Του Απόστολου Σκουμπούρη
Σε μια χώρα που οι αγροτικοί και κτηνοτροφικοί συνεταιρισμοί έφτασαν να γίνουν έως και... ανέκδοτο για το εύρος της διαφθοράς και το μέγεθος της αποτυχίας, υπάρχουν –στην ίδια χώρα– και συνεταιρισμοί παραδείγματα προς μίμηση, που σφύζουν από υγεία, διαφάνεια, οργάνωση και καλή διάρθρωση!
Για πολλά χρόνια και κυρίως από το 1980 και εντεύθεν, όταν και μπήκαν οι (πολλές) ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στο «κόλπο», άρχισε να διαφθείρεται έως το... μεδούλι ολόκληρος ο συνεταιρικός κλάδος, ολόκληρος ο θεσμός! Τα λεφτά των επιδοτήσεων ήταν όντως πολλά, ενώ η πολιτική «μόδα» της εποχής ήθελε τα πάντα να... πολιτικοποιούνται και να περνούν από κομματικό καθαρτήριο! Είτε... σχολεία, είτε πανεπιστήμια, είτε γεωργικοί συνεταιρισμοί, είτε άλλοι (λαϊκοί) θεσμοί, μολύνθηκαν με το δηλητήριο της κομματικοποίησης, που αλλοίωσε εντελώς αρχές και κανόνες, εκμαύλισε συνειδήσεις, διέφθειρε τα πάντα. Μια μηχανή διαστροφής «έτρωγε» τα σωθικά τέτοιων θεσμών!
Πώς κατάφεραν λοιπόν κάποιοι συνεταιρισμοί να κρατηθούν μακριά από τη... διαστροφή, μακριά από την πολιτικοποίηση και το κομματικό καθαρτήριο;
«Βγάλαμε τα κόμματα και την πολιτική έξω από τον συνεταιρισμό και εφαρμόσαμε την Παγκόσμια Συνεταιριστική Αρχή. Κοινή διαχείριση με ορθολογικό τρόπο, πιστή εφαρμογή των κανόνων του συνεταιρισμού! Με λίγα λόγια, εφαρμόζουμε το αυτονόητο. Η εφαρμογή του αυτονόητου είναι το μυστικό μας».
Αυτά επισημαίνει στο liberal.gr ο επί 12 συναπτά έτη 43χρονος πρόεδρος του Συνεταιρισμού ΑΣΕΠΟΠ, κ. Νίκος Κουτλιάµπας, του συνεταιρισμού που εδρεύει στο Βελβεντό Κοζάνης και αποτελεί έναν από τους πλέον επιτυχημένους στη συνεταιριστική ιστορία της χώρας!
(Φωτ.: Ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, κ. Νίκος Κουτλιάμπας)
Με πολλαπλές πιστοποιήσεις ποιότητας, σωστή οργάνωση, άριστα προϊόντα, καθετοποιημένες υπηρεσίες από τη φύτευση, το μεγάλωμα δέντρων, την ωρίμανση την αποκομιδή και την τυποποίηση, ο ΑΣΕΠΟΠ έφτασε να είναι μόνιμα κερδοφόρος και να λειτουργεί εποικοδομητικά για τους συνδαιτυμόνες του.
Ο συνεταιρισμός έχει καταφέρει να είναι γνωστός και στο εξωτερικό, στις χώρες που «ταξιδεύουν» τα φρούτα που παράγει, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της φήμης του brand!
Όπως τονίζει ο γεωπόνος Ν. Κουτλιάμπας, «το 50% των πωλήσεων έρχεται από την ελληνική αγορά, ενώ 50% από τις αγορές του εξωτερικού». Σημειώνει ότι γίνονται εξαγωγές σε όλες σχεδόν τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (μεταξύ των οποίων Πολωνία, Ουκρανία, Τσεχία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Σλοβακία, Ρουμανία κ.α.), ενώ κύρια αγορά αποτελούσε η Ρωσία, πριν τεθεί το εμπάργκο που έφερε κάποια προβλήματα. Απασχολεί περί τα 15 - 20 άτομα σε μόνιμη βάση, πέρα από τους εποχικούς το καλοκαίρι, ενώ έχει ετήσιο τζίρο 15 εκατ. ευρώ.
