Του Γιώργου Φιντικάκη
Τελικά οι ενεργειακές επιχειρήσεις δεν φαίνεται να γλιτώνουν τα πωλητήρια και παρά το βραχυκύκλωμα που προκάλεσαν πρόσφατα στο κυβερνητικό στρατόπεδο, θα πάρουν μάλλον και αυτές από το 2017 και μετά, το δρόμο για αποκρατικοποίηση.
Τα προς ιδιωτικοποίηση ποσοστά τόσο της ΔΕΗ (17%) όσο και της ΔΕΠΑ (65%) συγκαταλέγονται μαζί με το μερίδιο του Δημοσίου στον αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος στη νέα γενιά ιδιωτικοποιήσεων που ζητούν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι δανειστές από την κυβέρνηση να δρομολογήσει για το 2017.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι πιστωτές έχουν θέσει ως όρο για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης να ξεκινήσει η προετοιμασία των ιδιωτικοποιήσεων των ενεργειακών επιχειρήσεων στον τομέα του ρεύματος και του φυσικού αερίου, προκειμένου να συμπεριληφθούν και αυτές στη νέα λίστα. Στην ίδια λίστα ζητούν να τρέξει και η αποκρατικοποίηση του ποσοστού του Δημοσίου στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου η διαπραγμάτευση της ελληνικής πλευράς με τους Καναδούς μεγαλομετόχους του αερολιμένα, βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στο τελικό στάδιο.
Τις τρεις αυτές αποκρατικοποιήσεις θεωρούν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι θεσμοί ως απαραίτητες προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος εσόδων από αποκρατικοποιήσεις περίπου 2 δισ. ευρώ μέσα στο 2017.
Ταυτόχρονα, πρόκειται να θέσουν επιτακτικά το θέμα της ενεργοποίησης ως το τέλος του έτους του νέου υπερ-Ταμείου, ενώ σύμφωνα με κάποια πληροφορία πιέζουν να έχει οριστεί το Διοικητικό του Συμβούλιο και ο διευθύνων σύμβουλος ως το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου.
Με βάση μάλιστα αυτή τη γραμμή ενημέρωσης, οι πιστωτές δεν συνδέουν τη λίστα των νέων διαγωνισμών και την προετοιμασία τους, με την έναρξη λειτουργίας του υπερ-Ταμείου, όπως συχνά μέχρι σήμερα κάνει η κυβέρνηση, καθώς τα θεωρούν δύο εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους δεσμεύσεις. Με βάση αυτή την ερμηνεία, η δρομολόγηση των νέων ιδιωτικοποιήσεων δεν μπορεί να περιμένει το τέλος του έτους, παρά πρέπει να πάρει μπροστά μέσα στο Νοέμβριο.
Δεν σημαίνει αυτό φυσικά ότι από αύριο κιόλας θα μπουν πωλητήρια στα ποσοστά των τριών επιχειρήσεων, κάτι τέτοιο θα συμβεί το 2017, το πρώτο ωστόσο βήμα θα πρέπει να γίνει άμεσα, και αυτό θα αφορά την πρόσληψη συμβούλων.
Λογικά η λίστα με τις αποκρατικοποιήσεις του 2017 θα γίνει και επισήμως γνωστή αμέσως μόλις το ΤΑΙΠΕΔ επικαιροποιήσει το επιχειρησιακό του σχέδιο ανάπτυξης (Asset Development Plan - ADP), κάτι που οφείλει να κάνει ανά εξάμηνο, δηλαδή μέσα στο Νοέμβριο, καθώς η προηγούμενη φορά ήταν τον Μάιο. Τότε ήταν που το ΚΥΣΟΙΠ ενέκρινε το "εξαφανισμένο" πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ με τις 19 αποκρατικοποιήσεις, το οποίο και δημοσιεύθηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο (ΦΕΚ Β 1472).
Από το κουβάρι της ΔΕΗ...
Ήδη, με βάση το προηγούμενο ADP, έπρεπε το αργότερο έως το γ' τρίμηνο του 2016 το ΤΑΙΠΕΔ να είχε προχωρήσει στη πρόσληψη συμβούλων που θα εισηγούνταν τον τρόπο ιδιωτικοποίησης για τα ποσοστά των τριών κρατικών ενεργειακών εταιρειών, δηλαδή του 17% της ΔΕΗ, του 65% της ΔΕΠΑ και του 35% των ΕΛΠΕ. Το κείμενο μιλούσε για την “επιλογή συμβούλων μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2016, που θα αξιολογήσουν τις εναλλακτικές επιλογές”, με τη διευκρίνιση στην περίπτωση της ΔΕΗ ότι “η στρατηγική θα αποφασιστεί από το Ταμείο”. Τελικά η συγκυρία με τις ενδοκυβερνητικές κόντρες και το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, πήγαν τα πάντα πίσω, το θέμα ωστόσο φαίνεται ότι επανέρχεται.
