Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που η κυβέρνηση εμφανίζεται να έχει συμφωνήσει σε όλα με τους δανειστές αλλά να μην έχει… πάρει την απόφαση να κλείσει την αξιολόγηση, οι εξελίξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού φαινομενικά προσφέρουν ένα παράθυρο ευκαιρίας για την αξιοποίηση του QE και την ταχύτερη έξοδο στις αγορές.
Φαινομενικά, διότι στην ουσία η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τις προθέσεις του Mario Draghi και τους συσχετισμούς που θα έχουν διαμορφωθεί στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και πολύ λιγότερο από τις «τεχνικές» παραμέτρους του ζητήματος.
Όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των τεκταινόμενων στη Φρανκφούρτη, η ΕΚΤ για μία ακόμη φορά στο θέμα της Ελλάδας θα δράσει πολιτικά, κατά συνέπεια είναι στο χέρι της ελληνικής πλευράς να «εκμεταλλευτεί» τη συγκυρία και να πάρει ίσως και περισσότερα απ' όσα περίμενε. Δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην Ευρώπη, ο Draghi φέρεται αποφασισμένος να δώσει στην Ελλάδα όχι μόνο το εισιτήριο για το QE αλλά και περισσότερη ευελιξία στη χρήση του προγράμματος, σε μια προσπάθεια να επιταχύνει την πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων.
Στη Φρανκφούρτη εκτιμάται πως η επιτυχία της Ελλάδας μετά από επτά χρόνια μνημονίων, η έξοδος της στις αγορές και η εξομάλυνση της κρίσης χρέους θα έδιναν ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Σε συνδυασμό δε, με την αποκλιμάκωση των πολιτικών εντάσεων σε Γαλλία και Ιταλία θα οδηγούσαν την Ευρωζώνη σε μία νέα εποχή με λιγότερες αναταράξεις με στόχο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Η συζήτηση για την ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση θα ξεκινήσει αφού πρώτα κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση. Από κει και πέρα, το πόσο γρήγορα θα ληφθούν αποφάσεις θα εξαρτηθεί από τη διάθεση που θα δείξει η ελληνική κυβέρνηση στην κατά γράμμα εφαρμογή του προγράμματος, που στην ουσία σημαίνει ότι η επόμενη αξιολόγηση θα είναι τόσο γρήγορη που θα θεωρηθεί διαδικαστικού χαρακτήρα σε σύγκριση με την τρέχουσα που κρατάει ήδη πέντε μήνες.
Στην ΕΚΤ δεν δείχνουν να… ταράζονται από την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας στην οποία επισημαίνεται ο «πολιτικός» ρόλος της κεντρικής τράπεζας στο ελληνικό σίριαλ του 2015. Και αυτό γιατί στην περίπτωση του QE τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Ως βασικό προαπαιτούμενο για την ένταξη της Ελλάδας έχει καθοριστεί, εκτός από το κλείσιμο της αξιολόγησης, η εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Πρόκειται για μία συζήτηση που αφήνει πολλά περιθώρια ευελιξίας στην ΕΚΤ, αφού η γερμανική πλευρά μεταθέτει συνεχώς το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους για το μέλλον και η λέξη «εξειδίκευση» μπορεί να ερμηνευτεί κατά το δοκούν, ανάλογα με το αν ο Draghi θα θέλει να επιβραβεύσει την Ελλάδα για την πρόοδο που σημειώνει ή να της ασκήσει πιέσεις.
Επίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι και να κλείσει αύριο η δεύτερη αξιολόγηση, σύντομα θα ξεκινήσει η τρίτη, ενώ ακόμη και αν αποφασιστεί η ένταξη της Ελλάδας στο QE, κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων ο Ιταλός θα κλείνει την κάνουλα και θα την ανοίγει εκ νέου με την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Άρα η Ελλάδα έχει χάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα οφέλη του QE και το μόνο που μπορεί να περιμένει είναι η επέκταση του προγράμματος για να κερδίσει ότι μπορεί, αφού όμως κλείνει τις αξιολογήσεις…
Νικητής ο Draghi
Νικητής βγαίνει ο Draghi στο debate για τον πληθωρισμό και πλέον θεωρείται βέβαιη η συνέχιση της ποσοτικής χαλάρωσης μετά τον Δεκέμβριο. Πολλοί βιάστηκαν να πουν ότι ο Mario Draghi είναι υπερβολικά απαισιόδοξος σε ότι αφορά τον πληθωρισμό και επιμένει στα μέτρα χαλάρωσης προς όφελος των χωρών που τα χρειάζονται περισσότερο (π.χ. η Ιταλία), χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη βελτίωση των συνθηκών και τις αρνητικές επιπτώσεις για άλλες χώρες όπως η Γερμανία, όπου οι αποταμιευτές βλέπουν αρνητικά επιτόκια και πληθωρισμό κοντά στο 2%.
Όμως τα στοιχεία του Μαρτίου έρχονται να επιβεβαιώσουν τον Draghi ο οποίος τον περασμένο μήνα είχε συστήσει υπομονή όταν ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο 2%, εκτιμώντας ότι η εξέλιξη ήταν προσωρινή και πως θα πρέπει να δούμε νξα διατηρείται σε αυτά τα επίπεδα για αρκετούς μήνες πριν ξεκινήσει η απόσυρση των μέτρων χαλάρωσης.
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη υποχώρησε τον Μάρτιο στο 1,5%, από το 2% που είχε αναρριχηθεί τον Φεβρουάριο και παρά το γεγονός ότι αναλυτές εκτιμούν πως η μεγάλη πτώση οφείλεται σε προσωρινούς παράγοντες, η γενικότερη εικόνα είναι ότι ο πληθωρισμός βρίσκεται πλέον σε πτωτική τροχιά. Έτσι οι πιέσεις προς τον Draghi να ξεκινήσει το tapering αναμένεται να μετριαστούν, με αποτέλεσμα να θεωρείται βέβαιο ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει και μέσα στο 2018 να αγοράζει ομόλογα και παράλληλα θα διατηρήσει τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Η σημαντικότερη εξέλιξη που δείχνουν τα στοιχεία του Μαρτίου αφορούν στον δομικό πληθωρισμό που εξαιρεί τις πιο ευμετάβλητες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Ήταν η πρώτη φορά σε διάστημα επτά μηνών που ο δομικός πληθωρισμός κινήθηκε πτωτικά για να διαμορφωθεί στο 0,7%, έναντι 0,9% τον Φεβρουάριο.
Σύμφωνα με την Capital Economics, η πτώση του δομικού πληθωρισμού οφείλεται στο γεγονός ότι το καθολικό Πάσχα πέρσι ήταν τον Μάρτιο ενώ φέτος είναι τον Απρίλιο. Έτσι εκτιμάται ότι τον επόμενο μήνα ο δομικός πληθωρισμός θα επανέλθει στο +0,9%. Παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μείωση της ανεργίας στην Ευρωζώνη οδηγεί σε αύξηση των μισθών. Παράλληλα, ενώ αναμένεται αύξηση των τιμών του πετρελαίου φέτος, ο πληθωρισμός της ενέργειας εκτιμάται πως θα επιβραδύνει στο έτος.
Συνολικά, η Capital Economics «βλέπει» τον πληθωρισμός στο τέλος του 2017 αρκετά κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ και πιο κοντά στο 1%, επίπεδο που αναμένεται να προσεγγίσει και ο δομικός πληθωρισμός.
