Ο κόσμος μας αλλάζει με ιλιγγιώδη ρυθμό και η ψυχολογία των ανθρώπων μεταβάλλεται με πολλαπλασιαστική ορμή καθώς επιχειρήσεις και νοικοκυριά προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να βρουν ισορροπίες στην τρομακτική εναλλαγή που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν: Από την ηρεμία στο lockdown, από το lockdown στη διστακτική επανεκκίνηση και από εκεί στο... άγνωστο.
Αναμφίβολα το 2020 θα μείνει στην ιστορία. Για τον ιό και τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, για τα lockdown και τις απίστευτες εικόνες ερήμωσης των μεγαλύτερων πόλεων του κόσμου. Θα μείνει επίσης στην ιστορία για την πρωτοφανή βιαιότητα με την οποία η ανεργία εκτινάχθηκε και μάλιστα εν καιρώ ειρήνης και για τις σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις που θα στιγματίσουν, για το υπόλοιπο της ζωής τους, εκατομμύρια ανθρώπους.
Σε χθεσινή της έκθεση η Goldman Sachs, ανέφερε ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 16% από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα μέσα Απριλίου, εκτιμώντας παράλληλα ότι η ύφεση που βιώνει η παγκόσμια οικονομία είναι η βαθύτερη και πιθανότατα η μικρότερη σε διάρκεια από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σημειώνει δε, ότι σύμφωνα με την εθνική υπηρεσία οικονομικών μελετών των ΗΠΑ, καμία ύφεση δεν έχει διαρκέσει λιγότερο από 6 μήνες από τα μέσα του 19ου αιώνα που υπάρχουν στοιχεία.
Καθώς οι οικονομίες προσπαθούν να επιστρέψουν σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, οι ελπίδες μεταφέρονται για το 2021. Θα υπάρξει νέο κύμα επιδημίας; Θα αναγκαστούμε ξανά να κλειστούμε σπίτι; Θα καταφέρει να δώσει γρήγορη και αποτελεσματική λύση η επιστήμη;
Πως θα είναι η ζωή, λοιπόν, την επόμενη διετία; Οι συνθήκες θα είναι πολύ καλύτερες από το 2020 αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να περιμένουμε τη ζωή που είχαμε συνηθίσει, είναι το συμπέρασμα του Economist Intelligence Unit σε πρόσφατη έκθεση για τις προοπτικές του 2021 και του 2022. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οίκου, το 2021 θα είναι ένα τελείως διαφορετικό έτος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η συσσωρευμένη ζήτηση, ο αντίκτυπος των μέτρων στήριξης και το γεγονός ότι η δραστηριότητα θα έχει επιστρέψει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα και θα συγκρίνεται με την πολύ χαμηλή βάση του 2020, διασφαλίζουν την προοπτική υψηλής ανάπτυξης.
Παρ’ όλα αυτά, η υψηλή ανάπτυξη δεν συνεπάγεται ότι η ζωή θα είναι όπως πριν. Τόσο η εμπιστοσύνη των νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων θα παραμείνει σε υποτονικό επίπεδο, αντανακλώντας τη συνέχιση μιας μακράς περιόδου αβεβαιότητας - μέχρι να είναι σίγουρο ότι έχει ανακαλυφθεί ένα αποτελεσματικό εμβόλιο ή μία θεραπεία για τον ιό αλλά και να είναι προσιτή για τους πολλούς και όχι για τους λίγους.
Κάποιοι εργαζόμενοι που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες ενδεχομένως επιλέξουν να μην εργαστούν και το κόστος της ψυχικής υγείας από την παρατεταμένη κοινωνική αποστασιοποίηση θα αυξηθεί σημαντικά. Είναι, εξάλλου, ευρέως αναμενόμενο ότι ορισμένες οικονομίες θα χρειαστεί να επιβάλλουν ξανά περιοριστικά μέτρα, ακόμη και lockdown, τα οποία θα ανακόψουν την ανάκαμψη και την επιστροφή στην κανονικότητα, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα σε ταξίδια, μεταφορές και εφοδιαστικές αλυσίδες.
Σήμερα, ο κόσμος αισιοδοξεί όσο βλέπει τις επιχειρήσεις να ανοίγουν και την καθημερινότητα να αποκαθίσταται, όμως οι κίνδυνοι παραμένουν, όπως αυτός ενός δεύτερου ή ακόμα και τρίτου κύματος του ιού έως το τέλος του 2020. Όπως σημειώνει το EIU, στην παρούσα φάση υποτίθεται όσοι νοσούν αποκτούν κάποια ανοσία αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ούτε το αν αυτό αφορά όλους ούτε το πόσο διαρκεί. Την ίδια ώρα, εκτιμάται ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού έχει μολυνθεί, που συνεπάγεται ότι το επίπεδο της ανοσίας θα παραμείνει χαμηλό.
Το 2021 θα χαρακτηριστεί από τον αγώνα παρασκευής και διανομής εμβολίων. Η ανθρωπότητα έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει θανατηφόρους ιούς στο παρελθόν μέσω του εμβολιασμού, όμως για τόσο μεγάλο και κινούμενο πληθυσμό. Σύμφωνα με τον Economist Intelligence Unit, η πολιτική διαχείριση της διανομής του εμβολίου θα αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη και ενδεχομένως πολύ περισσότερο από τις πρόσφατες αντιπαραθέσεις αναφορικά με τη διανομή υγειονομικού και προστατευτικού υλικού (μάσκες κλπ).
Το 2020, όσο αυξάνεται ο πληθυσμός που αναπτύσσει ανοσία είτε μέσω της μόλυνσης ή του εμβολιασμού, η παγκόσμια οικονομία θα μπορέσει να συνεχίσει σε τροχιά ανάκαμψης. Το EIU εκτιμά ότι η αγορά εργασίας θα αρχίσει να δυναμώνει το 2022 και όλο περισσότερη ανάπτυξη θα προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα και λιγότερο από τα κρατικά μέτρα ενίσχυσης. Ο πιο αξιοσημείωτος κίνδυνος με βάση τις προβλέψεις του EIU είναι η αποτυχία ανάπτυξης εμβολίου. Η διαδικασία θα περιλαμβάνει δομικές σε πειραματόζωα και στη συνέχεια μεγάλης κλίμακας δοκιμές σε ανθρώπους για να διασφαλιστεί ότι το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό και ασφαλές αλλά και για να καθοριστεί η σωστή δοσολογία και να ερευνηθούν οι όποιες παρενέργειες.
Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, τονίζει το EIU. Εχουν υπάρξει χρονιές όπου το εμβόλιο της γρίπης ήταν αποτελεσματικό μόλις σε ποσοστό 50%, ωστόσο αυτό μπορεί να πέσει έως και κάτω του 10% σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους που είναι και πιο ευάλωτοι στον Covid-19.
