Οι εποχές που χτύπαγε το τηλέφωνο και κάποιος τραπεζικός υπάλληλος περιχαρής ανακοίνωνε ότι υπάρχει διαθέσιμο ένα καταναλωτικό δάνειο 10.000 ευρώ και αρκεί μια υπογραφή για την εκταμίευση του έχουν περάσει στο παρελθόν. Η πρακτική αυτή στη διάρκεια της κρίσης είχε το τίμημα της αφού η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτικών δανείων που «κοκκίνισαν» ουδέποτε «άσπρισε» ή έστω περιορίστηκε από τη ρευστοποίηση των εγγυήσεων (;) είχαν οι τράπεζες στα χέρια τους.
Τα καταναλωτικά δάνεια δεν εκφράζουν βέβαια το σύνολο των πρακτικών που οι τράπεζες ακολουθούσαν κάποτε για να αυξήσουν τα έσοδα τους, είναι όμως μια ένδειξη του κλίματος που επικρατούσε στην προσπάθεια των τραπεζών να πιάσουν στόχους κερδοφορίας.
Όταν ήρθε η κρίση και οι καταθέσεις άρχισαν να αναχωρούν από τα τραπεζικά γκισέ οι ισολογισμοί των τραπεζών είχαν πλέον φθάσει σε επίπεδο υπερμόχλευσης. Στο δεύτερο τρίμηνο του 2012 ο λόγος δανείων προς καταθέσεις έφθασε στο 146%, για κάθε ένα ευρώ δηλαδή που είχαν σε κατάθεση οι τράπεζες είχαν δώσει περίπου 1,5 σε δάνεια.
Το χρηματοδοτικό κενό εκείνης της περιόδου καλύφθηκε από τον μηχανισμό της Έκτακτης Χρηματοδότησης της Τράπεζας της Ελλάδος με μια αρκετά τσουχτερή προμήθεια. Έκτοτε οι τράπεζες σήκωσαν μανίκια και έφεραν τον λόγο των καταθέσεων με τα δάνεια σε μια ισορροπία. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των δράσεων αφορούσε την αποπληρωμή υφιστάμενων δανείων προκειμένου να μειωθεί ο αριθμητής αφού οι καταθέσεις παρουσίαζαν στάσιμη ή πτωτική εικόνα.
Η συντηρητική στάση των τραπεζών (λόγω και των στόχων μείωσης των NPEs) και η αύξηση των καταθέσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας (σχεδόν 20 δισ. ευρώ) έφεραν ωστόσο ανατροπή στους δείκτες. Κάπως έτσι φθάσαμε να έχουμε σοβαρά υπομοχλευμένο το τραπεζικό σύστημα με τον λόγο δανείων προς καταθέσεις να κινείται στο 70%.
Τα αυστηρά πιστοδοτικά κριτήρια και η έλλειψη πιστοληπτικά φερέγγυων δανειοληπτών οδήγησε τις τράπεζες να λειτουργούν σήμερα με πλεόνασμα χρηματοδότησης το οποίο μεταφράζεται σε απώλειες εσόδων.
Αν και μακροπρόθεσμα τα νέα έργα που θα προκύψουν από το Ταμείο Ανάπτυξης θα απαιτήσουν τη συνδρομή τραπεζικού δανεισμού και επομένως αναγκαστικά ο λόγος θα κινηθεί προς τη μονάδα, οι τράπεζες βρίσκονται σε μια μάλλον αμήχανη θέση να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους, αναζητώντας καλύτερη και πιο αποδοτική χρήση της ρευστότητας τους πέρα από την κλασσική οργανική πιστωτική επέκταση η οποία ναι μεν έχει ένα ικανοποιητικό επιτοκιακό περιθώριο βρίσκεται ωστόσο σε μια ιθύνουσα πορεία.
Το κοντινό μέλλον έχει ενδιαφέρον αφού μετά τις νέες αυξήσεις κεφαλαίου η ανάγκη αύξησης της αποδοτικότητας των κεφαλαίων πιθανόν να επαναφέρει σενάρια εξαγορών στο τραπέζι. Ίσως όχι τόσο με την κλασική μορφή της Βαλκανικής επέκτασης αλλά με περισσότερη έμφαση στη διαχείριση κεφαλαίων, τη διαχείρισης ακινήτων, της ψηφιοποίησης ακόμα και με την πώληση/διαχείριση δεδομένων.
Η Eurobank την προηγούμενη εβδομάδα έκανε την πρώτη κίνηση απόκτησης συμμετοχής στην Σερβία, ενώ πυκνώνουν οι φήμες για κίνηση μεγαλύτερου βεληνεκούς για την Εθνική Τράπεζα η οποία έχει το χαμηλότερο δείκτη δανείων προς καταθέσεις, μόλις στο 56%. Το προς τα πού θα κινηθούν οι τράπεζες ακόμα δεν είναι απόλυτα προσδιορισμένο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι «λεφτά υπάρχουν».
Εξέλιξη του λόγου δάνεια προς καταθέσεις στις ελληνικές Συστημικές Τράπεζες
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
