Όπως συμβαίνει πλέον σχεδόν σε όλους τους τομείς της παγκόσμιας βιομηχανίας, έτσι και στη βιομηχανία κατασκευής φωτοβολταϊκών συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ηλιακή ενέργεια, η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών έχει ήδη αρχίσει να γίνεται αισθητή. Σύμφωνα με πολύ πρόσφατο ρεπορτάζ του Bloomberg, η πολύ μεγάλη άνοδος της τιμής του πολυκρυσταλλικού πυριτίου, από το οποίο κατασκευάζεται ο πυρήνας των συστημάτων, έχει προκαλέσει αύξηση του συνολικού κόστους παραγωγής τους.
Aπό την αρχή του 2021 η τιμή των μονάδων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών πάρκων έχει αυξηθεί περίπου κατά 18%. Αυτό ακούγεται αρκετά ανησυχητικό, αλλά αν λάβουμε υπόψη μας πως την τελευταία δεκαετία η τιμή τους έχει υποχωρήσει κατά 90%, είναι φανερό πως δεν πρόκειται για κάτι τραγικό.
Για την αύξηση του κόστους παραγωγής δεν ευθύνεται μόνο ο τετραπλασιασμός (μέσα σε 12 μήνες) της τιμής του πολυκρυσταλλικού πυριτίου αλλά και οι αυξήσεις στις τιμές των μετάλλων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των φ/β συστημάτων. Παρά όμως το γεγονός πως είναι μόλις η δεύτερη χρονιά την τελευταία δεκαετία που παρατηρείται αύξηση της τιμής των φ/β συστημάτων, η συνεχής βελτίωση της αποδοτικότητας των συστημάτων μειώνει τις αρνητικές συνέπειες της ανόδου του κόστους.
Έτσι, παρά το ότι ακούγονται αρκετές γκρίνιες από τις επιχειρήσεις που εγκαθιστούν αυτά τα συστήματα μέσα στα φωτοβολταϊκά πάρκα, μέχρι τώρα τουλάχιστον δεν έχουν παρατηρηθεί σοβαρά προβλήματα, πέρα από ορισμένες πληροφορίες για καθυστερήσεις στην κατασκευή νέων φ/β πάρκων, κυρίως στην Ινδία και τις Η.Π.Α.
Οι πληροφορίες από την Κίνα, όπου παράγεται το 80% του πολυκρυσταλλικού πυριτίου παγκοσμίως, λένε πως η κατάσταση θα αρχίσει να εξομαλύνεται προς το τέλος του χρόνου, όταν θα τεθούν σε λειτουργία νέα εργοστάσια παραγωγής του που θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν τη μεγάλη παγκόσμια ζήτηση. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις λοιπόν, η οποιαδήποτε διατάραξη της ανοδικής πορείας της παγκόσμιας βιομηχανίας φωτοβολταϊκών συστημάτων λόγω της αύξησης του κόστους κατασκευής τους θα είναι μάλλον προσωρινή και δε θα απειλήσει τη μεγάλη ανάπτυξη του τομέα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ηλιακή ενέργεια, που είναι βασικό κομμάτι του παγκόσμιου σχεδίου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Μιλώντας όμως για την Κίνα, είναι δύσκολο να ξεχάσουμε την υπόθεση του Xinjang και των Ουιγούρων. Όπως έχουμε δει και στο παρελθόν, το 40% της παγκόσμιας παραγωγής πολυκρυσταλλικού πυριτίου έρχεται από την κινεζική αυτόνομη επαρχία του Xinjang, που κατοικείται κυρίως από τη μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων.
Μπορεί οι κινεζικές αρχές και οι μεγάλες κινεζικές επιχειρήσεις που κατασκευάζουν το πολυκρυσταλλικό πυρίτιο να υποστηρίζουν πως ο βασικός λόγος για τον οποίον το Xinjang είναι τόσο «δημοφιλές» στη φ/β βιομηχανία είναι το πολύ χαμηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά πολλοί δυτικοί έχουν άλλη άποψη. Δεν αρνούνται την πολύ μεγάλη σημασία της φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς το 40% τουλάχιστον του κόστους παραγωγής είναι ενεργειακό, αλλά υποστηρίζουν πως μεγάλο ρόλο παίζουν και τα φθηνά εργατικά χέρια, καθώς - σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους – μεγάλο μέρος των εργαζομένων Ουιγούρων δουλεύει σε συνθήκες που θυμίζουν στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας.
