Αποκαλυπτικός ως προς τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ εμφανίσθηκε ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, προλογίζοντας το βιβλίο «η τελευταία μπλόφα» των Ελ. Βαρβιτσιώτη και Βικτ. Δενδρίνου επιβεβαιώνοντας επί της ουσίας και τα όσα αυτά καταγράφει. Τι είπε για τις δραματικές ώρες της παρ'' ολίγο χρεοκοπίας με την αποπληρωμή δόσης του ΔΝΤ το 2015, τα σχέδια και τις «μπλόφες» με τη δραχμή αλλά και το κόστος της «διαπραγμάτευσης» που εκτιμάται μεταξύ 47 και 86 δισ. ευρώ.
Σημειώνοντας πως το βιβλίο «αποτελεί από μόνο του μια συγκλονιστική και λεπτομερή καταγραφή όλων εκείνων των δραματικών μηνών που έζησε η χώρα μας από τα τέλη του 2014 και μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου 2015, με χρονολογική σειρά και εν είδει ημερολογίου» μίλησε για το διχασμό της ελληνικής κοινωνίας που επέλεξαν πολιτικές δυνάμεις πριν τις εκλογές του 2015 και επιβεβαίωσε πως αποτελεί πραγματικότητα το γεγονός ότι υπήρξε Plan B για την Ελλάδα από το 2012 η εφαρμογή του οποίου αποφεύχθηκε με σκληρή δουλειά.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε η δουλειά που έγινε οδήγησε το δεύτερο εξάμηνο του 2014, στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και στη δημιουργία θετικών ρυθμών ανάπτυξης κάτι που θα είχε ολοκληρωθεί αν είχε κλείσει η διαπραγμάτευση.
«Η διαφορά που χώριζε τις δύο πλευρές ήταν πολύ μικρή, δραματικά μικρότερη από τα μέτρα του τρίτου μνημονίου, που ήρθε μετά» σημείωσε επιρρίπτοντας ευθύνες στους εταίρους διότι οι εμμονές τους και ιδιαιτέρως ενός μέλους το οποίο δεν κατονόμασε οδήγησαν στις αρνητικές εξελίξεις που ακολούθησαν και «πληρώθηκαν ακριβά».
Σύμφωνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας «οι εξελίξεις μετά τον Ιανουάριο του 2015 ανέτρεψαν το θετικό κλίμα που είχε αρχίσει να δημιουργείται στην οικονομία την αμέσως προηγούμενη χρονική περίοδο, και μετά από πολλές προσπάθειες και θυσίες» διότι η τοτε κυβέρνηση επιχείρησε να διαπραγματευτεί «βασισμένη στη λανθασμένη πεποίθηση ότι οι εταίροι της Ελλάδας και οι δανειστές της θα φοβηθούν μία ενδεχόμενη ελληνική χρεοκοπία και την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ»
Πώς η χώρα γλίτωσε τη χρεοκοπία με παρέμβαση της ΤτΕ
Στο σημείο αυτό ο Γιάννης Στουρνάρας αναφέρθηκε σε μια άγνωστη πτυχή της προσπάθειας που έγινε απο την κεντρική τράπεζα της χώρας για να αποφευχθεί η χρεοκοπία και η οποία «αναδεικνύει τον υποστηρικτικό ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδος τη δύσκολη εκείνη περίοδο, και την εφευρετικότητα των στελεχών της».
Συγκεκριμένα οπως ανέφερε «Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, όπως γνωρίζετε, η χώρα μας αντιμετώπιζε έντονα προβλήματα ρευστότητας κυρίως με την φυγή καταθέσεων, και δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, τόσο στο εσωτερικό (καταβολή μισθών και συντάξεων), όσο και στο εξωτερικό (αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων). Το 2015 ήταν μια ιδιαίτερα επιβαρυμένη από αυτή την άποψη χρονιά, με την υποχρέωση, μεταξύ άλλων, καταβολής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνολικά είκοσι ενός (21) χρεολυσίων ύψους SDR 7,3 δισεκ. (9,0 δισεκ ευρώ).
