Κι ενώ όλοι περίμεναν ότι αφού κατάφεραν να ευθυγραμμιστούν ως προς το “πακέτο” στήριξης της ευρωπαϊκής οικονομίας οι δύο μεγάλες δυνάμεις της ΕΕ, η Γαλλία και η Γερμανία, όλα τα υπόλοιπα θα ήταν παιχνιδάκι, οι αντιδράσεις ξεκίνησαν μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες.
Τα νέα ήταν ευχάριστα για κάποιους, όπως για τον Ισπανό Πρωθυπουργό που σε ανάρτησή του στο τουίτερ, χαρακτήρισε το γαλλο-γερμανικό σχέδιο ως θετικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, σύμφωνα με τις ισπανικές απαιτήσεις, όχι όμως για άλλους.
Και μπορεί η Κομισιόν να έχει ήδη υιοθετήσει μια σειρά από σημεία της γαλλο-γερμανικής πρότασης, όπως αποκάλυψε το Reuters, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι Αυστρία, Ολλανδία, Δανία και Σουηδία, συμφωνούν.
Πρώτος ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ήδη ότι μια σειρά από κράτη της ΕΕ θεωρούν ότι «ο σωστός τρόπος βοήθειας προς τις πληγείσες χώρες είναι τα δάνεια και όχι οι επιχορηγήσεις». Η ομάδα αυτή, που απαρτίζουν η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία πρόκειται μέσα στις επόμενες μέρες να παρουσιάσει τις δικές της προτάσεις για το πώς θα μπορέσει να τονωθεί η ευρωπαϊκή οικονομία χωρίς όμως να υπάρξει αμοιβαιοποίηση των χρεών.
Η γραμμή των χωρών αυτών είναι σαφής. Κινείται στην λογική, είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τις περισσότερες πληγείσες χώρες αλλά με δάνεια, όχι επιχορηγήσεις. Αναμένουν επομένως από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό να αντικατοπτρίζει τις νέες προτεραιότητες και όχι να ανεβάζει το ανώτατο όριο δαπανών.
Η λογική ωστόσο της γαλλο-γερμανικής πρότασης κινείται σε αρκετά διαφορετική γραμμή. Στην “καρδιά” του σχεδίου Μέρκελ-Μακρόν, για ένα Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 500 δισ ευρώ, το οποίο παρουσιάστηκε τη Δευτέρα προβλέπει βοήθεια μέσω επιχορηγήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Επίσης, που είναι και το κυριότερο, οι χώρες που θα επωφεληθούν –περισσότερο από τυχόν υιοθέτηση του γαλλο-γερμανικού πακέτου - δηλαδή οι πλέον πληγείσες, άρα εκείνες του Νότου- δεν θα έχουν υποχρέωση αποπληρωμής της οικονομικής στήριξης που θα λάβουν. Η πρωτοβουλία έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τον γενικό διευθυντή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, που δήλωσε ότι πρόκειται για «ένα μεγάλο θεμέλιο της ευρωπαϊκής αντίδρασης στην κρίση και θα προστατεύσει την ενιαία αγορά καθώς και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση».
Στο ίδιο μήκος κύματος οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσαν ότι η πρόταση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. «Ιστορικό βήμα» την χαρακτήρισε ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρινό Λε Μερ και η γενική αίσθηση μοιάζει να είναι ότι η υιοθέτηση ή όχι αυτού του φιλόδοξου σχεδίου θα δείξει και ποιες είναι οι δυνατότητες μιας μεγαλύτερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Ωστόσο η πρόταση χρειάζεται την ομόφωνη έγκριση και των 27 μελών της ΕΕ κι εκεί θα φανεί αν η γαλλογερμανική συμμαχία θα μπορέσει να πείσει και τους υπόλοιπους. Προς το παρόν τουλάχιστον τέσσερις, δεν φαίνεται να πείθονται.
Ποια σημεία υιοθετεί η Κομισιόν
Στο μεταξύ το Reuters αποκάλυψε τα σημεία του γαλλογερμανικού σχεδίου που φαίνεται να υιοθετεί η Κομισιόν, τα οποία αφορούν τα παρακάτω:
Μέγεθος και διάρκεια : Το Παρίσι και το Βερολίνο θέλουν το ταμείο των 500 δισ. ευρώ να έχει μία σαφή καταληκτική ημερομηνία, εντός της οποίας θα μπορεί να γίνει προσφυγή σε αυτό.
Πηγές χρηματοδότησης: Θα υπάρξει δανεισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την αγορά, χρησιμοποιώντας το αξιόχρεό της ΑΑΑ για να λάβει το χαμηλότερο επιτόκιο, πιθανόν κοντά στο μηδέν.
Πως θα διατεθούν τα κεφάλαια: Η Επιτροπή θα διοχετεύσει τα χρήματα μέσω του πολυετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε. που αφορά την περίοδο 2021-2027, εμπροσθοβαρώς κατά την πρώτη πενταετία, κυρίως για να χρηματοδοτήσει επενδύσεις κατά τη μετάβαση της ΕΕ σε μία «πράσινη» και ψηφιακή οικονομία και για έρευνα και τεχνολογία.
Αποπληρωμή: Επειδή η Κομισιόν θα δανειστεί τα χρήματα, θα πρέπει να τα αποπληρώσει. Αυτά τα χρήματα (για την αποπληρωμή του δανεισμού) θα προέλθουν από μελλοντικούς πολυετείς προϋπολογισμούς της Ε.Ε., μετά το 2027. Δεν είναι ξεκάθαρο, τονίζει το πρακτορείο, αν οι μελλοντικοί προϋπολογισμοί θα έχουν πρόσθετα έσοδα από υψηλότερες εθνικές εισφορές ή από νέους φόρους που θα επιβληθούν από τις κυβερνήσεις και θα εκχωρηθούν στην ΕΕ ή από έναν συνδυασμό των παραπάνω.
Όροι και προϋποθέσεις : Οι επιχορηγήσεις απαιτούν «μία σαφή δέσμευση των κρατών – μελών να ακολουθούν υγιείς οικονομικές πολιτικές και μία φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα». Το γαλλογερμανικό έγγραφο σημειώνει ότι οι δύο χώρες θέλουν να καθιερώσουν ένα ελάχιστο πραγματικό επίπεδο φορολογίας στην ψηφιακή οικονομία – που θα αφορά τη Google, την Apple, τη Facebook ή την Amazon – στην Ε.Ε. και μία κοινή φορολογική βάση για τις επιχειρήσεις – δηλαδή κανόνες για το πώς παρά για το πόσο θα φορολογούνται οι εταιρείες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ήδη ότι η δική της πρόταση, που θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα, θα περιλαμβάνει έναν συνδυασμό επιχορηγήσεων και δανείων. Μένει να δούμε αν αυτή θα είναι η συμβιβαστική λύση που θα κερδίσει την έγκριση και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.