Δεν χρειάζεται να αναλύσουμε διεξοδικά το θέμα των Ουιγούρων, εξάλλου το έχουμε εξετάσει αρκετά πρόσφατα (Το πολυκρυσταλλικό πυρίτιο, οι Ουιγούροι και η θολή λάμψη των φωτοβολταϊκών made in China ), αλλά είναι γεγονός πως αν οι δυτικές χώρες και κυρίως οι Η.Π.Α. αποφασίσουν να απαγορεύσουν στις δυτικές επιχειρήσεις να αγοράζουν φ/β συστήματα με πολυκρυσταλλικό πυρίτιο από το Xinjang, θα δημιουργηθούν αρκετά προβλήματα. Πριν περίπου δύο μήνες είχαμε αναφερθεί στη δύσκολη θέση του προέδρου των Η.Π.Α. Joe Biden, ο οποίος καλείται από τους πολιτικούς του συμμάχους να κάνει κάτι για το ζήτημα (Φθηνή «πράσινη» ενέργεια ή ανθρώπινα δικαιώματα; Το πρώτο σοβαρό δίλημμα του Μπάιντεν), αλλά γνωρίζει πολύ καλά πόσο μπορεί να πληγεί το «πράσινο» πρόγραμμά του.
Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει από τότε, ο πρόεδρος Biden δεν έχει κάνει κάτι σχετικά με το θέμα. Είναι προφανές πως διστάζει να κάνει κάτι που μπορεί να υπονομεύσει το φιλόδοξο πρόγραμμα εγκατάστασης φ/β πάρκων στις Η.Π.Α. για τα επόμενα χρόνια.
Αναφερόμαστε σε υπονόμευση, γιατί αν πραγματικά επιβληθούν – και εφαρμοστούν – κυρώσεις στην Κίνα και απαγορευθεί στις αμερικανικές επιχειρήσεις του κλάδου να αγοράζουν προϊόντα που έχουν κάποια σχέση με το Xinjang, θα δημιουργηθεί μεγάλη αναταραχή στην παγκόσμια αγορά φ/β συστημάτων, η οποία αυτή τη στιγμή δε θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί εύκολα.
Όσο όμως καθυστερεί ο πρόεδρος, η βιομηχανία προετοιμάζεται με διάφορους τρόπους. Μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής πολυκρυσταλλικού πυριτίου, με εκτεταμένες εγκαταστάσεις στην επίμαχη περιοχή, η Daqo New Energy (DQ NYSE), ανακοίνωσε πρόσφατα πως είναι έτοιμη να προσλάβει διεθνείς ελεγκτικούς οίκους που θα εξετάσουν διεξοδικά την κατάσταση στα εργοστάσιά της και θα πιστοποιήσουν πως τίποτα επιλήψιμο δεν συμβαίνει εκεί.
Την ίδια στιγμή, σχεδόν όλες οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου, κινεζικές και μη, έχουν συμφωνήσει να δημιουργήσουν ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας όλων των συστατικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των συστημάτων, προκειμένου να μπορεί εύκολα να φανεί αν μέσα σε αυτά περιλαμβάνονται προϊόντα από το Xinjang.
Βέβαια, όπως επισημαίνουν ορισμένοι κυνικοί παρατηρητές της αγοράς, στην περίπτωση που επιβληθούν κυρώσεις, δεν θα είναι καθόλου εύκολο να πιστοποιηθεί η προέλευση κάποιων συστατικών, αφού το πολυκρυσταλλικό πυρίτιο από το Xinjang θα μπορούσε κάλλιστα να αναμειχθεί με άλλο από διαφορετική περιοχή της Κίνας. Οι ίδιοι υποστηρίζουν πως, σε αντίθεση με τις τομάτες και το βαμβάκι από το Xinjang που σταματούν οι Αμερικανοί τελωνειακοί υπάλληλοι, τα βιομηχανικά προϊόντα από την περιοχή είναι πολύ πιο δύσκολο να εντοπισθούν, και οι πιθανές κυρώσεις αρκετά δύσκολο να εφαρμοσθούν όπως θα ήθελαν οι υποστηρικτές τους.
Αν τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος και άλλοι δυτικοί ηγέτες αποφασίσουν την επιβολή κυρώσεων, το πλήγμα στη βιομηχανία φ/β συστημάτων θα είναι σημαντικό, ανεξάρτητα από τη δυσκολία εφαρμογής των κυρώσεων, αλλά δεν πρόκειται να «σκοτώσει» τη βιομηχανία.
Μπορεί το 80% του πολυκρυσταλλικού πυριτίου να παράγεται στην Κίνα, αλλά φθηνή ενέργεια υπάρχει και στις Η.Π.Α. και στον Καναδά και αλλού. Αν πραγματικά χρειαστεί, δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη η κατασκευή εργοστασίων παραγωγής του εκεί, ίσως και με κρατική βοήθεια. Για να το πούμε και αλλιώς, και να εμφανιστούν σύννεφα πάνω από την βιομηχανία παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ηλιακή ενέργεια, δεν θα αργήσουν πολύ να διαλυθούν.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