Ο ΑΣΕΠΟΠ μετρά ήδη 99 χρόνια λειτουργίας, φυσικά σε άλλη, πολύ πιο απλοϊκή και πρωτόλεια, μορφή, καθώς ο κ. Κουτλιάμπας θυμίζει ότι «ιδρύθηκε το 1917, ενώ το 1958 έγινε η μετατροπή του στη σημερινή του μορφή». Μάλιστα ο ίδιος σημειώνει ότι «ο πρώτος νόμος για τους συνεταιρισμούς στην Ελλάδα υπήρξε το 1914»!
Η εφαρμογή του αυτονόητου
Το μυστικό λοιπόν της επιτυχίας του συνεταιρισμού είναι «η εφαρμογή του αυτονόητου», σύμφωνα με τον κ. Κουτλιάμπα, ενώ τα «αφεντικά του είναι οι 400 παραγωγοί του Βελβεντού», σημειώνει ο ίδιος. «Στην Ελλάδα ψάχνουμε το πολύπλοκο, λέμε πολλά λόγια, και χάνουμε την ουσία που βρίσκεται στη διαχείριση του αυτονόητου και του απλού»!
Όπως σημειώνει στο liberal.gr, «τα κλειδιά της επιτυχίας του συνεταιρισμού είναι ότι οι πάντες ακολουθούν τις οδηγίες και το καταστατικό λειτουργίας και σωστής διαχείρισης. Όλοι τηρούν τις προδιαγραφές ποιότητας, από την αρχή, από το μηδέν, από τη φύτευση έως το μεγάλωμα, την αποκομιδή, τα πάντα. Ο συνεταιρισμός δίνει σημαντικά εφόδια στους παραγωγούς, όπως τεχνογνωσία, παρέχει οικονομική στήριξη, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, πλην καυσίμων, βενζινών κλπ.
(Φωτ.: Γίνονται εξαγωγές σε όλες σχεδόν τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (μεταξύ των οποίων Πολωνία, Ουκρανία, Τσεχία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Σλοβακία, Ρουμανία κ.α.), ενώ κύρια αγορά αποτελούσε η Ρωσία, πριν τεθεί το εμπάργκο που έφερε κάποια προβλήματα)
Ο κάθε παραγωγός γνωρίζει ότι θα πληρωθεί μια στάνταρ μίνιμουμ τιμή, ή και παραπάνω της τιμής της αγοράς, δεν πρόκειται να... μπει μέσα». Ο Συνεταιρισμός ΑΣΕΠΟΠ, εκτός από τους 400 παραγωγούς, διατηρεί και κάποιες συνεργασίες με παραγωγούς άλλων νομών που παράγουν φρούτα που δεν έχει ο ίδιος, όπως με παραγωγούς από το νομό Λακωνίας.
«Δεν υπάρχει εθνική στρατηγική στον αγροτικό τομέα»
Πρόσφατα ο πρόεδρος του συνεταιρισμού ΑΣΕΠΟΠ συμμετείχε στην εκδήλωση «ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ: Υπάρχει λύση;» που διοργάνωσε το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Αθήνα, και στην ομιλία του αναφέρθηκε τόσο στο συνεταιρισμό, όσο και στις παθογένειες της εγχώριας αγροτικής πολιτικής.
