Σημαντικό αριθμό αφίξεων, περίπου το 1/3 των συνολικών, αλλά μόλις στο 1/10 των εσόδων είναι το αποτύπωμα του οδικού τουρισμού στη χώρα μας, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για το 2019.
Πρόκειται για στοιχεία που έρχονται σε μια συγκυρία κατά την οποία ο οδικός τουρισμός εκτιμάται ότι φέτος θα κερδίσει έδαφος έναντι των αεροπορικών εισροών, άρα και θα αυξήσει στο συνολικό άθροισμα το αποτύπωμά του.
Σύμφωνα με τη μελέτη, πέρυσι εφτασαν οδικώς στην Ελλάδα 9,6 εκατ. επισκέπτες, πραγματοποίησαν 38,2 εκατ. διανυκτερεύσεις, οι οποίες απέφεραν 1,8 δισ. ευρώ έσοδα. Ομως τα νούμερα αυτά αντιστοιχούν στο 30,6% του συνόλου των περσυνών αφίξεων, στο 16,4% των διανυκτερεύσεων και μόλις στο 10,1% των εσόδων.
Η μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ καταγράφει ολόκληρη την εξέλιξη της πορείας του οδικού τουρισμού από το 2012 και μετά, όμως τα κεντρικά συμπεράσματα αφορούν το 2019. Σύμφωνα με αυτήν, οι κύριες αγορές μας στον οδικό τουρισμό είναι οι Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία, Αλβανία, Τουρκία και Βόρεια Μακεδονία.
Ο οδικός τουρισμός χαρακτηρίζεται από υψηλή εποχικότητα, χαμηλή κατά κεφαλή δαπάνη, αλλά και ανισορροπία σ’ ό,τι αφορά τις περιοχές όπου απευθύνεται. Βεβαίως, λόγω γεωγραφικής θέσης αποτελεί ένα σημαντικό στήριγμα για τη Βόρεια Ελλάδα (Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος).
Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των οδικών τουριστών βρίσκεται μόλις στα 185 ευρώ έναντι 731 ευρώ της αντίστοιχης δαπάνη των υπολοίπων τουριστών και 564 ευρώ για το σύνολο του εισερχόμενου τουρισμού.
Αυτό είναι απόρροια της χαμηλής μέσης διάρκειας παραμονής (4 διανυκτερεύσεις έναντι 8,9 και 7,4 αντίστοιχα) αλλά και της χαμηλής μέσης δαπάνης ανά διανυκτέρευση (47 ευρώ έναντι 82 ευρώ και 76 ευρώ αντίστοιχα). Παράλληλα, υπάρχει ισχυρή εποχικότητα και μεγάλη συγκέντρωση στο τρίτο τρίμηνο του έτους, δηλαδή κατά την περίοδο Ιούλιος- Σεπτέμβριος.
Το 67% των συνολικών εσόδων του οδικού τουρισμού εισρέουν στη χώρα στο τρίτο τρίμηνο, έναντι 59% για το συνόλο του τουρισμού κατά την ίδια περίοδο. Συνεπώς, το άνοιγμα των συνόρων επιτρέπει την εκμετάλλευση της ισχυρής ζήτησης που προϋπάρχει για οδικό τουρισμό στο συγκεκριμένο τρίμηνο. H ευκολία πρόσβασης και η αίσθηση ασφάλειας και ανεξαρτησίας που προσφέρει το ταξίδι με το προσωπικό όχημα, μπορούν ενδεχομένως να ενισχύσουν την προαναφερθείσα αναμενόμενη ζήτηση στο τρίτο τρίμηνο.
Η εξέλιξη των αφίξεων, διανυκτερεύσεων και εσόδων ανά αγορά
Αναφορικά με τα έσοδα του οδικού τουρισμού, ξεχωρίζει η σταθερά ανοδική πορεία της Ρουμανίας, που το 2019 ήταν η μεγαλύτερη αγορά με 354 εκατ. ευρώ, και της Βουλγαρίας (3η μεγαλύτερη με 282 εκατ. ευρώ). Η Σερβία (2η μεγαλύτερη με 297 εκατ. ευρώ) παρουσιάζει αυξομειώσεις, ενώ η Αλβανία εδώ και μια εξαετία - ήτοι από το 2014 και έπειτα - παρουσιάζει αυξητική τάση, με ελαφρά μείωση το 2019 (200 εκατ. ευρώ).
Πτωτική τάση και για τους προερχόμενους από την Τουρκία τουρίστες, ενδεχομένως και λόγω της υποτίμησης της λίρας, ενώ πέρυσι οι οδικές αφίξεις από αυτή τη χώρα συνεισέφεραν με 171 εκατ. ευρώ τις εισροές στην Ελλάδα.
Τέλος, η Βόρεια Μακεδονία καταγράφει επίσης πτωτική τάση όλα τα τελευταία χρόνια, ενώ τα έσοδα από τη χώρα αυτή το 2019 ανήλθαν σε 114 εκατ. ευρώ. Οι υπόλοιπες χώρες του οδικού τουρισμού παρουσιάζουν διαρκείς αυξομειώσεις, αφήνοντας συνολικά έσοδα 360 εκατ. ευρώ το 2019.
