Το κλίμα αλλάζει προς το καλύτερο και αυτό πλέον αποτυπώνεται στους περισσότερους πρόδρομους οικονομικούς δείκτες. Η Ευρώπη τελικά δεν κινδύνευσε σε επίπεδο ενεργειακής επάρκειας, το φαινόμενο του πληθωρισμού έχει αρχίσει να εμφανίζει τα πρώτα σημάδια εξασθένησης και γενικότερα τα χειρότερα αποφεύχθηκαν.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η κρίση της ακρίβειας δεν είναι αρκετή για να επιβαρύνει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά. Γι’ αυτό εξάλλου, η Κριστίν Λαγκάρντ έσπευσε να προετοιμάσει το έδαφος για διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, μέχρι να νικηθεί ο πληθωρισμός.
Ο μεγάλος φόβος της ΕΚΤ είναι ότι η ακρίβεια θα γίνει σχεδόν μόνιμη και θα εγκλωβίσει την Ευρωζώνη σε μία μακρά περίοδο στασιμοπληθωρισμού, όπου η ανάπτυξη θα είναι υποτονική και οι τιμές στα βασικά αγαθά υπερβολικές. Παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά που διαψεύδονται τα δυσμενέστερα σενάρια, η οικονομία έχει μία ευκαιρία «απόδρασης» από την κρίση.
Τα στοιχεία των δεικτών PMI Ιανουαρίου που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας υποδηλώνουν ότι η κατάσταση βελτιώθηκε στο σύνολο της Ευρωζώνης, παρά το γεγονός ότι Γερμανία και Γαλλία παραμένουν σε περιβάλλον υφεσιακών πιέσεων.
Το πιο ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι ο γενικός δείκτης PMI για την Ευρωζώνη επέστρεψε πάνω από το όριο του 50, σημειώνοντας άνοδο 0,9 μονάδων από τον Δεκέμβριο, υποδεικνύοντας ότι η δραστηριότητα αναπτύσσεται. Υπενθυμίζεται πως όταν ο PMI είναι πάνω από το 50 δείχνει ανάπτυξη της δραστηριότητας και κάτω από το 50 συρρίκνωση.
Και ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της παραγωγής ήταν πολύ χαμηλός, όλα συνηγορούν πλέον ότι η Ευρώπη μπορεί να αποφύγει την ύφεση τον φετινό χειμώνα.
Διότι ακόμα και αν στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου το ΑΕΠ συρρικνώθηκε, οι πιθανότητες να δούμε ανάπτυξη στο α’ τρίμηνο του 2023 έχουν αυξηθεί σημαντικά και επομένως δεν θα ικανοποιηθεί το προαπαιτούμενο των δύο διαδοχικών τριμήνων, που, σύμφωνα με τον επικρατέστερο ορισμό, επιτρέπει να πούμε ότι είμαστε σε ύφεση.
Ο PMI υπηρεσιών βρέθηκε στο 50,7 και ήταν θετικός για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2022 γιατί η καταναλωτική ζήτηση εμφανίζεται ανθεκτική παρά την ακρίβεια. Ο μεταποιητικός PMI παραμένει σε έδαφος συρρίκνωσης στο 48,8 αλλά η πτώση των νέων παραγγελιών επιβράδυνε ξανά και τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες συνεχίζουν να υποχωρούν.
Το απογοητευτικό κομμάτι των PMI, είναι ότι ακόμα και με την αποκλιμάκωση των πιέσεων στις τιμές των πρώτων υλών και της ενέργειας, οι τελικές τιμές για προϊόντα και υπηρεσίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν.
Οι ενεργειακές τιμές και συνολικά το κόστος παραγωγής θα συνεχίσουν να υποχωρούν αλλά οι τιμές στα ράφια θα μείνουν κολλημένες; Είναι ο φόβος της ΕΚΤ που προαναφέραμε…
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας και του ΑΕΠ, συνεπάγονται ότι ο δομικός πληθωρισμός δεν θα πέσει τόσο γρήγορα όσο ο γενικός δείκτης πληθωρισμού. Επομένως, θα λυθούν τα χέρια της Λαγκάρντ για περισσότερες αυξήσεις επιτοκίων. Η Oxford Economics προβλέπει δύο συνεχόμενες αυξήσεις των 50 μονάδων βάσης στις συνεδριάσεις της ΕΚΤ τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια που είναι η μεγάλη παγίδα;
Έχουμε ξαναπεί ότι η ευρωπαϊκή οικονομία είναι πιθανό να αποφύγει την ύφεση τεχνικά, αλλά στην ουσία η ανάπτυξη θα είναι τόσο υποτονική που σε συνδυασμό με τον υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό θα ισοδυναμεί με ύφεση και μάλιστα βαθιά.
Αν δεν υποχωρήσουν οι τιμές μέσα στους επόμενους μήνες, η ευρωπαϊκή οικονομία κινδυνεύει με θανάσιμη στασιμότητα. Οι καταναλωτές θα ξοδεύουν από τις οικονομίες τους – όπου και όσες υπάρχουν - που σημαίνει ότι συνεχώς θα περιορίζεται η ζήτηση και η δραστηριότητα θα βαλτώσει.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Oxford Economics, σχολιάζοντας χθες τα νέα από τους PMI, σημειώνει ότι ενώ οι πιο σφοδροί κίνδυνοι, όπως της επιβολής δελτίου στην κατανάλωση ενέργειας, απομακρύνονται, η οικονομία της Ευρωζώνης θα είναι αδύναμη τον φετινό χειμώνα και η ανάπτυξη θα έρθει στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, αλλά και πάλι η ανάκαμψη θα είναι ήπια καθώς οι επιπτώσεις των αυξημένων επιτοκίων θα περάσουν καθυστερημένα στην οικονομία και θα επιβαρύνουν τη δραστηριότητα τόσο στο β’ εξάμηνο του 2023 όσο και το 2024.
Συμπερασματικά, χθες είχαμε τους πρώτους καλούς οιωνούς. Αν συνυπολογίσουμε και τα στοιχεία για το ΑΕΠ της Γερμανίας που φαίνεται ότι δεν συρρικνώθηκε ούτε στο δ’ τρίμηνο, τότε είναι πολύ πιθανό η Ευρώπη να αποφύγει τεχνικά την ύφεση.
Οι καλές καιρικές συνθήκες και η συντηρητική κατανάλωση ενέργειας συνέβαλαν τα μέγιστα στο να αποφύγει η Ευρώπη τα χειρότερα φέτος, ενδεχομένως και του χρόνου.
Όμως η ανάκαμψη από το καλοκαίρι δεν αναμένεται να είναι ισχυρή καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία θα λειτουργεί σε περιβάλλον ιδιαίτερα υψηλών επιτοκίων, επιβαρύνοντας το κλίμα για ιδιωτικές επενδύσεις και επιφέροντας πλήγμα στην αγορά κατοικίας. Ο κίνδυνος μιας διετίας χωρίς ουσιαστική ανάπτυξη είναι ορατός…