Ειδικά η περίπτωση της ΔΕΗ είναι τόσο μπερδεμένη, που αφενός πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η απόσχιση του ΑΔΜΗΕ στις αρχές του 2017, αφετέρου να μπουν κάπως σε τάξη τα οικονομικά της. Δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν ότι ακόμη και σ'' αυτή την περίπτωση δύσκολα θα βρεθεί επενδυτής να αγοράσει ποσοστό της.
... στο κουβάρι της ΔΕΠΑ
Αλλά, σύνθετο “κουβάρι” είναι η περίπτωση της ΔΕΠΑ. Τα ΕΛΠΕ ελέγχουν το 35% στη ΔΕΠΑ, ενώ ο όμιλος Λάτση ελέγχει το 42% στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΛΠΕ. Η μία ιδιωτικοποίηση εξαρτάται από την άλλη - αυτή της ΔΕΠΑ με εκείνης των ΕΛΠΕ- κάτι που είχε γίνει πασιφανές και το 2014 όταν επί κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου είχε ανοίξει ξανά το θέμα. Τότε, ως επικρατέστερο σενάριο για την αποκρατικοποίηση των ΕΛΠΕ είχε προκριθεί η διάθεση μετοχών μέσω του Χρηματιστηρίου. Αντιθέτως, η ΔΕΠΑ, έπειτα από το φιάσκο με τη Gazprom στο διαγωνισμό του 2013, είχε βγει προσωρινά εκτός "λίστας" αποκρατικοποιήσεων. Την προετοιμασία του δεύτερου διαγωνισμού είχε αποτρέψει η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάργηση του αποκλειστικού δικαιώματος των Εταιρειών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) στη λιανική αγορά φυσικού αερίου, λόγω της συμμετοχής της ΔΕΠΑ σε ποσοστό 51% στις υφιστάμενες ΕΠΑ.
Δύο όμως χρόνια μετά η εικόνα είναι διαφορετική. Η αγορά φυσικού αερίου βρίσκεται σε φάση αλλαγών, το σπάσιμο του μονοπωλίου των ΕΠΑ σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία, όσο και το τέλος του μονοπωλίου της ΔΕΠΑ στην προμήθεια, φέρνουν νέα δεδομένα. Ήδη από τον Ιανουάριο του 2017 η αγορά φυσικού αερίου απελευθερώνεται για όλους τους μη οικιακούς καταναλωτές, και από την 1η/1/2018 και για τους οικιακούς.
Στα χνάρια του ηλεκτρισμού και το φυσικό αέριο
Όμως η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ συνδέεται ευθέως και με ένα άλλο θέμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα αιτήματα που πρόκειται να θέσουν οι δανειστές στο πλαίσιο της β' αξιολόγησης είναι όχι μόνον να αποχωρήσει η ΔΕΠΑ από το σκέλος της εμπορίας αερίου στα δίκτυα πόλης, στο πλαίσιο του διαχωρισμού των Εταιρειών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ), αλλά και να το κάνει χωρίς αποζημίωση.
Πρόκειται για ιδέα που έχει ήδη πέσει στο τραπέζι, μαζί με μία σειρά από αλλαγές ενταγμένες στο κεφάλαιο της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου, το βασικότερο από τα "ενεργειακά προαπαιτούμενα" της δεύτερης αξιολόγησης.
Σήμερα η ΔΕΠΑ είναι μέτοχος κατά 51% των τριών ΕΠΑ, Ατττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας, οι οποίες, όπως προβλέπει το μνημόνιο, πρόκειται να διαχωριστούν σε Εταιρίες Παροχής Αερίου, που θα ασκούν μόνον την εμπορία - οι νέες ΕΠΑ- και σε Εταιρίες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ), με αποκλειστικό αντικείμενο τη διαχείριση των δικτύων. Αντί όμως το 51% της μετοχικής συμμετοχής της ΔΕΠΑ να κατανεμηθεί αναλογικά στις νέες εταιρίες, που θα προκύψουν από τον διαχωρισμό των υφιστάμενων, σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι δανειστές ζητούν η ΔΕΠΑ εκχωρήσει το μερίδιό της στις νέες ΕΠΑ χωρίς αποζημίωση, αφού δεν υπάρχει ενδιαφέρον εξαγοράς.
Η πρόταση αυτή, η οποία έχει τεθεί στη συζήτηση, χωρίς να έχει λάβει ακόμα επίσημο χαρακτήρα -αυτό αναμένεται να συμβεί τις επόμενες ημέρες- φέρεται να στηρίζεται από τον εκπρόσωπο της Κομισιόν στις ενεργειακές διαπραγματεύσεις, Κάρλο Βιβιάνι, ο οποίος την εντάσσει στην απελευθέρωση της αγοράς αερίου. Σημειωτέον ότι μέτοχοι μειοψηφίας και μάνατζερ στις σημερινές ΕΠΑ είναι η Shell στην Αττική και η ιταλική ΕΝΙ στη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία.
