την Πολωνία, που χρησιμοποιεί εκτεταμένα τον άνθρακα και αναμενόταν να λάβει το μεγαλύτερο μερίδιο από το ταμείο.
Έγιναν επίσης περικοπές στο προγράμματα InvestEU και Horizon Europe που αφορούν τις βιώσιμες επενδύσεις, σε μια προσπάθεια των Ευρωπαίων ηγετών να ικανοποιήσουν τις φειδωλές βόρειες χώρες.
Πράσινοι φόροι
Νέοι πράσινοι φόροι θα βοηθήσουν την ΕΕ να γεμίσει τα ταμεία της, με έναν πανευρωπαϊκό φόρο επί των μη ανακυκλωμένων απορριμάτων πλαστικών που θα εφαρμοστεί από το επόμενο έτος.
Το σχέδιο για επιβολή φόρου στις εισαγωγές που δεν ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά πρότυπα θα είναι έτοιμο έως το 2023, ενώ αργότερα θα εξεταστεί και η πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν τα εισοδήματα από το εμπόριο εκπομπών άνθρακα.
Διασφάλιση των δαπανών
Η συμφωνία της ΕΕ δεν αναφέρει ποιοι κανόνες θα εφαρμοστούν ώστε να διασφαλιστεί το ότι η χρηματοδότηση θα χρησιμοποιηθεί όντως για φιλικά προς το κλίμα έργα και κάποια μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – το οποίο θα πρέπει να εγκρίνει το πακέτο – έχουν ήδη αρνηθεί να στηρίξουν την πρόταση χωρίς αυστηρότερους όρους που θα εξασφαλίζουν ότι δεν θα γίνονται επενδύσεις σε ρυπογόνα έργα.
«Υπάρχουν πάρα πολλά σημεία που χρειάζονται ακόμη βελτίωση» δήλωσε ο Ολλανδός βουλευτής των Πράσινων Μπας Έικχουτ. «Η συμφωνία δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη».
