Άλλη μια βουτιά 9% της τουρκικής λίρας τον Μάιο και δείκτες κινδύνου στην αγορά χρέους που βρίσκονται σε επίπεδα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008 εντείνουν τις ανησυχίες των επενδυτών ότι βράζει νέα κρίση στην Τουρκία. Αν η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν δεν αποφύγει νέα αναστάτωση στις αγορές, αναμένονται σοβαρές επιπτώσεις στις προοπτικές επανεκλογής του, όπως και στην επιστροφή των ξένων επενδύσεων αν χάσει τις εκλογές.
Η κατολίσθηση της λίρας, απώλειες 20% φέτος, σε συνδυασμό με την εκτόξευση των τιμών ενέργειας και τροφίμων διεθνώς έχει οδηγήσει τον πληθωρισμό στο 70%, ενώ τα έκτακτα μέτρα της Άγκυρας στην κορύφωση της τελευταίας κρίσης θα βρεθούν αντιμέτωπα με σοβαρό τεστ.
Οι τουρκικές αρχές κατάφεραν να αποφύγουν ολοκληρωτικό κραχ τον Δεκέμβριο με πωλήσεις συναλλαγματικών αποθεμάτων και τη δημιουργία ειδικών τραπεζικών λογαριασμών για να προστατευτούν οι αποταμιευτές και οι επιχειρήσεις από την τσουλήθρα της λίρας σε μια προσπάθεια να αποθαρρύνουν την αποθεματοποίηση δολαρίων, ευρώ και χρυσού.
Όμως, η ελκυστικότητα των λογαριασμών αυτών μπορεί να αρχίσει να φθίνει καθώς πλησιάζουν κρίσιμες ημερομηνίες ανανέωσης των καταθέσεων το καλοκαίρι. Παράλληλα, τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας, αν συμπεριληφθούν και τα swaps σε ξένο νόμισμα με τις εγχώριες τράπεζες, έχουν αρνητικό άνοιγμα -55 δισ. δολ. και η πιθανότητα μιας μεγάλης κρίσης με την κυβέρνηση να χάνει τον έλεγχο αυξάνεται.
Η κυβέρνηση Ερντογάν ισχυρίζεται ότι οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία έχουν καθυστερήσει τις προσπάθειές της να εξισορροπήσει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μέσω πιστώσεων, εξαγωγών και στοχευμένων επενδύσεων. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας επιμένει ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει προς το τέλος της χρονιάς.
Ωστόσο, η εκτόξευση του κόστους ενέργειας και τροφίμων με τη διολίσθηση της λίρας και η αύξηση των δανειοδοτήσεων στο εσωτερικό κατά 50% οδηγούν τον πληθωρισμό προς τριψήφια νούμερα, ενώ η κεντρική τράπεζα κρατά τα επιτόκια στο 14%.
Υπάρχουν βέβαια και τα θέματα των σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση, μετά το βέτο του Ερντογάν στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Οι μεγάλες δυτικές τράπεζες φοβούνται νέα πτώση στα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας με τη Citi να εκτιμά ότι οι εισαγωγές τροφίμων και ενέργειας έχουν διευρύνει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών στο 5% του ΑΕΠ, παρόλο που η ανάκαμψη του τουρισμού μπορεί να φέρει εισροές 15 με 20 δισ. δολ. στην τουρκική οικονομία.
Οι ξένοι επενδυτές ανησυχούν επίσης και για το αν οι αποταμιευτές και οι επιχειρήσεις της Τουρκίας θα ανανεώσουν τις καταθέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς ΚΚΜ που παρέχουν προστασία έναντι πτώσης της λίρας. Οι εκτιμήσεις μιλούν για καταθέσεις γύρω στα 10 δισ. δολ. που λήγουν τον Ιούλιο και άλλα 20 δισ. δολ. που λήγουν τον Αύγουστο.
Σύμφωνα με την JP Morgan, είναι αναγκαίο να διατηρηθεί το ενδιαφέρον των καταθετών στο πρόγραμμα αυτό εν μέσω πολύ αρνητικών πραγματικών επιτοκίων. Η Άγκυρα μπορεί να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να καταθέσουν πρόσθετα ποσά στους λογαριασμούς ΚΚΜ και πιθανώς να προσφέρει νέα φορολογικά κίνητρα.
Άλλοι αναλυτές ωστόσο εκτιμούν ότι η κατάσταση δεν είναι διατηρήσιμη, ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να προσφέρει κάποιο αντάλλαγμα έναντι της εξασθένισης του νομίσματος. Η κατάσταση δείχνει να χειροτερεύει με την ημέρα, αλλά η τουρκική κυβέρνηση δεν θα πέσει χωρίς να δώσει τη μάχη της.
Λίγοι είναι οι ξένοι επενδυτές που διατηρούν μεγάλες θέσεις σε τουρκικά ομόλογα μετά τα προβλήματα των πρόσφατων ετών. Η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να βελτιώσει την κατάσταση, σκέπτεται να λανσάρει ομόλογα με ρήτρα συναλλαγματικής προστασίας, αλλά οι διαχειριστές των funds φοβούνται μήπως παγιδευτούν με capital controls κάποια στιγμή.
Πέρα από τις αγορές υπάρχει και η δυσκολία του μέσου νοικοκυριού στην Τουρκία να τα βγάλει πέρα με τους λογαριασμούς που φουσκώνουν συνέχεια, κάτι που κάνει το σκηνικό των εκλογών απρόβλεπτο το αργότερο μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2023.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν έχει ανακάμψει μετά τις απώλειες του χειμώνα με το κόμμα του να ηγείται της αντιπολίτευσης. Όμως η δημοφιλία του έχει πέσει σε χαμηλά πολλών ετών και ενδέχεται να χάσει τη βουλευτική πλειοψηφία, ίσως και την προεδρία, σε αντιπολιτευτικό συνασπισμό.
Οι ξένοι επενδυτές εκτιμούν ότι ενδεχόμενη έξοδος του Ερντογάν θα είναι θετικό σημάδι για τις αγορές λόγω των προοπτικών επιστροφής σε πιο ορθόδοξη οικονομική πολιτική. Πιο απλά, η επενδυσιμότητα της Τουρκίας θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των εκλογών.
