Του Βασίλη Γεώργα
Με έτοιμο τον φάκελο του μνημονιακού «success story» στην οικονομία ξεκινά σήμερα η κυβέρνηση τη μάχη της δεύτερης αξιολόγησης με τους επικεφαλής των δανειστών, ευελπιστώντας πως όσα θα χάσει από μια γενναία ρύθμιση στο χρέος, θα τα κερδίσει από το κλείσιμο της συμφωνίας και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Τα τρία «χαρτιά» που θα πέσουν από σήμερα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης είναι αυτό του «μυθικού» πλεονάσματος των 6,5 δισ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό, της υπεραπόδοσης των εσόδων κατά 1,57 δισ. ευρώ στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2016 και της ανόδου του ΑΕΠ κατά 1,5% στο τρίτο τρίμηνο.
Επικοινωνιακό success story
Η ανάδειξη της ευημερίας των αριθμών σε μια χώρα που εξακολουθεί να ταλανίζεται από βαθιά κρίση, εξυπηρετεί αυτή τη στιγμή τον διπλό στόχο αναθέρμανσης του ελληνικού success story που θα ανοίγει δρόμο για την έξοδο στις αγορές και θα δίνει ελπίδα στους ψηφοφόρους. Αλλά την ίδια στιγμή απειλεί να μετατρέψει σε μπούμερανγκ την προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση προκειμένου να αποδείξει ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και χρήζει γενναίας ρύθμισης. Με τέτοιες επιδόσεις είναι αδιανόητο για τους δανειστές και ειδικά για το Βερολίνο να αποδεχθούν ότι το πρόγραμμα σχεδιάστηκε λάθος και «δεν βγαίνει» ή να ανάψουν το πράσινο φως για μια μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους στα πρότυπα όσων ζητούσε η Αθήνα και το ΔΝΤ πριν από μερικούς μήνες.
Αντίθετα τα υψηλά πλεονάσματα του κρατικού προϋπολογισμού μπαίνουν πλέον στο τραπέζι με επικοινωνιακούς όρους ώστε αφενός να καλλιεργηθούν προσδοκίες ότι αντί για νέες περικοπές στην πρόνοια θα έχουμε παροχές «σε χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους» όπως έσπευσε να κάνει χθες ο νέος υπουργός Επικρατείας Χριστόφορος Βερναρδάκης. Και παράλληλα οι επιδόσεις της οικονομίας και η υπεραπόδοση του εισπρακτικού μηχανισμού (+2,4 δισ. από τον στόχο τα φορολογικά έσοδα 10μηνου) προορίζονται να αξιοποιηθούν ως βασικό επιχείρημα για να αμβλυνθούν οι πιέσεις των δανειστών αναφορικά με την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού ύψους 1 δισ. ευρώ που διαπιστώνουν για το 2017 και το 2018.
Φυσικά ούτε τα πλεονάσματα είναι πραγματικά καθώς ο προϋπολογισμός υφίσταται εξαντλητική «δίαιτα» δαπανών όλη τη χρονιά (- 3,2 δισ. ευρώ έναντι του στόχου) και η πραγματική οικονομία στερείται πολύτιμων πόρων για να δημιουργηθεί η εικόνα των υπερχειλισμένων δημόσιων ταμείων, ούτε, όμως τα φορολογικά έσοδα μπορούν να θεωρηθούν «μόνιμα και επαναλαμβανόμενα», ώστε να φύγει έτσι εύκολα από το τραπέζι η απαίτηση της τρόικας για πρόσθετες περικοπές που θα εξασφαλίζουν την επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονάσματα για το 2017 (1,75%) και το 2018 (3,5%).
Οι ευημερούντες αριθμοί της ελληνικής οικονομίας εξυπηρετούν στην παρούσα συγκυρία κυρίως το ευρωπαϊκό αφήγημα σύμφωνα με το οποίο το τρίτο μνημόνιο υλοποιείται μέχρι σήμερα με επιτυχία τόσο στο δημοσιονομικό όσο και στο αναπτυξιακό μέτωπο, ενώ παράλληλα αποδυναμώνουν το επιχείρημα ότι χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις στο χρέος προκειμένου να εδραιωθεί η πορεία εξόδου της Ελλάδας από την ύφεση και να ανοίξει ο δρόμος προς τις αγορές.
Κάτω από το χαλί
Το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, μέσω της οποίας έχουν δρομολογηθεί ιστορικές αλλαγές στα εργασιακά και στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων και της είσπραξης των χρεών προς το Δημόσιο, πιθανόν θα οδηγήσει πλέον στην συμφωνία για την εφαρμογή των «βραχυπρόθεσμων» μέτρων για το χρέος. Αλλά παράλληλα θα ανοίξει μια νέα μεγάλη συζήτηση για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με άξονα τις παρεμβάσεις που θα γίνουν για το χρέος μετά το 2018, και οι οποίες θα ανοίξουν το δρόμο για ένα νέο μνημόνιο «μεταρρυθμίσεων» εντός της επόμενης χρονιάς, στο οποίο αναμένεται να περιλαμβάνονται ξανά το συνταξιοδοτικό και το αφορολόγητο όριο.
Έτσι προσωρινά θα είναι όλοι ευχαριστημένοι καθώς το πρόβλημα συνεχίζει να κρύβεται κάτω από το χαλί προς όφελος τόσο των Γερμανών, των Ολλανδών, των Αυστριακών και των Γάλλων που μπορούν απερίσπαστοι να δρομολογήσουν τις εκλογικές αναμετρήσεις τους το 2017.
