Πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση και εισέλθει η χώρα στη μακρά μνημονιακή περίοδο της ύφεσης και της απώλειας εθνικού εισοδήματος, οι επενδύσεις είχαν φτάσει να αντιστοιχούν σε τριμηνιαία βάση ακόμη και στο 26-27% του ΑΕΠ.
Με την είσοδο στα μνημόνια, χάθηκε και το μεγαλύτερο μέρος της εμπιστοσύνης προς την ελληνική οικονομία. Η συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ κατέρρευσε με αποτέλεσμα να πέσει ακόμη και κάτω από το 10% μέσα στο 2017. Η προσπάθεια ανάκτησης του χαμένου εδάφους που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια -και με τη συνδρομή πλέον των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης- έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς.
Τα αναλυτικά στοιχεία που δημοσίευσε χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή δείχνουν ότι το μερίδιο των επενδύσεων -δηλαδή του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου- έχει φτάσει και πάνω να αντιστοιχεί στο 14,5% του ΑΕΠ από 13,7% που ήταν πέρυσι στο 1ο τρίμηνο και 10,97% που ήταν στο πρώτο τρίμηνο του 2019. Αν συνυπολογιστεί μάλιστα και το γεγονός ότι η αναλογία των εξαγωγών στο ΑΕΠ παραμένει την περιοχή του 39-40%, τότε προκύπτει ότι η επιχείρηση «εξωστρέφεια» για την ελληνική οικονομία έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς μειώνοντας τον βαθμό εξάρτησης από την ιδιωτική κατανάλωση πόσο μάλλον όταν αυτή χρηματοδοτείται με δανεικά.
Η ταχύτερη αύξηση επιτοκίων στην ιστορία της Ευρωζώνης, ασφαλώς δεν βοηθάει στην αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας καθώς η «πρώτη ύλη» (δηλαδή το χρήμα) γίνεται ολοένα και ακριβότερο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στον πλανήτη συνολικά. Έχοντας όμως στη διάθεσή της ένα εργαλείο που μπορεί να προσφέρει φθηνό χρήμα σε μικρούς και μεγάλους επενδυτές (τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης), η χώρα φαίνεται ότι καταφέρνει να διατηρήσει ισχυρούς ρυθμούς αύξησης στην επενδυτική δραστηριότητα. Το α’ τρίμηνο, έκλεισε στο +8% περίπου.
Όσο για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και τη συγκράτηση αυτού στο +2,1% (και πάλι ένα από τα 5-6 μεγαλύτερα ποσοστά στην ΕΕ) μεγάλη ευθύνη πέφτει και στη σημαντική μείωση των αποθεμάτων. Ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου (δηλαδή το άθροισμα επενδύσεων και μεταβολής αποθεμάτων) είχε μείωση στο α’ τρίμηνο του 2023 συγκριτικά με το α’ τρίμηνο του 2022 κατά 56 εκατ. ευρώ όταν οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 532 εκατ. ευρώ σε σχέση με το διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2022.
Τι κρατάει λοιπόν η χώρα από τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ:
1. Πρώτον ότι το μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται περισσότερο στις εξαγωγές και στις επενδύσεις από ότι στην κατανάλωση, έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς.
2. Δεύτερον ότι απέχουμε πολύ ακόμη από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Η κατανάλωση πρέπει να χάσει μερίδιο υπέρ των επενδύσεων καθώς οι επενδύσεις είναι αυτές που φέρνουν τις νέες θέσεις εργασίας και τις καλύτερα αμειβόμενες δουλειές.
3. Το γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ συγκρατήθηκε στο α’ τρίμηνο στο +2,1% δεν είναι απολύτως ενδεικτικό για το τι θα γίνει στο σύνολο της χρονιάς. Το α’ τρίμηνο (όπως και το δεύτερο) είναι η προεκλογική περίοδος. Είναι λογικό και αναμενόμενο να υπάρξει αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας μόλις φύγει από τη μέση και ο παράγων πολιτική αβεβαιότητα.