Ο κ. Κουτλιάμπας, παρουσία πολλών πολιτικών που είχαν διατελέσει υπουργοί Γεωργίας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, τόνισε ότι «ποτέ δεν υπήρξε εθνική στρατηγική στον αγροτικό τομέα, κάνοντας πολλά ρητορικά αλλά εξαιρετικά καίρια ερωτήματα: «Πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε. Είμαστε αγροτική χώρα; Αν ναι, τι θα παράγουμε; Πότε θα συνεννοηθούμε για το τι είναι καλό να παράγουμε; Τι ευδοκιμεί στη χώρα μας; Γιατί δεν επενδύουμε σε αυτό; Γιατί δεν υπάρχει εθνική στρατηγική», ρώτησε και συνέχισε: «Γιατί –επιτέλους– δε γίνεται ένα εύχρηστο, απλό και δίκαιο φορολογικό νομοσχέδιο; Τι εκπροσωπεί ένα μπλόκο; Όταν η ίδια η κυβέρνηση συναντάται με το «μπλόκο», δεν καταλαβαίνει ότι αυτόματα καταργεί τους ήδη υφιστάμενους αγροτικούς φορείς και θεσμούς που με αυτούς θα έπρεπε να συνδιαλέγεται»;
Παράλληλα αναφέρθηκε στο τεράστιο κόστος που κυμαίνεται από 850 έως 1.300 ευρώ ανά στρέμμα για την καλλιέργεια ροδακινιών, ενώ η πληρωμή γίνεται στο τέλος του έτους, αντιθέτως με ο,τι ισχύει σ'' όλη την Ευρώπη. «Ποτέ δεν εφαρμόστηκε η ευρωπαϊκή νομοθεσία, που επιβάλει την αποπληρωμή των παραγωγών εντός 45 ημερών». Τέλος, ο κ. Κουτλιάμπας αναφέρθηκε και στο άλλο τεράστιο ζήτημα με το εν πολλοίς θολό καθεστώς σε σχέση με το τι σημαίνει αγρότης στην Ελλάδα, ποιος δικαιούται να δηλώνει αγρότης κοκ. Πιο αναλυτικά τόνισε: «Τα τελευταία 30 χρόνια υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες που δεν ξέρουμε τι... κάνουν, τι παράγουν, μεμονωμένοι, «κρυμμένοι», δίχως τιμολόγια...».
(Φωτ.: Άποψη από κτήμα ροδακινιών του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού. Ο κ. Κουτλιούμπας στην εκδήλωση «ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ: Υπάρχει λύση;», που διοργάνωσε το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Αθήνα, αναφέρθηκε στο τεράστιο κόστος που κυμαίνεται από 850 έως 1.300 ευρώ ανά στρέμμα για την καλλιέργεια ροδακινιών, καθώς και στο γεγονός πως η πληρωμή γίνεται στο τέλος του έτους, αντιθέτως με ο,τι ισχύει σ'' όλη την Ευρώπη.)
ΑΣΕΠΟΠ Νάουσας - Ιστορικό
Ο ΑΣΕΠΟΠ Νάουσας ιδρύθηκε από παραγωγούς που πίστευαν στη συνεταιριστική ιδέα, αλλά βεβαίως «πάτησε» και στην... ευλογημένη περιοχή της Νάουσας, που παράγει εξαιρετικής ποιότητας ροδάκινα. Το 1969 ο Συνεταιρισμός απέκτησε ιδιοκτήτες εγκαταστάσεις (Ψυγεία – διαλογητήρια - λοιπά μέσα) σε κοντινή απόσταση από την πόλη της Νάουσας και σε θέση που θα εξυπηρετούσε τη συγκέντρωση και διάθεση των προϊόντων τους.
Στις δραστηριότητες από την έναρξη του έως σήμερα περιλαμβάνεται η συγκέντρωση, τυποποίηση και διάθεση οπωροκηπευτικών προϊόντων των μελών του και συγκεκριμένα ροδάκινα (κατά 70%), νεκταρίνια, μήλα, αχλάδια, κεράσια, σταφύλια, ακτινίδια, δαμάσκηνα κ.α.
Το... leader προϊόν του συνεταιρισμού που είναι το ροδάκινο, προέρχεται από την Προστατευόμενη Γεωργικά Περιοχή της Νάουσας και αναγνωρίστηκε σαν Προστατευόμενης Ονομασίας Προελεύσεως (Π.Ο.Π.), από τα μοναδικά στην Ελλάδα και από τα ελάχιστα που υπάρχουν στην Ευρώπη. Εξαιρετικής ποιότητας και σ'' αυτό βοηθά ο συνδυασμός του κατάλληλου εδάφους της περιοχής, οι άφθονες πηγές και το μικροκλίμα της.
Σήμερα, έχοντας διανύσει 10ετίες υπό τη σημερινή του μορφή, ο ΑΣΕΠΟΠ έχει έντονη δημιουργική και επιχειρηματική δράση, με εκατοντάδες ενεργά μέλη, ενώ συμβάλλει στην εξέλιξη της δεντροκαλλιέργειας και της διάθεσης προϊόντων των μελών του στην αγορά. Αποτελεί το όργανο καθοδήγησης, συντονισμού και εκπροσώπησης των αγροτών μελών του. Στοχεύει στην ενιαία έκφραση και στη συντονισμένη δράση τους, ώστε να αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων τους.
