Με τον πληθωρισμό να αποδεικνύεται ήδη λιγότερο προσωρινός από ότι αναμενόταν, ο πονοκέφαλος των κεντρικών τραπεζών μπορεί να χειροτερέψει καθώς αντιμετωπίζουν την προοπτική το πετρέλαιο να ακριβύνει στα 100 δολάρια το βαρέλι, εντείνοντας τις πληθωριστικές προσδοκίες των καταναλωτών και τις αναβράζουσες πιέσεις για μισθολογικές αυξήσεις.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στο αργό πετρέλαιο Brent σημείωσαν άνοδο 50% το 2021 και έχουν ήδη καταγράψει κέρδη 14% στη νέα χρονιά σε υψηλό οκταετίας, στα 89 δολάρια το βαρέλι. Με τα αποθέματα σε χαμηλά επίπεδα, την παραγωγή να έχει σφίξει, το πετρέλαιο οδεύει προς τα $100 το βαρέλι, επίπεδο που η Goldman Sachs προβλέπει ότι θα φτάσει προς τα μέσα του 2022. Η JPMorgan εκτιμά ότι το πετρέλαιο μπορεί να φτάσει τα 125 δολάρια το βαρέλι φέτος και τα 150 δολάρια το 2023.
Η καθαρή επίπτωση μιας αύξησης 12 δολαρίων από τα τωρινά επίπεδα μπορεί να μην είναι τεράστια καθώς ο πληθωρισμός ήδη ενσωματώνει την περυσινή άνοδο των τιμών ενέργειας. Οι οικονομίες, ιδιαίτερα στη Δύση, είναι σήμερα χαμηλότερης έντασης όσον αφορά στην ενέργεια σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία.
Οι αυξήσεις επιτοκίων από χώρες όπως η Βρετανία και η Νορβηγία και η πρόθεση άλλων κεντρικών τραπεζών όπως της Fed στις ΗΠΑ, που μπορεί να σηματοδοτήσει την επόμενη εβδομάδα πόσο γρήγορα θα σφίξει τη νομισματική της πολιτική, έχουν συγκρατήσει τις πληθωριστικές προσδοκίες από το να ακολουθήσουν την άνοδο των τιμών πετρελαίου.
Πολλοί εκτιμούν ότι η επίπτωση στο κλίμα της αγοράς μιας ανόδου του πετρελαίου στα $100 το βαρέλι δεν πρέπει να υποβαθμιστεί καθώς οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις ήδη προβληματίζονται με τον πληθωρισμό στα υψηλότερα επίπεδα δεκαετιών. Στις ΗΠΑ έφτασε το 7%, υψηλό 40ετίας. Στη Βρετανία ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλό 30ετίας, με το κόστος ενέργειας να επηρεάζει τις τιμές τροφίμων και άλλων αγαθών και υπηρεσιών.
Σύμφωνα με την Pictet Wealth Management, αν η άνοδος του κόστους ενέργειας δεν επιβραδυνθεί θα είναι το κερασάκι στην τούρτα του πληθωρισμού. «Αυτή τη φορά η κατάσταση είναι διαφορετική καθώς βρισκόμαστε ήδη σε σημείο όπου οι κίνδυνοι είναι ανοδικοί και οι κεντρικές τράπεζες ανησυχούν για το σπιράλ επιπτώσεων στο μισθολογικό κόστος».
Οι δείκτες πληθωριστικής έκπληξης της Citi έχουν ήδη φτάσει σε κορυφή πολλών ετών στην Ευρώπη, που σημαίνει ότι ο ρυθμός πληθωρισμού ξεπέρασε τις προσδοκίες.
Αν το πετρέλαιο αναρριχηθεί στα 100 δολάρια το βαρέλι και κρατηθεί εκεί θα φέρει τα πάνω κάτω στους υπολογισμούς των αξιωματούχων. Στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι προβολές υποθέτουν τιμή πετρελαίου Brent στα 77,5 δολάρια το βαρέλι το 2022 και στα 69,4 δολάρια μέχρι το 2024.
Περαιτέρω άνοδος του πετρελαίου μπορεί να ωθήσει τις επιχειρήσεις να μετακυλίσουν το κόστος στους καταναλωτές η τους εργαζόμενους να απαιτήσουν μισθολογικές αυξήσεις. Αυτές οι δευτερογενείς επιπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν ένα ευρύτερο πληθωριστικό σπιράλ και να πιέσουν τις κεντρικές τράπεζες να δράσουν.
Οι δευτερογενείς επιπτώσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα αλλά στη ζώνη του ευρώ μία αύξηση 10% στο πετρέλαιο προσθέτει γύρω στο 0,5% στον πληθωρισμό. Στις ΗΠΑ, έρευνα του δικτύου CESifo εκτιμά ότι τιμή πετρελαίου στα $100 θα αύξανε τον πληθωρισμό κατά 0,4 ποσοστιαία μονάδα το 2022.
Για κάποιους, δευτερογενείς επιπτώσεις έχουν ήδη εκδηλωθεί στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Στην ευρωζώνη όμως οι πιέσεις αυτές δεν έχουν αναδυθεί ακόμη. Σύμφωνα με τη Societe Generale, με κόστος πετρελαίου στα $100 το πληθωριστικό περιβάλλον θα ενθαρρύνει απαιτήσεις για μισθολογικές αυξήσεις.
Προβλέποντας την εξέλιξη αυτή και φωνές για σφιχτότερη νομισματική στους κόλπους της ΕΚΤ, οι χρηματαγορές τιμολογούν αύξηση των επιτοκίων αργότερα φέτος. Πρόσφατα η Isabel Schnabel της ΕΚΤ δήλωσε ότι περαιτέρω άνοδος των τιμών ενέργειας μπορεί να αναγκάσει την κεντρική τράπεζα να λάβει δράση για να συγκρατήσει την ανοδική πορεία των τιμών καταναλωτή.
Κλειδί για την πορεία των τιμών πετρελαίου θα είναι το τι θα συμβεί μετά τον χειμώνα, περίοδο που η δυνατή ζήτηση υποχωρεί. Οι ερχόμενοι μήνες θα δείξουν αν άλλοι πληθωριστικοί παράγοντες όπως η τιμή ηλεκτρισμού υποχωρήσουν. Αν το ακριβό πετρέλαιο αρχίσει να πλήττει την κατανάλωση και επιβραδύνει την ανάπτυξη της οικονομίας, η ζήτηση για ενέργεια έχει την τάση να αυτοδιορθώνεται. Στην UBS οι αναλυτές βλέπουν το πετρέλαιο σε εύρος $60-$80 το βαρέλι.