Αναφορικά με τις διανυκτερεύσεις του οδικού τουρισμού, ξεχωρίζει η ανοδική πορεία της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας (8,2 εκατ. και 7 εκατ. αντίστοιχα το 2019). Η Σερβία παρουσιάζει αυξομειώσεις και το 2019 "έγραψε" 7,7 εκατ. διανυκτερεύσεις. Ακολουθεί η Αλβανία που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αυξητική τάση με 3,2 εκατ. διανυκτερεύσεις κατά την περυσινή περίοδο.
Η Βόρεια Μακεδονία ακολουθεί πτωτική πορεία και το 2019 είχε 2,3 εκατ. διανυκτερεύσεις, ενώ 2,1 εκατ. διανυκτερεύσεις "έδωσε" πέρυσι η αγορά της Τουρκίας. Οι υπόλοιπες χώρες συνεισέφεραν με 7,8 εκατ. διανυκτερεύσεις το 2019.
Αναφορικά με τις αφίξεις του οδικού τουρισμού, ξεχωρίζει η σταθερά ανοδική πορεία της Βουλγαρίας, καθώς και η πτωτική πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Το 2019 οι δύο αυτές χώρες είχαν 3,8 εκατ. και 945.000 αφίξεις αντίστοιχα. Η Ρουμανία από το 2013 και έπειτα (χρονιά που ολοκλήρωσε το πρόγραμμα στήριξης του ΔΝΤ) σημειώνει αύξηση στις αφίξεις, φτάνοντας πέρυσι στο 1,1 εκατ.. Η Τουρκία είχε πέρυσι 679.000 αφίξεις, η Σερβία 935.000, η Αλβανία 920.000 και όλες μαζί οι υπόλοιπες χώρες 1,2 εκατ. αφίξεις.
Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη ανά διανυκτέρευση
Αναφορικά με τη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη του οδικού τουρισμού, το 2019 τις υψηλότερες επιδόσεις για την ελληνική αγορά παρουσίασαν η Σερβία (318 ευρώ) και η Ρουμανία (311 ευρώ). Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται η Βουλγαρία (75 ευρώ) και η Βόρεια Μακεδονία (121). Η Τουρκία και η Αλβανία είχαν μέση κατά κεφαλήν δαπάνη 251 και 218 ευρώ αντίστοιχα.
Αναφορικά με τη μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση του οδικού τουρισμού, ξεχωρίζει -παρά την πτώση της το 2019- η υψηλή τιμή της Τουρκίας (82 ευρώ). Η Τουρκία είχε την υψηλότερη ΜΔΔ σε όλα τα υπό μελέτη έτη με μέγιστη τιμή το 2013 (109 ευρώ).
Βέβαια, αυτή η υψηλή μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση, συνοδεύεται με χαμηλή μέση διάρκεια παραμονής με αποτέλεσμα η ΜΚΔ της Τουρκίας να κυμαίνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Ακολουθεί η Αλβανία με 63 ευρώ το 2019, η οποία καταλαμβάνει την 2η θέση σε όλη την εξεταζόμενη περίοδο παρά τις αυξομειώσεις που παρουσιάζει. Η Ρουμανία (51 ευρώ το 2019) και η Βουλγαρία (35 ευρώ) εμφανίζουν αυξομειώσεις, με τη Βουλγαρία όλα τα τελευταία χρόνια να εμφανίζει την πιο χαμηλή μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση.
Διάρκεια παραμονής – Ξεχωρίζει η Σερβία
Αναφορικά με τη μέση διάρκεια παραμονής του οδικού τουρισμού, η Σερβία καταλαμβάνει την πρώτη θέση με περίπου 7,9-8,9 ημέρες που όμως συνδυάζεται με χαμηλή δαπάνη ανά διανυκτέρευση, ενώ ακολουθεί η Ρουμανία με 5,7-7,3 ημέρες, και έπειτα η Αλβανία με 3,4-4,2 ημέρες. Την πιο μικρή μέση διάρκεια παραμονής εμφανίζουν η Βουλγαρία (2-3,8 ημέρες), η Βόρεια Μακεδονία (2,6-3,1 ημέρες) και η Τουρκία (2,7-3,9 ημέρες).
Δρόμοι εισόδου
Αναφορικά με τη διέλευση του οδικού τουρισμού από κύριους μεθοριακούς σταθμούς τα έτη 2017-2019, οι τρεις πρώτοι σταθμοί με τον μεγαλύτερο όγκο κίνησης, ήταν σταθερά ο Προμαχώνας, οι Εύζωνοι και η Νυμφαία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πέρυσι ο Προμαχώνας βρέθηκε στην 1η θέση (30,4%), από την 2η θέση που βρισκόταν το 2017 (21,2%), ενώ αντίστοιχα ο μεθοριακός σταθμός των Ευζώνων από την 1η θέση που βρισκόταν το 2017 (30,1%), βρέθηκε στην 2η θέση το 2019 (19,8%).
Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική θέση των δυο παραπάνω μεθοριακών σταθμών, δηλαδή ότι ο σταθμός των Ευζώνων συνορεύει με τη Βόρεια Μακεδονία και ο σταθμός του Προμαχώνα με τη Βουλγαρία, εύλογα υποθέτει κανείς ότι πέρυσι υπήρξε σημαντική μείωση στις αφίξεις τουριστών από τη Βόρεια Μακεδονία και σημαντική αύξηση στις αφίξεις τουριστών από τη Βουλγαρία, σε σχέση πάντα με το 2017.