Ο ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού αποτελεί έναν υγιή ζωντανό οργανισμό και έναν αξιοσημείωτο κινητήριο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης του τόπου, αλλά και φορέα εξαγωγών. Οι παραγωγοί του συνεταιρισμού καλλιεργούν σήμερα περίπου 6.500 στρέμματα, ενώ οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι οικογενειακής μορφής.
Κάθε χρόνο γίνονται σημαντικές επενδύσεις για την αναδιάρθρωση –ανανέωση– των καλλιεργειών, ενώ ο συνεταιρισμός δαπανά σημαντικά ποσά για την προβολή των προϊόντων του. Επιπλέον, όλα τα τελευταία χρόνια δίνει το παρόν σε διεθνείς εκθέσεις σε Βερολίνο, Μόσχα, Αγία Πετρούπολη, Ντουμπάι κ.α.
Πιστοποιήσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλη η ποσότητα των ροδάκινων, των νεκταρινιών, των μήλων και των κερασιών παράγεται με το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, σύμφωνα με τα πρότυπα AGRO 2-1 & AGRO 2-2, πιστοποιημένο από τον AGROCERT. Ο συνεταιρισμός εφαρμόζει σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης και είναι πιστοποιημένος με ISO 9001:2000, ISO 22000:2005 καθώς και Globalgap.
Έδρα και Σύγχρονες εγκαταστάσεις
Η έδρα του ΑΣΕΠΟΠ είναι στη Νάουσα, ενώ στον Κοπανό Ανθεμίων βρίσκονται τα ιδιόκτητα γραφεία και εγκαταστάσεις ψυγείων και διαλογητηρίων του συνεταιρισμού. Οι εγκαταστάσεις είναι σύγχρονες και πλήρεις. Διαθέτει ιδιόκτητο οικόπεδο έκτασης 31.060 τ.μ. στην περιοχή Κοπανού (κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή) 8 χιλ. από την πόλη της Νάουσας. Η συνολική έκταση κτιριακών εγκαταστάσεων ανέρχεται σε 8.050 τ.μ., από τα οπαία τα 2.400 τ.μ καταλαμβάνουν ψυκτικοί θάλαμοι χωρητικότητας 13.500 κυβ. μ. ελεγχόμενης ατμόσφαιρας, 2.000 τ.μ αποθηκευτικοί χώροι, 1.560 τ.μ διαλογητήριο (σύγχρονο διαλογητήριο και συσκευαστήριο μήλων, ροδάκινων, νεκταρινιών και ακτινιδίων, με δυναμικότητα 10 - 12 τόνους φρούτων ανά ώρα, καθώς και σύγχρονο εξοπλισμό μικροσυσκευασίας) και 2.090 τ.μ. άλλοι χώροι.
Οι ψυκτικές εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού κατασκευάστηκαν το 1999 και αποτελούν ένα σύγχρονο συγκρότημα ψυγείων ελεγχόμενης ατμόσφαιρας, με εμβαδόν 13.500 κυβ.μ., τα οποία λειτουργούν με υψηλό βαθμό απόδοσης και με συντελεστή αξιοποίησης 100% για 12 μήνες τον χρόνο. Από τον Οκτώβριο του 2010 λειτουργούν δύο νέοι ψυκτικοί θάλαμοι σε καινούργιο αυτόνομο κτίριο για αποθήκευση και συντήρηση ακτινιδίων. Διαθέτει ένα υποκατάστημα στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών (με χώρο αποθήκευσης και ψυγείων).
Μετεωρολογικοί σταθμοί - Μελέτη του... καιρού και κατάλληλη μέριμνα!
Πιστοποιώντας την οργάνωσή του με όλες τις σύγχρονες μεθόδους, ο συνεταιρισμός διαθέτει γεωτεχνικό τμήμα και δύο μετεωρολογικούς σταθμούς για διευκόλυνση του έργου των παραγωγών! Έτσι, λαμβάνοντας διάφορες πληροφορίες κατά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα (μετρήσεις εντομοπαγίδων, μετρήσεις και καταγραφή καιρικών στοιχείων), εφαρμόζει τις κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες και επεμβάσεις την κατάλληλη χρονική στιγμή.