Να κάνω εδώ μια παρένθεση και να πω ότι τα SDR (Special Drawing Rights – Ειδικά Τραβηχτικά Δικαιώματα) Holdings είναι διαθέσιμα των χωρών-μελών του ΔΝΤ, τα οποία «δημιουργούνται» μέσω της καταβολής αντίστοιχων ποσών από το ΔΝΤ στα μέλη του (SDR Allocations). Οι χώρες-μέλη, δηλαδή, έχουν μια αρχικά ισόποση απαίτηση και υποχρέωση έναντι του ΔΝΤ. Ο λογαριασμός των SDR Holdings τηρείται στο ΔΝΤ με σκοπό την κάλυψη μελλοντικών υποχρεώσεων από τόκους των μελών.
Μια από τις πιο πιεστικές περιπτώσεις αφορούσε εκείνο το διάστημα την υποχρέωση καταβολής στο ΔΝΤ στις 12 Μαΐου 2015 ενός χρεολυσίου, ύψους SDR 600,7 εκατ. (περίπου 750 εκατ. ευρώ). Γνωρίζοντας την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετώπιζε η χώρα, έγιναν προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της αυτή. Συγκεκριμένα, σε επικοινωνία μου με τον τότε εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ Θάνο Κατσάμπα διερευνήθηκε το ενδεχόμενο χρήσης κεφαλαίων από τον λογαριασμό διαθεσίμων SDR Holdings του Ελληνικού Δημοσίου στο ΔΝΤ. Από την επικοινωνία αυτή προέκυψε ότι η χρήση των διαθεσίμων του λογαριασμού αυτού για την αποπληρωμή χρεολυσίου ήταν μεν εφικτή, καθώς δεν ήταν αντίθετη με το καταστατικό του Ταμείου, ωστόσο δεν υπήρχε αντίστοιχο διεθνές προηγούμενο. Για τον λόγο αυτό, η ενεργοποίηση της λύσης αυτής απαιτούσε την κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς ΔΝΤ, κάτι που απαιτούσε επαρκή χρονικά περιθώρια.
Το Υπουργείο Οικονομικών μας ενημέρωσε δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την αποπληρωμή, την Παρασκευή 8 Μαΐου 2015, ότι η συνήθης διαδικασία αποπληρωμής ανεστάλη μέχρι νεωτέρας, λόγω μη επαρκούς υπολοίπου στα διαθέσιμα του Δημοσίου. Καθώς ο κίνδυνος αθέτησης της εν λόγω αποπληρωμής, στην ουσία δηλαδή χρεοκοπίας της χώρας, ήταν εμφανής, αποφασίστηκε η υλοποίηση της παραπάνω λύσης. Το Σαββατοκύριακο 9-10 Μαΐου 2015, τα αρμόδια στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος και εγώ ήμασταν σε συνεχή επικοινωνία με τον κ. Κατσάμπα και τα στελέχη του ΔΝΤ, εξετάζοντας εναλλακτικές προσεγγίσεις και διαδικασίες. Από τις εναλλακτικές λύσεις που προτάθηκαν από το ΔΝΤ, το Υπουργείο αποφάσισε την άντληση SDR 523,7 εκατ. από τον λογαριασμό SDR Holdings στο ΔΝΤ, ενώ το υπόλοιπο ποσό, ήτοι 77 εκατ., καλύφθηκε από τα διαθέσιμα του Δημοσίου. Με τον τρόπο αυτό, αποσοβήθηκε μια κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες για τη χώρα, και η Τράπεζα της Ελλάδος προσέφερε πολύτιμο χρόνο στην κυβέρνηση για την εξεύρεση λύσης στα πιεστικά προβλήματα με τα οποία ήταν αντιμέτωπη».
Το κόστος της ανερμάτιστης πολιτικής
Ως προς το κόστος της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ο Γ. Στουρνάρας αφού σημείωσε ότι «το ανά χείρας βιβλίο περιγράφει γλαφυρά, βήμα-βήμα, και με ανατριχιαστική ακρίβεια, τις ατέρμονες και ανερμάτιστες εν πολλοίς, όπως ήδη αναφέρθηκε, διαπραγματεύσεις του πρώτου εξαμήνου του 2015» αποκάλυψε επίσης ότι :
«Οι συνέπειες αυτής της ανερμάτιστης διαπραγμάτευσης είχαν υψηλότατο κόστος για την ελληνική οικονομία. Σε σχετική ομιλία μου στη Βουλή, στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, είχα ισχυριστεί, βασιζόμενος στη σύγκριση των δυναμικών προβολών του δημόσιου χρέους που έκανε το ΔΝΤ αφενός στο τέλος του 2014 και αφετέρου τον Ιούλιο του 2015, ότι το κόστος αυτό ανέρχεται σε 86 δισεκ. Ευρώ περίπου.
