Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Εικόνα απόλυτης απαξίωσης εμφανίζουν ελληνικές μετοχές και ομόλογα την ώρα που η αποστροφή κινδύνου στις τάξεις των επενδυτών γίνεται ολοένα πιο εμφανής και οι ευρωπαϊκές αγορές έχουν αρχίσει να… κοκκινίζουν από το ρίσκο.
Μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια αποδημούν καθώς βλέπουν την Ευρώπη να είναι διαιρεμένη στο προσφυγικό και τους λαϊκιστές να κερδίζουν έδαφος ενόψει των ευρωεκλογών. Η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμπτει αλλά οι εστίες αβεβαιότητας παραμένουν και μέτωπα που επηρέασαν αρνητικά το κλίμα και φαινομενικά κλείνουν, όπως της Ελλάδας, στην ουσία παραμένουν ανοιχτά.
Μέσα στους τελευταίους έξι μήνες οι ευρωπαϊκές αγορές έχουν χάσει από εκροές κεφαλαίων 50 δισ. ευρώ, ενώ 4,8 δισ. ευρώ έκαναν φτερά από μετοχικά funds μόνο σε τέσσερις συνεδριάσεις (από την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου έως την Τετάρτη 17 Οκτωβρίου). Σύμφωνα με την Bank of America Merrill Lynch, η Ευρώπη έχει χάσει την αίγλη της μέσα στο 2018 με αποτέλεσμα οι επενδυτές να φεύγουν για… άλλες πολιτείες.
Και επειδή στον αναβρασμό ο αδύναμος είναι αυτός που… την πληρώνει πρώτος, η ελληνική αγορά έχει καταφέρει να «χάσει» πάνω από 8 δισ. ευρώ μέσα στο έτος. Το κλίμα επιδεινώνεται συνεχώς και το Χρηματιστήριο της Αθήνας έχει ήδη καταγράψει τέσσερις διαδοχικές εβδομάδες πτώσης με τις τράπεζες να έχουν σχεδόν ξεχάσει τι σημαίνει άνοδος. Στην αρχή ήταν οι ανησυχίες για τις τράπεζες, μετά η Ιταλία και τώρα οι κυβερνητικές τριβές. Η αλήθεια, όμως, είναι πως όταν μία αγορά δείχνει αναξιόπιστη μπορείς να βρεις άπειρες αφορμές για να πουλήσεις.
Σε πολιτικό, οικονομικό, ακόμη και σε κοινωνικό επίπεδο η Ευρώπη δείχνει «μουδιασμένη» σαν να βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγάλο σταυροδρόμι και δεν μπορεί να αποφασίσει ποιο δρόμο θα ακολουθήσει. Οι επενδυτές βλέπουν κρατικούς αξιωματούχους να χρησιμοποιούν απίθανους χαρακτηρισμούς σε ένα κλίμα απόλυτα εχθρικό. «Η Ευρώπη είναι σήμερα μία μεγάλη αρένα στην οποία οι μαχητές προσπαθούν να κερδίσουν το πλήθος αλλά και χρόνο ζωής μέσα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το Κολοσσαίο, όμως, σείεται από την οχλαγωγία και τις διαφορετικές επιδιώξεις και κινδυνεύει να καταρρεύσει», σημειώνει αναλυτής από το City του Λονδίνου.
Τα ιταλικά ομόλογα βρέθηκαν την Παρασκευή περίπου 20 μονάδες βάσης από το σημείο ανάφλεξης, ήτοι το σημείο που οι περισσότεροι αναλυτές προειδοποιούν πως μπορεί να είναι μη αναστρέψιμο. Το κόστος δανεισμού της Ιταλίας έφτασε στις συναλλαγές της Παρασκευής στο 3,78%, όταν το «επίπεδο κρίσης» θεωρείται το 4%. Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων γύρισαν… πίσω στο τέλος του 2013, ενώ το spread με τα γερμανικά ομόλογα αυξήθηκε μέσα στο 2018 όσο είχε αυξηθεί και το 2011 λόγω της κρίσης χρέους. Αν τα ομόλογα χτυπήσουν το 4% εκτιμάται ότι οι επενδυτές θα χάσουν εντελώς την ψυχραιμία τους και αυτή η εξέλιξη θα έχει αντίκτυπο παντού.
Σε χθεσινή της έκθεση, η Fitch προειδοποίησε με υποβάθμιση ιταλικές τράπεζες όπως η UniCredit και η Intesa Sanpaolo, εκτιμώντας ότι πολλές τράπεζες της γειτονικής μας χώρας ενδεχομένως έχουν χάσει σημαντικά κεφάλαια.
Ορισμένοι, μάλιστα, συνιστούν στους επενδυτές να μείνουν μακριά από τις ιταλικές τράπεζες μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο και όπως γίνεται αντιληπτό, αυτή η τάση επηρεάζει πιο ευάλωτες αγορές όπως την ελληνική. Οι επενδυτές ψάχνουν εδώ και καιρό ένα βυθό που θα τους πείσει ότι δεν έχει πιο κάτω για να τοποθετηθούν όμως κάθε φορά υπάρχουν – μία οικονομικές και άλλη φορά πολιτικές – αφορμές που οδηγούν σε νέα πτώση και προκαλούν αποσταθεροποίηση.
Με την Ιταλία να κρατάει αναμμένη τη δάδα της κρίσης, τη Μ. Βρετανία να πατάει πόδι στην Ε.Ε. λίγο πριν περάσει την πόρτα της εξόδου και την Τουρκία να απειλεί ότι θα μεταδώσει την οικονομική κρίση στην οποία κινδυνεύει να εγκλωβιστεί, η Ευρώπη σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί στην παρούσα συγκυρία επενδυτικό παράδεισο.
Οι επόμενες εβδομάδες χαρακτηρίζονται εξαιρετικά κρίσιμες καθώς αναμένονται οι ανακοινώσεις των οίκων αξιολόγησης για την Ιταλία. Την ίδια ώρα, η αγωνία στο «δακρύβρεχτο» σίριαλ του Brexit αναμένεται να κλιμακωθεί και το μόνο σίγουρο είναι ότι η αβεβαιότητα θα συνεχίσει να κυριαρχεί στη Γηραιά Ήπειρο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι εκροές κεφαλαίων από ευρωπαϊκές μετοχές δύσκολα θα σταματήσουν αν δεν υπάρξουν ουσιαστικές εξελίξεις στην Ιταλία και τη Μ. Βρετανία. Το θέμα της Τουρκίας είναι διαφορετικό γιατί αφενός η αποφυλάκιση του πάστορα Μπράνσον μετριάζει τις ανησυχίες και αφετέρου τα εσωτερικά προβλήματα της Ε.Ε. έχουν αυτή τη στιγμή προτεραιότητα.