Όποια μέθοδο και να χρησιμοποιήσει κάποιος, το κόστος προκύπτει πολύ σημαντικό. Ακόμα και αν αγνοηθούν εντελώς τα δυναμικά στοιχεία, η στατική ανάλυση, δηλαδή ανάλυση σε παρελθόντα χρόνο και με γεγενημένα αποτελέσματα, δείχνει κόστος κοντά στα 47 δισεκ. ευρώ, όπως υπολόγισε ο κ. Γιώργος Προκοπάκης σε άρθρο του στην Καθημερινή στις 26 Αυγούστου φέτος».
Κατά τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας όμως «η σημαντικότερη επίπτωση από αυτή την κατάσταση ήταν η αβεβαιότητα και η απώλεια της εμπιστοσύνης, που είχαμε καταφέρει να κερδίσουμε με πολύ κόπο ως τα τέλη του 2014. Ας μην ξεχνάμε ότι απωλέσθησαν 45 δισεκ. ευρώ περίπου καταθέσεων, επιβλήθηκαν έλεγχοι κεφαλαίων με σημαντικό πρόσθετο κόστος για την οικονομία, ενώ χρειάστηκαν νέα κεφάλαια για τις τράπεζες. Και αυτά μετά από δυο εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμα, και μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις χωρίς στόχο και αποτελέσματα. Τα μηνύματα που εξέπεμπε τότε η χώρα ήταν αντιφατικά, οι μπλόφες συνεχείς και προκαλούσαν σύγχυση στους εταίρους της». «Στην «Τελευταία Μπλόφα» αυτό αποδεικνύεται πέραν κάθε αμφιβολίας» ανέφερ χαρακτηριστικά.
O Πούτιν, ο Ολάντ και η δραχμή
Ο Γιάννης Στουρνάρας επέλεξε να αναφερθεί στην ομιλία του και στο περιστατικό που περιγράφουν οι δύο γάλλοι δημοσιογράφοι στο βιβλίο για τον Φρανσουά με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…».
«Σύμφωνα με όσα αναφέρουν στο βιβλίο τους με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…» («Un president ne devrait pas dire ca...», εκδόσεις Stock, 2016) οι Γάλλοι δημοσιογράφοι Ζεράρ Νταβέ και Φαμπρίς Λομ» υπογράμμισε «ο Ρώσος πρόεδρος εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρόεδρο Ολάντ ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα στη ρωσική για την εκτύπωση δραχμών, επειδή δεν διέθετε τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να το κάνει. Ο Πούτιν έκρινε σε εκείνη τη συγκυρία ότι όφειλε να ενημερώσει γι΄αυτό το θέμα τον Ολάντ, ενώ η τύχη της Ελλάδος κρεμόταν από μία κλωστή και βρισκόμασταν λίγες μέρες πριν από τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Ο Πούτιν διευκρίνισε βέβαια στον Ολάντ ότι η Ρωσία δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο».
Μάλιστα παρέθεσε αυτούσιο το απόσπασμα από το βιβλίο που έχει ως εξής:
«...Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης 9 Ιουλίου 2015, ο Φρανσουά Ολάντ ήταν εξομολογητικός. Μας διηγείται μια εκπληκτική ιστορία. «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν», μας λέει τον «κάλεσε μυστηριωδώς», τρεις μέρες νωρίτερα, στις 6 Ιουλίου, την επομένη του δημοψηφίσματος που είχε διοργανώσει και κερδίσει ο Τσίπρας, για να του «δώσει μια πληροφορία».
Γεμάτος περιέργεια, ο Ολάντ, μας μεταφέρει τη συζήτηση του με τον οικοδεσπότη του Κρεμλίνου.
Πούτιν: «Πρέπει να σου δώσω μια πληροφορία, για να μην υπάρχει παρεξήγηση ανάμεσά μας….»
Ναι, κανένα πρόβλημα, πες μου, απαντά ο Ολάντ, πολύ περίεργος…
Η Ελλάδα μας ζήτησε να τυπώσει δραχμές στην Ρωσία, γιατί δεν έχουν, πια, εκτυπωτικές μηχανές για να το κάνουν, επιβεβαιώνει ο Πούτιν.
Απόδειξη ότι η ελληνική ηγεσία, εκείνη τη χρονική στιγμή, εξέταζε καλά το ενδεχόμενο να φύγουν από την Ευρώπη, και κατά συνέπεια να ξανασυνδεθούν με το ιστορικό τους νόμισμα.
«Τι τους απάντησες;» ρωτά ο Ολάντ
Απάντησα ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε, αλλά εσύ τι σκέφτεσαι;
«Είναι ένα κυρίαρχο κράτος η Ελλάδα, αν έβγαινε από τη ζώνη ευρώ, θα χρειαστεί χαρτονομίσματα, δεν θα με σόκαρε αν η Ρωσία το έκανε, θα απαντούσε έτσι σε ένα αίτημα», αυτοσχεδιάζει ο Ολάντ, όλο και περισσότερο αιφνιδιασμένος.
«'Ηθελα να σου δώσω αυτή την πληροφορία, για να καταλάβεις καλά ότι δεν είναι καθόλου αυτή η πρόθεσή μας» καταλήγει ο Πούτιν, πριν κλείσει το τηλέφωνο.
Περίεργο, αυτό το τηλεφώνημα, ο Πούτιν δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Τι μήνυμα ήθελε να περάσει ; « Αναρωτήθηκα γιατί μου το είπε αυτό» αναρωτιέται ο Ολάντ, μπροστά μας. « Ίσως για να μην θεωρηθεί υπεύθυνος ότι έσπρωξε την Ελλάδα εκτός της ζώνης ευρώ, και επίσης για να μου πει ότι αυτό ήταν ένας κίνδυνος και έπρεπε να γίνουν τα πάντα για να αποφευχθεί.»
Ο Ολάντ ήταν σίγουρος ότι αν ο Πούτιν έκανε αυτήν την εντυπωσιακή κίνηση προς το μέρος του, «ήταν με καλή πρόθεση». «Εξάλλου, την κράτησα για τον εαυτό μου».
Τέλος πάντων, όχι εντελώς».
Το περιστατικό αυτό είναι γνωστό και κατά τον Γ. Στουρνάρα δείχνει το χάρος και τον πανικό που επικρατούσε στην Ελλάδα και «Προσθέτει ακόμα μία ένδειξη, στις τόσες άλλες που διαθέταμε τότε, ότι η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με τα αδιέξοδά της ανερμάτιστης διαπραγμάτευσης του πρώτου εξαμήνου του 2015, φλέρταρε επικίνδυνα με την επιστροφή στη δραχμή».
Η, κατά ΣΥΡΙΖΑ, ήττα και η στοχοποιήση «αντιπάλων»
Καταλήγοντας και αφού εξήρε το έργο των δύο δημοσιογράφων όπως αυτό αποτυπώνεται στο βιβλίο τους «η τελευταία μπλόφα» σημείωσε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θεώρησε τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015, που οδήγησε στην έναρξη της διάσωσης της χώρας ως ήττα με αποτέλεσμα να επιχειρήσει την αντιστάθμισή της με την στοχοποίηση «με τρόπο εξωθεσμικό και φρικτό, που δεν χαρακτηρίζει το κράτος δικαίου ενός πολιτισμένου κράτους, των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης και γενικά προσώπων που δεν ήταν διατεθειμένα να παραβούν το καθήκον τους και να καταλύσουν την ανεξαρτησία των θεσμών που υπηρετούν».
«Και για να γίνει η πίεση στα πρόσωπα αυτά ακόμα μεγαλύτερη, η στοχοποίηση συμπεριέλαβε και μέλη της οικογένειάς τους, κάτι το οποίο δεν έχει προηγούμενο σε πολιτισμένα κράτη» κατέληξε ο Γιάννης Στουρνάρας σημειώνοντας πως:
«Είμαστε ευγνώμονες στις δυο Ελληνίδες δημοσιογράφους για το πόνημά τους αυτό, το οποίο είμαι βέβαιος ότι θα μείνει στην Ιστορία, επειδή γράφει Ιστορία».
